paris'in merkezinde türk mahallesine gidiyoruz. milli görüş'ün camisi var. tam öğle namazı vakti. her milletten insan camiye geliyor. milli görüş teşkilatı gençlik kolu başkanı hacı ibrahim ataş'la buluşuyoruz. aslen balıkesirli. hemen konuya giriyoruz. charlie hebdo'ya saldırı için ne diyorlar ve tabii ki bundan sonra ne yapılmalı? ataş,"her müslümanın yapacağı ilk şey elbette saldırıyı kınamaktır. biz müslüman olarak bu saldııyı kınıyoruz" diyor. saldırı sonrası cumhuriyet meydanı'ndaki birlik yürüyüşü'ne katıldıklarını anlatıp, "peygamberimizin öcünü aldıklarını söylüyorlar ama efendimiz aleyhisselama ihanet ettiler. bu saldırıyla paris’te, fransa’da yaşayan müslümanların hayatını daha da zorlaştırdılar. son 10 günde 50 islamofobik saldırı oldu. fransa’nın doğusunda bir bacımıza saldırı oldu" diyor. 

Halil İbrahim Ataş, Milli Görüş Paris teşkilatı gençlik kolu yöneticisi.

[[Fotoğraf: Osman Kaytazoğlu / Al Jazeera Türk]]

ataşi saldırının hayatlarına etkisini ise şöyle anlatıyor:

"ben annemin örneğini anlatayım. kendisi paris’te trenle gezebiliyordu. şimdi korkuyor. arabayla gidiyor her yere. biz erkekler pek hissetmiyoruz ama bayan müslümanların hayatı çok zorlaştı. fransızlar bu saldırganlara ‘aşırı islamcı’ tabiri kullanıyor. halbuki aşırı islamcı demek saldırmak değil allah’a daha iyi kul olmak ve efendimiz aleyhisselamın yolundan gitmektir. düşünün ki efendimiz aleyhisselam bile 22 yıl eziyet gördüğü halde gayrimüslimleri bağışladı.
fransa’daki müslümanların yüzde 99’u bunu kınadı ama  bu kişiler 3-5 kişiler. fransızların bir sözü var ‘düşen ağaç büyüyen ormandan daha çok ses çıkarır'."

namaz çıkışı ayaküstü sorularımızı yanıtlayan bilal şahin konfeksiyoncu. milli görüş teşkilatı’nın paris’teki camisinin kurucularından. "bir anadan bir babadanız. aslında bu insanlar neticeyi bilmiyorlar. yoksa çok iyi insanlar" diyerek kuran-ı kerim’den hazreti muhammed ile ilgili bir ayeti hatırlamaya çalışıyor. “sen olmasan bu kainatı yaratmazdım” diyor peygamber efendimiz için. biz onların peygamberlerine küfür ediyor muyuz?” diye soruyor. “bir peygambere kafa takılır mı? isa aleyhisselam bizim peygamberimiz. yahudilerin peygamberi bizim.” diyor.

“karikatürlerin cezası ölüm mü olmalıydı” diye sorduğumuzda “iyi insanlar ama kendi kendilerine düşman yaratıyorlar. suriye’de 300 bin kişi öldü, kimin sesi çıktı?” sorusuyla karşılık veriyor.

namazdan hızlıca çıkan inşaat ustası hacı pamuk ise 6 aydır işsiz. üzgün olduğunu vurguluyor. birlik yürüyüşüne katılmadığını söyleyip “ben iş arıyorum. bir yere gidecek halim yok.” diyor.

Fransa'nın en büyük camisi Evry'de 6 bin kişi cuma namazı kılıyor.

[[Fotoğraf: Osman Kaytazoğlu / Al Jazeera Türk]]

cezayir kökenli karim 27 yaşında. telekomünikasyon işinde çalışıyor. charlie hebdo’ya saldırıyı kınadığını belirtip, “bu insanların islam ile alakası yok. sadece fransa’da değil, tüm dünyada müslümanlar hazreti muhammed katikatürlerine karşı ama ne olursa olsun islam herhagi bir canlının öldürülmesini yasaklamıştır. dinimiz yaşatmayı emretmiştir, öldürmeyi değil.” karim, ‘karikatürleri eleştirirken de “ifade özgürlüğü konusunda çifte standart var. hazreti muhammed’e hakaret edebilirsiniz ama diğer yandan hakkında konuşamayacağınız o kadar çok şey var ki” diyor.

ardından fransa islami kuruluşlar birliği’ne (uoif) geçiyoruz. 1983’te kurulan birlik, nicolas sarkozy’nin içişleri bakanlığı yaptığı dönemde devletin de resmen tanıdığı bir kuruluş oldu. müslüman kardeşler’e yakın olduğu iddiasıyla birleşik arap emirlikleri tarafından terör listesine alınmak istense de fransa’nın devreye girmesiyle bae bundan vazgeçti.

