kürt sorunun tırmandığı yıllarda köylerini terk edip avrupa’ya göç etmek zorunda kalan asuri, süryani ve keldaniler; şırnak ve hakkari’deki köylerine geri dönmek için görüşmeler yürütüyor. önümüzdeki haftalarda içişleri bakanı efkan âlâ’yla bir görüşme planlanıyor. geri dönüş için gerekli şartlar sağlanmaz ve türkiye’deki görüşmelerden sonuç alınamazsa önümüzdeki aylarda konu avrupa parlamentosu’nun gündemine taşınacak.

34 yıldır paris’te yaşamını sürdüren fransa asuri-keldani derneği başkanı petrus karatay, geri dönüş için gerekli koşulların oluşturulması amacıyla şırnak valisi hasan ipek başta olmak üzere jandarmayla ve yerel yönetimlerle görüşmeler yürüttüklerini söyledi.

müslüman da gayrimüslm de dönemiyor

karatay, türkiye’nin son dönemlerde anadolu’dan farklı ülkelere göç etmek zorunda bıraktığı gayrimüslimlere geri dönün çağırısı yaptığını hatırlattı. karatay, çağrının sadece sözde kaldığını söyledi:

“bizler geri dönmek istiyoruz fakat dönmek mümkün değil. sırf hristiyanlar değil köylerini terk eden müslüman halk da geri dönemiyor. silopi ve hakkari’deki köylere geri dönüşün önünde engeller büyük.”

'asker güvenlik yok diyor'

geri dönüşün önünde ne türden engeller var sorusuna karatay şu yanıtı verdi:

“öncelikli engel askeriye, geri dönüşe engel olarak güvenliği gösteriyorlar. bu sorunu valinin bile aşamayacağını söylüyorlar. jandarma komutanlığına gittim geri dönme talebimizi ilettik fakat 'pkk mensupları bu köylerde oldukça dönemeyeceksiniz' dediler. mayınlı arazileri de sebep gösteriyorlar. bu iddiayı sadece askeriye ileri sürüyor, geri dönmek isteyenleri sindirmeye çalışıyorlar. bu sorunların ötesinde altyapı sorunları var, altyapı için on aile şartı koşuyorlar, fakat kimse geri dönemiyor.”

al jazeera konuyu vali ipek'e ve içişleri bakanlığı'na sordu fakat yanıt alamadı. 

 'üç vali değişti'  

yıllardır geri dönüş için mücadele verdiklerini söyleyen karatay, bu süreçte üç vali ve üç kaymakamın değiştiğini, gerekli düzenlenlemelerin yapılacağı vaadinde bulunulduğuna ancak hiçbir sonuç elde edemediklerini belirtti.

cudi’den paris’e

karatay, cudi dağı’nın eteklerindeki herbole köyünde doğup büyüdü. bölgede meydana gelen olaylar, türkiye’nin içerisinden geçtiği zorlu politik süreç ve faili meçhul cinayetler nedeniyle paris’e göç etti.

peki, 34 yıldır paris’te yaşayan karatay, bunca yıl sonra, sorunlara rağmen niçin dönmek istiyor?

“doğduğumuz topraklara yürekten bağımız var, köylerimize gelip yeniden yaşam kurmak ve bu köylerin standartlarını yükseltmek istiyoruz.”

'tolerans artacak'

karatay gerekli düzenlemelerin yapılması durumunda kendisi gibi geri dönmek isteyen pekçok kişinin olduğunu söylüyor: 

“bizim alıştığımız anadolu gelenek ve görenekleri, aile değerleri farklı, avrupa’da bu konuda sıkıntılar yaşanıyor. ayrıca avrupa’da işsizlik var gençlerimiz çıkış yolu arıyor. geri dönüş imkanlarının sağlanması durumunda bu durum türkiye için de prestij olacak. insanlarımız yeniden birarada yaşamaya başlayacak ve bu durum ülkedeki tolerans algısının da gelişmesini sağlayacak.”

'geri dönen fazla kişi yok'

son yıllarda basında çok sayıda avrupalı süryani, asuri ve keldani’nin türkiye’deki köylerine yerleştiği yönünde haberler yapılıyor. yapılan bu haberlerin gerçeği yansıtmadığını ve abartılı bulduğunu söyleyen karatay açıklamalarına şu sözlerle devam etti:

”evet geri dönmek isteyenler oldu fakat güvenlik sorunu ve daha pekçok nedenle gelenler geri dönmek zorunda kaldı. kalanların sayısı sanıldığı kadar çok değil.”

karatay, yıllardır süren uğraşlarına karşın sonuç alamazsa da vakit buldukça köyü herbola’ya gelmeyi ihmal etmiyor. geri dönüş girişimlerini sürdürmek konsundaysa son derece kararlı.