azerbaycan-gürcistan-türkiye dışişleri bakanları üçlü zirvesi dördüncü toplantısında gündemde enerji işbirliği vardı. kars'ta düzenlenen toplantıya katılan mevlüt çavuşoğlu, gürcistan dışişleri bakanı tamar berucaşvili ve azerbaycan dışişleri bakanı elmar memmedyarov, tap ve tanap'ın önemine değindi, rusya'dan avrupa'ya geçecek doğalgazın değil bu projenin öncelikli olduğunu söyledi.

tanap'tan sağlanacak gazın bir miktarının türkiye ve gürcistan tarafından kullanılacağını, geri kalanın ise avrupa pazarına ulaştırılacağını hatırlatan ve türkiye için tanap'ın önemine değinen memmedyarov, hattın balkan ülkelerine de bağlantıları olacağını söyledi:

"bu küresel öneme sahip projedir. tahminlere göre, 2018 sonu, 2109 başı gibi ilk gazın öncelikle türk pazarına ulaşması öngörülüyor. bizler azerbaycan olarak türkiye'ye bu projeler için 20 milyar dolara kadar yatırım yapmayı taahhüt ettik. bu miktarla sanırım azerbaycan, türk ekonomisine en çok yatırım yapan ülkelerden biri olacak."

'önceliğimiz tanap projesi'

al jazeera türk'ün sorusu üzerine rusya devlet başkanı vladimir putin'in ankara'da açıkladığı, doğalgazın güney akım yerine türkiye üzerinden geçişi projesinin güney kafkasya'ya olası etkilerini değerlendiren bakanlar, konunun her zaman gündemlerinde olduğunu söyledi.

teklifin müzakere edilmesi ve incelenmesinin ardından karar vereceklerini belirten çavuşoğlu şunları söyledi:

"fakat bizim önceliğimiz tanap projesidir. hem türkiye hem gürcistan hem de avrupa için özellikle güneydoğu avrupa için önemini biliyoruz. tap ile birlikte avrupa'nın değişik ülkelerine gaz ulaştırabilecek bir proje. bir an evvel gaz ve petrol fiyatlarındaki düşüşe bağlı olmadan bu projenin tamamlanması için hep birlikte gayret sarfetmemiz lazım."

gürcistan dışişleri bakanı tamar beruçasvili, çavuşoğlu'nun cevabı üzerine tanap'ın türkiye için öncelikli proje olduğunu duymaktan memnun olduklarını söyledi, "bugünün zorlu dünyasında bu mesajı ülkelere, ortaklarımıza ve geniş avrupa'ya vermek çok önemli. biz çıkarlarımız için birarada çalışıyoruz ve ortak noktada önceliklerimiz var" dedi.

azerbaycan dışişleri bakanı elmar memmedyarov da rusya'nın teklifine ilişkin verilecek kararın türkiye'ye ait olduğunu, tanap ile ilgili koşullarda ise anlaşıldığını ve bunların uygulamaya girmeyi beklediğini belirterek, "bence bütün olay bu. dürüst olmak gerekirse detaylarda şeytan aramaya gerek yok" dedi.

bakü-tiflis-kars demiryolu hattı 2015'te bitecek

bakanlar toplantıda daha önce yapılan anlaşmaları gözden geçirdi, bakü-tiflis-kars demiryolu hattının 2015'te bitirileceğini duyurdu.

demiryolu hattının gürcistan tarafının yapımının uzun sürdüğü gerekçesiyle konuyla ilgili görüşmeler tiflis'teki üçlü devlet başkanları zirvesinde mayıs ayında ele alınmıştı. çavuşoğlu, hattın çin'i londra'ya bağlayacağını, bu güzergâhta önemli bir geçiş noktası olan kars'a şimdiden yatırımcıların ilgisinin arttığını söyledi. beruçaşvili de, ulaşım ve enerji konusunda projelerin, güney kars koridorunun, bakü-tiflis-kars demiryolu hattı projesi'nin zamanında bitmesi için desteklerini sunduklarını ve sürdüreceklerini söyledi.

'kars'a belki gelecek sefer trenle geliriz'

azeri bakan memedyarov, bakü-tiflis-kars projesinin şu anda her üç ülkede 5 bin kişilik istihdam yarattığını söyledi:

"azerbaycan'da ve gürcistan'da zaten mevcut demir yolu hattı vardı ancak 100 kilometreden fazla bir yolun tekrar yapılması gerekti. belki de bir dahaki sefere kars'a geldiğimizde uçakla geleceğimize trenle geliriz. bir gün belki değil bakü'den ta çin'den birisi bir trene binecek ve orta asya'daki tren bağlantılarını ve feribotları kullanarak azerbaycan ve türkiye üzerinden londra'ya kadar gidebilecek. belki marmaray'ı da kullanacak. bunlar çok önemli fırsatlar."

ermenistan ve rusya ile sorunlar

üç ülkenin bakanları, kars'ın coğrafi önemi dışında sembolik bir anlamı olduğunu, 1921'de imzalanan kars anlaşması'yla türkiye, azerbaycan, gürcistan ve ermenistan sınırının belirlendiğini hatırlattı. üçlü toplantının ardından yapılan ortak basın toplantısında mevcut sorunlardan dolayı ermenistan'ın mekanizma dışında kaldığını söyleyen çavuşoğlu, "ermenistan'ın da komşu sınırlarına saygı duyarak aramızda yer almasıdır temennimiz. böylece eksik halka tamamlanmış olur" dedi.

azerbaycan dışişleri bakanı memmedyarov, konuşmasında hem azerbaycan hem de gürcistan'ın çözümlenmemiş anlaşmalarla karşı karşıya olduğuna dikkat çekerek, bölge ülkelerinin egemenlik ve toprak bütünlüğünün birleşmiş milletler (bm) helsinki nihai senedi'nde yer aldığı üzere muhakkak korunması gerektiğini vurguladı. memmedyarov, "bu, bm'nin özellikle bu yüzyılda önem vermesi gereken bir konudur çünkü kuvvet kullanarak birinin uluslararası tanınmış sınırları değiştirmeyi düşünememesi bile gerekir" diye konuştu.

gürcistan dışişleri bakanı beruçaşvili, rusya'nın abhazya ile yaptığı anlaşmaya da değindi, rusya'nın tutumunun bölgeyi tehdit ettiğini söyledi:

"gürcistan'ın işgal altında olan bölgeleri var. rusya 24 kasım'da bir kez daha uluslararası anlaşmayı ihlal etti. abhazya bölgesinde kendi ekonomik sosyal ve hukuki sistemini uygulamaya çalışıyor. bu gürcistan'ın toprak bütünlüğüne karşı atılmış bir adımdır. bu konuyu daha da kötüleştirecek olan güney osetya ile yapılacak anlaşmadır. rusya'nın hırslı planları söz konusu. uluslararası toplumun rusya'yı kınaması gerekmektedir."

kaynak: al jazeera