türkiye cumhurbaşkanlığı devir teslim töreni için ankara’ya gelen filistin dışişleri bakanı riyad maliki, gazze için varılan ateşkes anlaşmasını al jazeera’ye değerlendirdi. maliki, “filistin hükümeti gazze’de olacak, artık sınır kapılarında hamas olmayacak” dedi. maliki, anlaşmayı zafer ya da yenilgi diye nitelendirmek için de, uygulamayı beklemek gerektiğini söyledi.

maliki, filistin hükümetinin gazze’de kontrolü nasıl sağlayacağı konusunda önemli noktanın, filistinli gruplar arasında sağlanacak anlaşma olduğunu söylüyor:

netanyahu, israil basınına filistin hükümetinin artık gazze’de olmasını talep ettiğini söyledi. ateşkes anlaşmasında da ramallah’taki filistin hükümetinin gazze sınırlarını kontrol etmesiyle ilgili bir madde var. fetih ve hamas’ın yaptığı anlaşmanın ardından artık filistin milli uzlaşı hükümeti, gazze’de yönetimi devralıyor mu? israil de hamas’ın dâhil olduğu uzlaşı hükümeti'nin gazze’deki iktidarını kabullendi mi?

bunun için israil’den bir izin beklemiyoruz, bu tamamen filistin’in iç meselesidir. fetih ve hamas, milli uzlaşı hükümeti kurma konusunda anlaştı ve bu hükümet gazze ve batı şeria’da tam yetkiye sahip tek hükümet olacak. bu hükümet gazze’de de, batı şeria’da olduğu gibi özgürce çalışmalıdır. hükümetin yönetimi nasıl sağlayacağı konusu, hamas ve fetih arasında imzalanan anlaşmanın uygulanmasına bağlı olacaktır.

artık asıl önemli olan, bu hükümetin gazze’de tesis edilmesi ve tam manasıyla çalışmaya başlaması. oradaki tüm yetkiyi almalıyız ki insani yardımların geçişi ve gazze’nin yeniden yapılandırılması başlayabilsin.

sınır kapılarına gelince; mısır ve gazze arasındaki refah sınır kapısı israil’i ilgilendirmez. bu mısır ve filistin arasında varılacak bir anlaşmadır. refah sınır kapısı’nın kalıcı olarak açılması için mısırlılar ile görüşüyoruz. mısırlılar kapının diğer tarafında filistin hükümetinin olmasını istiyor. bu durumda açıkça filistin hükümeti gazze’de temsil edilmeli ki, sınır kapısını da kontrol etsin. biz de hükümetin güvenlik güçleriyle orada olacağız. hamas da bunu kabul etti.

bir de israil ve gazze arasındaki sınır geçişleri var. bu konuda hem israil ile hem de hamas ile anlaşma sağlamalıyız. eğer tek bir hükümet olacaksak ve tüm filistin’in yönetimini ele alacaksak, gazze’de de kontrol bizde olmalı. bu durumda sınır kapılarını da biz kontrol etmeliyiz, bir sonraki adım olarak bu zaten kendiliğinden olur. ateşkes anlaşması da bunu şart koşuyor. bunun sahada nasıl uygulanacağı önemli. nasıl pratiğe döküldüğünü göreceğiz.

ateşkesin yürümesi için filistin hükümeti gazze’de olmalı bu durumda...

kesinlikle. gazze’de olmalıyız, biz tüm filistinliler tarafından, tüm gruplar tarafından ve uluslararası camia tarafından tanınan tek hükümetiz. eğer tüm yetkiyi elimize alamazsak, herkesten önce bizi kendi halkımız suçlayacaktır.

yani filistin’in içindeki gruplar anlaşmayı pratiğe dökemezse ve gazze tarafında sadece hamas etkili olmaya devam ederse, israil sınır kapılarını açmayacak.

hamas orada olmayacak. çünkü anlaşmaya varıldı, hamas’ın artık gazze’deki kontrolünü hükümete devretmesi gerekir. bu sadece yönetimdeki kontrolü devretmek anlamına gelmiyor, güvenlik kontrolünü de, yani sınır geçişlerinin kontrolünü de devretmesi gerekiyor.

kontrolün devri için öngördüğünüz net bir zaman var mı?

göreceğiz. iki gün önce anlaşmaya varıldı, bunun nasıl uygulamaya geçeceğini göreceğiz. şimdi bir ayımız var uygulamaya geçmek ve bekleyen diğer konuları görüşmek için. bir ay içinde uzlaşılan maddeleri uygulamaya geçirmeye başlayacağız.

hamas da, israil de ateşkes anlaşmasını kendileri için bir zafer olarak değerlendirdi. siz nasıl değerlendiriyorsunuz?

ben bunu zafer veya mağlubiyet olarak değerlendirmek istemiyorum. benim için önemli olan filistinlilerin hayatını kurtarmak ve akan kanlarını durdurmaktı. israil’in ambargosunu ve kuşatmasını kaldırmaktı. eğer bu anlaşma bunları sağlayacaksa, o zaman zafer olur. eğer yapamayacaksa, zafer olmaz. sahada göreceklerimiz, anlaşmanın zafer olup olmadığını belirleyecek. asıl test budur. bunu zafer olarak adlandırmak için önce uygulamayı görmeliyiz.

kaynak: al jazeera