Lhaj Thami Breeze, Fransa'daki Müslüman Kardeşler'e ait UOIF'in başkanı.

[[Fotoğraf: Osman Kaytazoğlu / Al Jazeera Türk]]

uoif başkanı lhaj thami breeze hemen “charlie hebdo’ya saldırıyı çok açık bir şekilde kınıyoruz” diyerek sözlerine başlıyor. “müslümanlara sakin olmaları çağrısı yapıyoruz. provokasyonlara gelmemeliler. şiddet ancak zayıfların başvuracağı bir silahtır” mesajını veriyor. kuran’dan “onların söylediklerinden rahatsız olabilirsiniz ama onlara kulak vermeyin. allah’n önünde eğilin” alıntısını yapıyor.

hazreti muhammed karikatürlerine verilecek en uygun yanıtın, “hazreti muhammed’i insanlara anlatmak” olacağı görüşünde, “biz fransa’nın cumhuriyet değerlerini paylaşıyoruz. fransa toplumunun bir parçasıyız. bunu gözönünde bulundurmalılar” ifadelerini kullanıyor.
breeze, fransa’da insan doğası üzerine çalışan antropolog ve filozof edgar morin’den bir alıntı yaparak, “edgar morin’inden de dediği gibi israil, anti-semitizm ve holokost hakkında konuşamazsınız. bu çifte standarttır. toplumun en zayıf kesimine baskı yapıyorsunuz. ama biz şiddetin yolundan gitmeyeceğiz. çünkü şiddete başvurmak zayıflıktır” diyor. 

Khalil Merroun kendisini imam değil Evry'nin 'rektörü' olarak tanıtıyor.

[[Fotoğraf: Osman Kaytazoğlu / Al Jazeera Türk]]

ve paris’in merkezine 40 dakika uzaklıktaki fransa’nın en büyük camisi olan evry camii’ndeyiz. cuma namazı için 6 bin kişilik bir cemaat var. fotoğraf çekiyoruz, insanlarla konuşuyoruz. caminin havasında bir hüzün var ama verilen mesajlar barışçıl. evry’nin imamı khalil merroun tanınan bir şahsiyet. genelde fransa’daki islam tartışmalarında kapısında birçok gazetecinin sıraya girdiği ılımlı mesajlar veren bir imam. ayrıca nüfuz ettiği cemaat nedeniyle sözü dinlenen müslüman liderlerinden.

merroun, tane tane konuşuyor. cuma hutbesindeki gibi “bu insanlar bizim için soylu bir ifade olan allahu ekber diyerek terör eylemi yaptılar. peygamerimize ihanet ettiler. dünyadaki 1,5 milyar müslüman çok kötü yara aldı. fransa’daki 6 milyon müslüman ise ağır yaralandı” diyor. charlie hebdo’nun karikatürleri yayınlamasına da karşı olduğunu belirten ‘rektör’ “yaralarımız hâlâ acıyor. aptallığa aptallıkla karşılık verildi.” ifadesini kullanıyor.

Abdelqader Khedri Fas'tan 15 yıl önce Paris'e göç etmiş.

[[Fotoğraf: Osman Kaytazoğlu / Al Jazeera Türk]]

42 yaşındaki abdelqader khedri, 15 yıl önce fas'tan fransa'ya göç etmiş. "dini sembollerimiz dışında her şeyi affederiz." diyor karikatürler için. "tamam liderleri, kralları resmetsinler ama peygamberlere dokunmasınlar. ama bunu yaptılar diye insanların öldürülmesine de karşıyız. bu haramdır. hele yahudi marketinde yaptıkları. bunun islam inancında yeri yok" diye devam ediyor.