türkiye başbakanı ahmet davutoğlu irak'a aslında sadece 8 ay sonra geldi. dışişleri bakanı sıfatıyla daha önce irak'ta erbil, musul, basra, kerkük, necef ve kerbela'ya farklı vesilelerle giden davutoğlu, 4 mart 2014'de süleymaniye forumu için buradaydı. ancak sanki yıllar sonra gelmiş etkisi vardı. davutoğlu da bunu bağdat'ta da, erbil'de de sözlerine yansıttı. "bağdat'ı özlemişiz, bağdat bizim ikinci evimiz gibi" dedi.

davutoğlu'nun iki günlük ziyaretinin temelleri aslında ekim ayına dayanıyor. haydar ibadi başkanlığındaki hükümet göreve başladığında ilk arayan isim ahmet davutoğlu oldu. karşılıklı ziyaretlerin başlaması ilk o telefonda konuşuldu.

davutoğlu kurulan yeni hükümetten türkiye'nin duyduğu memnuniyeti bağdat'ta, "irak'ta kendi toplumuna ve dünyaya ümit veren yeni bir hükümet olduğu" sözleriyle gösterdi. davutoğlu şunları söyledi:

"irak'ta demokratik seçimler sonrası, yapılan müzakereler, görüşmeler neticesinde böyle kapsamlı, kapsayıcı bir hükümet kurulması türkiye'yi çok memnun etmiştir."

türkiye maliki döneminin mezhepsel politikalarının yeni dönemde terk edilmesini bekliyor. ülkenin siyasi ve askeri yapısında şiileri ön plana çıkaran bir politika izleyen maliki'yi her fırsatta eleştiren türkiye, birçok nedenle bozulan ilişkilerin ibadi döneminde düzelmesini istiyor. 2011'den beri türkiye'den başbakanlık seviyesinde gerçekleştirilen ilk irak ziyaretini yapan davutoğlu ziyaretin hedefini de "bir an önce ilişkilerimizi kaldığı yerden en güçlü şekilde geliştirmek" diyerek ortaya koydu.

"olumlu atmosfer"

ziyaretinin ilk gününde bağdat'a giden türkiye başbakanı burada deyim yerindeyse görüşülmedik 'aktör' bırakmadı.

irak cumhurbaşkanı fuad mahsum ve meclis başkanı selim abdullah cubuci tarafından kabul edilen davutoğlu, cumhurbaşkanı'nın sünni ve şii yardımcılarıyla da bir araya geldi. sünni usame nuceyfi ve laik şii iyad allavi ile görüşen davutoğlu her bağdat ziyaretinde bir araya gelmeye özen gösterdiği şiilerin önemli ismi irak islam yüksek konseyi başkanı ammar el-hekim ile de görüştü. bağdat görüşmeleri, 15 gün önce türkiye'ye gelen dışişleri bakanı caferi, yeni kabinede maliye bakanlığı'nı üstlenen kürt hoşyar zebari ve türkmen milletvekilleriyle sürdü.

türkiye'nin irak için savunduğu 'herkesi kapsayan bir siyasi yapının oluşması' tezini böylece destekledi. davutoğlu şunları söyledi:

" bağdat'ta son derece olumlu bir atmosfer gördüm. irak'ın bütün liderleriyle görüştüm, bütün iraklı siyasi grupların oluşturduğu bu yeni hükümet yapılanmasının içinde bundan sonra irak'ta siyasi olarak olabilecek gelişmeleri de olumlu perspektif ile sayın barzani ile ele aldık. dün bağdat'ta da vurguladığım gibi irak'ta bütün etnik, mezhebi, dini grupların hak ettiği temsil gücüne ulaştığı, herkesi kapsayan bir siyasi yapının oluşması hepimizin tercihidir ve bu yapı irak'ın geleceğinin garantisidir."

yeni süreç yeni şartlar

davutoğlu merkezi yönetim ile başta enerji olmak üzere birçok başlıkta ilişkilerini düzeltmeye çalışan erbil'de ikyb başkanı mesut barzani ve başbakan neçirvan barzani ile görüştü. mesut barzani, davutoğlu'nun ziyaretini "yeni süreç ve yeni şartlar" sözleriyle özetledi.

