Türkiye

60 yıldır il olmayı bekliyor

Şanlıurfa’nın Siverek ilçesi 60 yıldır il olma mücadelesi veriyor. Bu uğurda 30 yıldır mücadele eden Koçali Aymaz, 13 siyasiye 'verdikleri sözü yerine getirmedikleri' gerekçesiyle dava açtı. Bayrağı Aymaz'dan devralan Siverek’i İl Yapma Ve Kalkındırma Derneği'nin gündeminde de seçim boykotu var.

Haberin Öne Çıkanları

Sivereklilerin, il olmak için umudunu seçimlere bağladı.

Siverek_il_olamıyor
Şanlıurfa büyükşehir olduktan sonra Siverek de hizmet alanı içine girdi. [Fotoğraf:Faruk Yüce/Al Jazeera Türk]

siverek sokaklarında, 70’ine merdiven dayayan yaşlı adam neredeyse sokakta her karşılaştığı ile selamlaşarak yürüyor. adı koçali aymaz. siverek'te tanımadığı yok. bu denli tanınmasının nedeni ise siverek’in il yapılması için yıllardır verdiği mücadele.

hayatının son 30 yılını siverek ilçesini il yapabilmek için uğraşarak geçirmiş.

aymaz’a göre mücadenin adı, "siverek’in elinden alınan il hakkını geri alma mücadelesi". aymaz siverek'in il olma yolundaki mücadelesini al jazeera'ye anlattı.

siverek_il_olamıyor
Siverek il iken valilik olarak kullanılan bina restore edildikten sonra hükümet konağı olacak.[Fotoğraf:Faruk Yüce/Al Jazeera Türk]

neden şeyh sait isyanı mı?

siverek 232 bin nüfusuyla bölgenin en büyük ilçelerinden biri. kürt sanatçı şivan perver, ünlü sinema sanatçısı yılmaz güney ve birçok siyasetçinin memleketi olan siverek, cumhuriyet'in kuruluş yıllarında vilayetti.

1926’da çıkarılan bir yasa ile siverek’in il statüsü alınarak ilçe yapıldı. resmi kayıtlara gerekçe olarak ‘ilçenin geliri giderini karşılamıyor’ yazıldı.

aymaz’a ve birçok kaynağa göre ise, ilçedeki bazı kişilerin 1925’teki şeyh sait isyanına destek vermeleri nedeniyle siverek ilçe oldu. aymaz, "büyüklerden duyduğumuz kadarıyla, bize diyorlardı ‘siverek cezalıdır, üzerinde kırmızı çizgi vardır’. 1926 yılında ilçe yapıldı, birçok lideri, ileri geleni sürgüne gönderildi” diyor.

siverek_il_olamıyor
Dernek yönetimi umudunu yaklaşan seçimlere bağladı
[[Fotoğraf:Faruk Yüce/Al Jazeera Türk]]

çok partili dönemde başlayan mücadele

karara 1950’li yıllara kadar hiç karşı çıkan olmadı. aymaz'a göre, tek parti yönetimi döneminde kimse karara karşı çıkmaya cesaret edemedi.

türkiye çok partili sisteme geçince, 1950’li yılların ortasında siverekliler de harekete geçti. aymaz’ın ‘elimizden  alınan hak’ dediği il statüsünü geri alabilmek için girişimler başladı.

“o yıllarda siverek’i vilayet yapma ve güzelleştirme cemiyeti kurulmuş. 1959 yılında heyet ankara’ya başbakan adnan menderes’le görüşmek için gitmiş. menderes’le aralık'ın ortalarında görüşüyorlar. içişleri bakanı’na talimat vereceğini ve çalışmalara başlanmasını söylüyor. ancak 1960 ihtilali gelince cemiyet kapatıldı. ondan sonra uzun süre il davası gündemden kalktı. 1980 yılından sonra kenan evren bölgeye gelene kadar.”

bir ihtilalin durdurduğu il olma çalışması başka bir ihtilalden sonra yeniden gündeme geldi. evren’in bölgeye ziyareti sırasında, kendisine verilmek üzere bir dosya hazırlandı. ancak son anda siverek’e gelmekten vazgeçince hayaller bir kez daha suya düştü.

aymaz'ın 30 yıllık mücadelesi

siverek’in il olma mücadelesinde 1985 yılında bayrağı koçali aymaz devraldı. önce bir heyet kurup temaslara başladı. sonra 1960 ihtilali'nde kapatılan cemiyeti açtı. siyasilerden sözler aldı ama hiçbiri yerine getirilmedi. 36 kez söz alan siverek il olmayınca, aymaz da siyasileri mahkemeye verdi. süleyman demirel, erdal inönü, tansu çiller, mesut yılmaz, hüsamettin cindoruk, fikri sağlar, hasan celal güzel, onur kumbaracıbaşı, necmettin cevheri gibi isimlerin aralarında bulunduğu siyasetçilere açılan tazminat davası sivereklilerin alehine sonuçlandı:

