başbakan recep tayyip erdoğan'ın kriptolu telefonunuyla yaptığı görüşmelerin internette yayınlanması kamuoyunda tartışmaya sebep oldu. kriptolu telefonlar görüşmeleri şifreleyerek iletiyor.  

al jazeera'nin konuştuğu kriptoloji ve bilişim uzmanı azat gökçe iki kriptolu telefon arasındaki görüşmenin kripto kodunu bilmeden kesinlikle dinlenemeyeceğini belirtiyor. gökçe, "telefon görüşmesi internet bağlantısı olmayan bir kriptolu cihaz ile yapılıyorsa bu  kriptolu görüşme dinlenemez" diyor.  

genel olarak kriptolu telefonlarda internet özelliği (3g ya da wi-fi gibi) bulunmuyor. bu ise özellikle güvenlik için alınmış bir önlem.

bu tip telefonlarda kullanılan şifreleme teknolojisinin 256 bit aes olduğuna dikkat çeken gökçe, "şu ana kadar dünyada aes’in 128 bitlik anahtarını çözebilen olmadı. çözme işleminin süper bilgisayarlar için bile 77 milyar yıl süreceği hesaplanıyor. 256 bit'te ise bu daha da uzun sürer" dedi.

başbakan, internete düşen görüşmelerin kriptolu telefonunun dinlenmesiyle kayıt edildiğini ve bu ses kayıtlarının da montaj olduğunu iddia ederek şunları söylemişti: 

" 'güvenli hat' diye söylenen bu kriptolu telefonlar, bunu inşa eden, tesis eden, üreten, imal eden yer tarafından merkezde dinleniyor, orada depolanıyor."

kriptoların kodlarının bilinmesi gerekiyor

iki kriptolu telefon arasındaki bir görüşmenin dinlenebilmesi temelde 2 farklı yöntemle mümkün oluyor: kriptoların kodlarına sahip olunması ve telefonun internete bağlı olması. 

günümüzde cep telefonlarından yapılan görüşmeler normal şartlarda da şifreli olarak iletiliyor. ancak iletilen şifre jenerik olduğundan bir kez kırıldığında o kişinin bütün görüşmeleri dinlenebiliyor.

kriptolu olarak adlandırılan telefonlarda ise her bir kelime paketi ayrı ayrı özel olarak şifreleniyor. kriptolu telefonların bir diğer farkı ise normal telefonlar ses aktarımı için ses bandını kullanırken bu telefonlarda ses iletimi için veri bandı kullanılıyor. bu da dinleme yapılabilse bile konuşulanların çözülememesine neden oluyor.

256 bit şifreleme yapılıyor

kriptolu telefonlarda şifreleme 256 bit aes (advanced encryption standart) olarak yapılıyor. bu tarz bir telefonda yapılan görüşmeler veri bandı üzerinden şifrelenerek gönderiliyor. karşıdaki kriptolu telefon da bu şifreyi çözerek görüşmeyi sağlıyor.

iki tarafta da kriptolu telefon olması gerekiyor

kriptolu yani şifreleme teknolojisine sahip bir telefonla güvenli bir görüşme yapmak için iki tarafta da bu telefondan olması gerekiyor. aksi durumda ise görüşme şifreli değil normal olarak yapılıyor.0

internet bağlantısı yoksa dinlenemez

görüşmelerin dinlenmemesi için gerekli önlemleri da açıklayan gökçe şunları söyledi:

"öncelikle kullandığınız telefonda ya da çözümde internet olmaması gerekir. telefon görüşmesi internet bağlantısı olmayan bir kriptolu cihaz ile yapılıyorsa bu  kriptolu görüşme dinlenemez. rakam ile 10 yazın yanına 77 tane sıfır ekleyin bu uzunlukta bir şifre ile şifrelenen ve sesleri biçimlendirilmemiş dosyalar halinde faks hattından gönderen bir görüşme çözülemez."

tübitak devlet için üretiyor

türkiye'de kriptolu telefon satmak özel izne bağlı. türkiye'de son kullanıcıya satılan tek kriptolu telefon enigma'nın yanısıra tübitak tarafından geliştirilen ve sadece devlet görevlilerinin kullandığı kriptolu telefonlar da bulunuyor. piyasada satılan kriptolu telefonların kripto ve kodları sektörü düzenleyen bilgi teknolojileri ve iletişim kurumu btk'ya da veriliyor. bu kodlar olası bir yasal dinleme durumunda kullanılmak üzere saklanıyor.

bakan 'kriptolu telefonlar dinlenmiş' demişti

bilim, sanayi ve teknoloji bakanı fikri işık geçtiğimiz günlerde anadolu ajansı'na yaptığı açıklamada kriptolu telefonlarda dışarıdan sisteme girmenin, içeriden yardım alınmadan mümkün olmadığını belirterek, "fakat hırsız evdeyse ne yapacaksınız? kriptolu telefonların dinlendiği net. bizim ortaya çıkarmaya çalıştığımız bunu kim dinlemiş, nasıl dinlemiş" demişti.

kaynak: al jazeera