filipinler devleti yıllardır 'terörist' olarak tanımladığı milf ile kapsamlı barış anlaşması imzalıyor. anlaşma ile milf'in yıllardır bağımsızlığı için savaştığı mindanao adası'nda müslümanların yoğun olarak yaşadığı beş bölgeye geniş otonomluk tanınacak. bu beş bölgeye bangsamoro adı verilecek.  

imzalar filipinler devlet başkanlığı sarayı'nda atılacak. filipinler devlet başkanı benigno aquino iii, moro islami kurtuluş cephesi lideri hacı murat ve arabulucu devlet olarak da malezya başbakanı necip rezak imzaları atacak. bu anlaşma ile 2012’de 'çerçeve anlaşması' ile başlatılan süreci tamamlayan taraflar artık uygulama aşamasına geçmiş olacak.

eğer mindano adası'ndaki başka bölgeler de otonom olmak isterlerse kendi içlerinde referandum yaparak otonomiye katılacak. geniş özerlik elde edecek bölgede yönetim, yeni kurulacak geçiş hükümetine devredilecek. 2016 yılında yapılacak seçimlere kadar görevde kalacak olan bu hükümet ile geçiş süreci fiili olarak tamamlanmış olacak. mindanao adası'nın 20 milyon nüfusu var. bu nüfusun 7-8 milyon kadarının müslüman olduğu düşünülüyor.  

bağımsız gözlemci heyeti'nde bir türk

imza törenine barış anlaşmasının uygulanma sürecini gözlemlemek amacıyla, 15 ekim 2012’de kurulan bağımsız gözlemci heyeti de (tpmt) katılacak.  

avrupa birliği'nin eski filipinler büyükelçisi alistair mac donald’ın başkanlık ettiği heyetin üyeleri arasında ihh insani yardım vakfı başkan yardımcısı hüseyin oruç, mindanao insan hakları eylem merkezi başkanı zainuddin malang, asya vakfı ülke temsilcisi steven rood ve barış enstitüsü başkanı gaston z. ortigas bulunuyor.

anlaşma ne getiriyor?

al jazeera’ya konuşan heyetteki türk gözlemci hüseyin oruç, bu anlaşma ile şu an hazırda mindanao adası'nda otonom olan bu bölgeye daha geniş özerlik haklarının geleceğini belirtiyor.

oruç, “bölge içişlerinde tamamen bağımsız, dışişlerinde ve genel güvenlikte filipinlere bağlı olacak. şeriat hükümlerine göre bir anayasa hazırlanacak. şeriat mahkemeleri olacak. hristiyanlar için de filipinler hukuku devam edecek. siyasi parti ve parlamento oluşturulacak, bakanlıklar belirlenecek” dedi. 

İHH Başkan Yardımcısı Hüseyin Oruç, geminin içinde Mavi Marmara'da yaşananların anlatıldığı bir de sergi olacağını söylüyor.

oruç, moro islami kurtuluş cephesi’nin, filipinler devletine göre hâlâ 'terörist' organizasyon olarak görüldüğünü, hatta bazı komutanları ile alâkalı tutuklama kararları olduğunu belirtiyor. ancak bu anlaşmayla ilan edilecek af ile birlikte adi vakalar hariç tüm siyasi tutukluların serbest bırakılacağını kaydediyor.

bundan sonraki süreçte 12 binden fazla direnişçisi olan milf’in silahları bırakması ve eş zamanlı olarak ordunun bölgeden çekilmesi gerektiğini belirten hüseyin oruç, bu süreci kendisinin de içinde bulunduğu bağımsız gözlemci grubu’nun denetleyeceğini ifade etti. oruç, gözlemci heyetin her iki ayda bir bölgeye giderek anlaşma maddelerinin uygulanıp uygulanmadığını denetleyeceğini kaydetti.

yaklaşık 40 yıldan fazla zamandır bağımsızlık mücadelesi veren milf ile filipinler devleti arasındaki iç savaşta 120 bin civarında kişi hayatını kaybetti. taraflar arasında aralıklı olarak 17 yıldır devam eden müzakereler sonucunda ilk anlaşma 2012 yılında imzalandı.