fethullah gülen 1999’dan beri pensilvanya’da yaşıyor. abd’de kalma hakkını 2008 yılında 19 sayfalık bir kefalet mektubu ile uzatmıştı. gülen’e kefil olan isimler arasında amerikan dış istihbarat teşkilatı’nda (cia) çalıştığı dönemde türkiye’de de görev yapan eski cia yöneticisi graham fuller, abd’nin eski ankara büyükelçisi morton abramowitz, cia eski direktörlerinden george fidas da vardı.

1999’da gülen örgütü’ne yönelik istihbarat daire başkanlığı’nda detaylı bir rapor hazırlanmıştı. gülen’in faaliyetleri, ülke için oluşturabileceği tehdit raporda yer alıyordu. raporun yazılmasından üç gün sonra, gülen 21 mart 1999’da tedavi amaçlı olduğunu söyleyerek abd’ye gitti. emniyet raporunu hazırlayan ekibin başındaki eski ankara emniyet müdürü cevdet saral, "biz raporun ikinci bölümünü müfettişlere ve istihbarat daire başkanlığı’na 18 mart'ta gönderdik, 21 mart’ta da fethullah gülen’i yurt dışına kaçırdılar" diyor.

‘islam’ın ılımlı yüzü’

gülen abd'de musevi örgütlerin liderleriyle görüştü. 1998’de vatikan’da papa 2. john paul ile görüşmüştü. bu sebeple ılımlı islam’ın en önemli isimlerinden biri olarak abd medyasının ve akademisyenlerinin ilgisini çekti. hakkında ‘islam’ın modern, ılımlı yüzü’ başlıklı yazılar çıktı. 11 eylül 2001’de new york'taki ikiz kulelere yapılan saldırıların hemen ardından gülen gazetelere saldırıları kınayan ilanlar verdi, en önemlisi de el kaide’nin islâm anlayışını mahkûm eden açıklamalar yaptı. ardından abd’de kurumsallaşmaya başladı.

üniversitelerde parasal bağışlarla “dinler arası diyalog” kürsüleri açıldı. vakıflar, dernekler kuruldu hatta abd’de ingilizce yayın yapan bir tv istasyonu kurdu. bugün abd’de "turkic amerikan alliance” çatı örgütü altında abd’nin farklı eyaletlerine yayılmış onlarca gülen’e yakın dernek ve vakıf bulunuyor. türkiye'de 'himmet' adıyla para toplayan gülen  abd'deki bazı kiliselere milyon doları aşan bağışlar yaptı.

2014’ten bu yana ankara, gülen’in iadesini istiyor. washington, resmi belge ve delil talep ediyor. abd’nin gülen’i koruduğuna yönelik bir izlenim ortaya çıkaran bu gerginlik 15 temmuz sonrasında, iade gerçekleşmeden ilişkilerin yeniden rayına oturamayacağı bir noktaya geldi.

15 temmuz’un darbe  talimatının pensivanya'dan verildiğini gösteren kanıtların ortaya çıkması dikkatleri washington’a yönlendirdi. zira bir nato ülkesinde yapılacak darbe girişiminin emri abd’den veriliyorken, washington veya pentagon’un bundan haberinin ve onayının  olmaması pek mümkün görünmüyor.

incirlik üssü de kullanıldı

aynı gece abd ile gerilime yol açan bir başka gelişme de, incirlik hava üssü’nde yaşandı. incirlik, 15 temmuz darbesinde devrede olan  üslerden biriydi. 15 temmuz darbe girişiminde havalanan jetlere yakıt ikmâli yapan uçaklar incirlik'ten havalanmış, bu sebeple sabaha karşı üs geçici olarak kullanıma kapatılmış, elektrikleri kesilmişti.

üssün türk komutanı tuğgeneral bekir ercan van tutuklanmıştı. sonrasında incirlik’te görevli askerlerin verdiği ifadelerden, van’ın tutuklanmadan önce incirlik’teki abd’li komutana giderek iltica talebinde bulunduğu ortaya çıktı.

sabah gazetesi yazarı hasan bülent kahraman “incirlik'in kullanıldığı bir darbe girişiminden abd'nin haberinin olmayacağına, hatta darbe hazırlıklarını bilmeyeceğine kargalar bile güler” diye yazdı.

15 temmuz sonrası ankara’dan abd’ye yönelik açıklamalar sertleşmeye başladı. çünkü pensilvanya’da yaşayan gülen’in darbenin planlayıcısı olduğu, tutuklanan generallerin de ‘cemaat üyesi olduklarını’ itiraf etmeleriyle inkâr edilemeyecek şekilde açığa çıktı.

‘darbe planını gülen onayladı’

bu yönde en çarpıcı ifade izmir’de tutuklanan bir generalden geldi. gizli tanık olarak verdiği ifadesinde darbe planının fethullah gülen tarafından onaylandığını, adil öksüz tarafından da tebliğ edildiğini söylüyordu.

hem gülen yapılanmasının eski emniyet imamı olan kemalettin özdemir’in iddiası, hem polis araştırmalarına göre örgütün hava kuvvetleri imamı olduğundan şüphelenilen adil öksüz, sakarya üniversitesi ilahiyat fakültesi’nde öğretim üyesiydi. darbe girişiminin olduğu gece akıncı üssü çevresinde yakalanan ancak ‘arazi bakmaya gelmiştim’ savunması yaptıktan sonra bırakılan öksüz, firari durumda. kendisi serbest bırakan hakimler de açığa alındı.

adil öksüz'ün 2002 yılından bu yana 109 kez yurt dışı seyahati yaptığı tespit edildi. 15 temmuz öncesi öksüz, 3 gün gülen "imam"ları, 3 gün de generallerle toplantılar yapıp darbe planları hazırladı. tutuklu general, bu planların 15 temmuz'dan 2 gün önce abd'ye götürüldüğünü ve fethullah gülen tarafından onaylandığını söyledi.

işte tüm bu veriler darbe girişiminde abd’de yaşayan gülen’i işaret ederken, biden’ın geleceği açıklandı. başbakan binali yıldırım, konuyla ilgili açıklama yaptığı gazetecilere “15 temmuz'dan sonra abd'nin tutumu daha iyi ve harekete geçtiler, abd başkan yardımcısı biden de gelecek. abd bunu geçiştiremez. gülen'in teslim edilmesinden başka abd ile bir uzlaşımız olamaz” diyerek abd ile ilişkilerde anahtarın, gülen’in iadesinden geçtiğini açıkladı.