koalisyon hükümetlerinin hüküm sürdüğü ve sağın parçalandığı bir dönemde, yüzde 10 ila 20 bandında kalmak chp’yi kilit bir parti haline getirmeye yetiyordu. ancak ak parti’nin 2002’den bu yana kazandığı seçim zaferleri, chp açısından da bu denklemi bozmuş görünüyor. artık, iktidar ortağı olmak için bile yüzde 20’lerin çok üstüne çıkmak, dahası akp’yi geriletmek gerekiyor.

ne var ki, 30 mart seçimlerinin sonucu, chp için bu hedefin çok uzak olduğunu gösteriyor. sandıktan çıkan sonuca göre, chp 81 ilin 37’sinde yüzde on barajının altında oy aldı. 19 ilde, oy oranı yüzde 2’nin bile altında.

chp kıyı illeri dışında ülkenin neredeyse tamamında başarısız bir tablo çiziyor, ancak bu tablo özellikle nisbeten muhafazakâr kimlikleriyle öne çıkan ya da kürt nüfusun yoğun olduğu bölgelerde daha da karanlık bir hâl alıyor. bir başka ifadeyle, chp’nin iktidarı zorlayabilmesinin yolu muhafazakâr ve kürt seçmeni kazanmasından geçiyor.

peki, bu ne kadar mümkün? chp değişse bile, beklediği sonucu alır mı? bu soruları hem chp yetkililerine, hem kürt ve muhafazakâr seçmenlere hem de farklı kesimlerden akademisyenlere ve yazarlara sorduk.

eksik sağ mı, sol mu?

chp, garip bir şekilde hem yeterince solcu olmamakla hem de yeterince sağcı olmamakla suçlanıyor.

muhabirlerimiz, iç anadolu'nun muhafazakâr şehirlerinde chp algısını sorguladığında, partinin sağ seçmeni yeterince kucaklamadığı eleştirisiyle karşılaştı. öteki bölgelerde ve kürt nüfusun yoğun olduğu kentlerde ise chp eski sol söyleminden uzaklaşmakla suçlanıyor. chp’ye akademisyen ve yazarlardan yöneltilen yeterince özgürlükçü olmadığı yönündeki eleştirileri de eklemek gerekiyor.

yıllar boyunca elde edilen oy oranları, eğer iktidara yürümek istiyorsa chp açısından bir değişimin gerektiğini ortaya koyuyor. ancak bu değişim, partiyi ne isa'ya ne musa'ya yaranamayan bir konuma da itebilir. bu korkuyu chp'nin her eyleminde ve söyleminde görmek mümkün. bu açmaz chp söylemini çoğu zaman bir yere oturtulamaz hale getiriyor.

ayrıca, chp’nin değişim adına muhafazakâr ve kürt seçmenden önce kendi tabanını ikna etmesi gerektiği yönünde de ciddi ipuçları var.

chp algısı

chp'nin, kendine oy vermeyen seçmen açısından en büyük açmazı bu toplum kesimlerindeki algısı. bazen gerçeği yansıtan, bazen de abartılarak topluma sunulan chp algısını kırmak, uzun ve zorlu bir yol.

chp'nin neredeyse varlık gösteremediği muhafazakâr kentlerde seçmenlere chp hakkındaki fikirlerini sorduğumuzda, bu partiye bakış açısını geçmişten gelen din eksenli değerlendirmelerin ve eleştirilerin yönlendirdiğini gördük.

kürtlerin yoğunlukta olduğu kentlerde aynı soruya, ‘chp'nin milliyetçi ve devletçi bir portre çizdiği ve bunun kürtler arasında kabul görmeyeceği’ cevabıyla karşılaştık.

bu algılarda ak parti ve bdp'nin, chp'nin geçmişini suçlayan söylemlerinin etkisi de var. bu algıyı yıkmaya yönelik tüm girişimler ise yüzeysel ve samimiyetsiz bulunuyor.

belki de bu husus, eğer iktidar olmayı hedefliyorsa, chp'nin en çok kafa yorması gereken sorunlarından biri.

8 şehirde sorduk: neden?

al jazeera muhabirleri, chp'nin neredeyse hiç oy alamadığı 4 muhafazakâr şehir ile kürt nüfusunun yoğun olduğu 4 şehre gitti ve buradaki seçmene sordu: chp'ye neden oy vermiyorsunuz, hangi durumlarda oy verirsiniz?

bu kentlerdeki chp il başkanlarıyla da görüşüldü. onlara partilerinin politikalarının kentlerine yansıması ve yaşadıkları zorluklar soruldu.

ana muhalefet partisinin politikalarını belirleyen isimlerden biri olan haluk koç ve chp'deki farklı eğilimleri temsil eden 3 milletvekili ile röportaj yapıldı.

gazeteci ve akedemisyenler de al jazeera için aynı soru üzerine yazılar kaleme aldı; chp, muhafazakâr ve kürtlerden neden oy alamıyor?

altı ok neden kazanamıyor?

chp'nin çok az oy aldığı 8 şehirde yapılmış halk röportajları, bu şehirlerin chp il başkanlarının görüşleri, akademisyenlerin konuyla ilgili makaleleri, interaktif haritalarla chp'nin oy yoğunluğu ve değişimi için tiklayiniz.