“35’i bizim dönemimizde, bir tane de menderes döneminde verilen sözler var. biz söz veren 13 lidere, menderes ve bayar vefat ettikleri için ayrı tuttuk, dava açtık. türk hukuk tarihinde böyle bir dava görülmemiştir. bize söz verip yerine getirmedikleri için maddi manevi tazminat davası açtık. biz davayı kaybettik. aihm’e gidecektik, liderlermizi şikâyet etmeyi kendi gururumuza yediremedik.”

hayatının 30 yılını ilçesini il yapabilmek için mücadeleyle geçiren aymaz, siyasilere hâlâ tepkili. umudunu kaybetmeyen aymaz, tepkisini bundan sonra oy vermeyerek gösterecek:

“elimizden alınan bir haktır, babamızdan, dedemizden kalan bir mirastır. onlar bunun mücadelesini vermişler. biri suç işliyor, bunu topluma mal edemezsiniz. biri suç işliyor, bütün toplumu cezalandırıyorsunuz. böyle bir mantık olabilir mi? bugün olmaz, yarın olur, öbür gün olur ama olacak. ben görmeyebilirim. benim gibi çok büyüklerim de görmedi. o mücadeleyi yıllarca verenler görmediler ama gençlerimiz görecek. ben oy kullandım ne oldu? ben oy kullandım, kral oldular, beni dinlemiyorlar. ben bireysel olarak sandığa gitmeyi düşünmüyorum.”

siverek_il_olamıyor
Siv İl Der eski ve yeni başkanı zaman zaman biraya gelip fikir alışverişinde bulunuyor
[[Fotoğraf:Faruk Yüce/Al Jazeera Türk]]

ya il ya boykot

aymaz’dan mücadele bayrağını genç bir mühendis olan vahap bayram devraldı. siverek’i il yapma ve kalkındırma derneği başkanı seçilen 28 yaşındaki bayram, taleplerinden vazgeçmeyeceklerini söylüyor. siyasetçilerden 37’nci kez il sözü bekleyen bayram’ın gündeminde seçim boykotu var:

“il olma yeni bir talebimiz değil. bizim elimizden alınan bir hakkın iadesini istiyoruz. yönetimimiz seçimlerde sandığa gitmeme gibi konuları bile tartışıyoruz. kendi üyelerimiz olarak zaten hepmiz gitmeyeceğiz. bunu şehre yayarak kampanya haline getirme görüşümüz var. halkla şu anda istişare halindeyiz. eğer halk olumlu bakarsa kampanyayı başlatmayı düşünüyoruz. sözünün verilmesini istiyoruz. 37. kez söz verilmesini istiyoruz.  97’den bugüne kadar iktidarda olup söz veren herhangi bir lider yok. o davadan sonra bütün liderler korkuyor. biliyor, sözü verirse siverekli peşini bırakmayacak.”

bayram mayıs ayında bir heyetle ankara’da temaslarda bulunmayı planlıyor.

hem aymaz hem bayram, siverek’in yeni büyükşehir yasası'yla, şanlıurfa büyükşehir belediyesi'nden hizmet alacak olmasının şanslarını arttırdığı görüşünde. nedeni ise siverek’in 4 bin 314 kilometrekarelik yüzölçümüne sahip olması. 

hem eski hem yeni başkan, büyükşehir belediyesi'nin bu kadar büyük bir alana yeterli hizmet veremeyeceği için siverek’in il yapılacağını umut ediyor. 

kaynak: al jazeera
 

Mahmut Bozarslan

Diyarbakır muhabiri Devamını oku

Yorumlar

Bu sitede yer alan içerikler sadece genel bilgilendirme amacı ile sunulmuştur. Yorumlarınızı kendi özgür iradeniz ile yayınlanmakta olup; bununla ilgili her türlü dolaylı ve doğrudan sorumluluğu tek başınıza üstlenmektesiniz. Böylelikle, Topluluk Kuralları ve Kullanım Koşulları'na uygun olarak, yorumlarınızı kullanmak, yeniden kullanmak, silmek veya yayınlamak üzere tarafımıza geri alınamaz, herhangi bir kısıtlamaya tabi olmayan (format, platform, süre sınırlaması da dahil, ancak bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) ve dünya genelinde geçerli olan ücretsiz bir lisans hakkı vermektesiniz.
;