"bu ziyaretin, daha önce var olan bütün eksikliklerin giderilmesine yönelik başlangıç olmasını ümit ediyoruz. irak ve türkiye ilişkilerinin durumu hepimizin malumu ancak bugün yeni bir süreç başlamıştır ve yeni şartlar söz konusudur. ziyaretin taraflar arasındaki ilişkilerin ve işbirliğinin artmasına ve kuvvetlenmesine zemin oluşturmasını diliyorum."

türk heyetinin yapısı

davutoğlu'nun irak gündemi heyetinin yapısına da yansıdı. çözüm süreci ve güvenliğin üç önemli ismi irak'ta davutoğlu'nun yanında yer aldı. başbakan yardımcısı yalçın akdoğan, içişleri bakanı efkan ala ve mit müsteşarı hakan fidan.

erbil'de davutoğlu'na fidan'ın heyette olmasının anlamı soruldu.

"sayın hakan fidan'ın bana eşlik etmesi son derece doğaldır. güvenlik söz konusu olan her yerde istihbarat da en asli unsurdur. bu çerçevede gerek bağdat'ta, gerek erbil'de muhataplarla görüşmeler yapmıştır ve bunları da bize rapor etmiştir. bundan sonra da bu tür temaslar devam edecek."

istihbarat, güvenlik, eğitim

fidan'ın varlığı aslında ziyaretin en önemli gündem maddesinin işareti olarak yorumlanabilir. işid'e karşı ortak mücadele için ortak istihbarat ve bilgi paylaşımı konusunda prensipte anlaşma sağlandı.

önceki hükümet döneminde neredeyse tümüyle tek bir mezhebin tekeline giren ordunun profesyonel bir anlayışla yeniden yapılandırılması ve yerel güvenliğin ulusal muhafız birlikleri aracılığıyla sağlanması konusu ülke gündemini meşgul ediyor. türkiye asker ve polis eğitimi konusunda bağdat'a destek verecek.

davutoğlu bunu şu sözlerle anlattı:

"bundan sonra da bu çalışmalar ortak güvenlik mekanizmalarıyla da sürdürülecek. sayın ibadi'nin ankara ziyaretine kadar da gerekli güvenlik birimlerimiz bu konuları istişare etmeye devam edecekler."

Davutoğlu, Erbil'den ayrılmadan önce peşmergelerin eğitim gördüğü Diyana Eğitim Merkezi'ni ziyaret etti.

peşmergeye de eğitim verilecek

türkiye sadece bağdat'a değil, kuzey irak'a da askeri desteğe hazırlanıyor. peşmergelerin türkiye tarafından eğitilmesi konusunda anlaşma sağlandı. türkiye'nin bunu sadece kürt bölgesinin değil, kendi güvenliği için de yapacağı başbakan davutoğlu'nun sözlerine yansıdı:

"özelde de sınır bölgemiz olduğu için irak kürdistan bölgesel yönetimi'nin de kürt bölgesinin güvenlik ve istikrarı türkiye için, kendi güvenliğini doğrudan ilgilendiren hayati bir konudur. türkiye, kürt bölgesinin güvenliği için gereken her türlü desteği verecektir. bu bizim için hem tarihi ve insani, hem de stratejik bir konudur. eğitim konusunu da ele aldık. bu da dahil olmak üzere, bundan sonra güvenlik alanında vereceğimiz destekler artarak devam edecektir."

davutoğlu sözle yetinmedi. erbil'den ayrılmadan önce peşmergelerin eğitim gördüğü diyana eğitim merkezi'ni ziyaret etti.

kaynak: al jazeera