2015 Genel Seçimi

Seçmenin 'Yeni Türkiye'si

AK Parti'nin 3 Kasım 2002'de iktidara gelmesiyle başlayan 13 yıllık tek parti iktidarı sona erdi, siyaset sahnesi yeniden kuruluyor. HDP ilk kez parti olarak girdiği seçimden barajı aşarak çıktı. Halk başkanlık sistemine de onay vermedi.

Seçmenin 'Yeni Türkiye'si

2015 genel seçimi'nde istediğini alamayan partiler ak parti ve chp olurken, kazananı mhp ve hdp oldu. akp 12 yıldan uzun süredir sahip olduğu siyasi hakimiyeti kaybetti. kemal kılıçdaroğlu liderliğinde üçüncü seçime giren chp oy oranını yine neredeyse hiç arttıramadı ve istediğini alamayan bir diğer parti oldu. mhp ve hdp ise hem oy oranlarını hem de milletvekili sayısını arttırdı. hdp daha önce bağımsız adaylarla girdiği seçimlere bu defa parti olarak girdi ve yüzde 10 barajını aştı.

ak parti’nin ilk yenilgisi

2011 genel seçiminde yaklaşık % 50 oy oranıyla 326 vekil kazanan ak parti bu seçimden de açık ara birinci parti olarak çıktı ancak oyu yüzde %42’nin altına indi, milletvekili sayısı da 260’ın altına düştü. yani ak parti 2002 yılı sonundan beri ilk kez tek başına iktidar çoğunluğunu kaybetti.

gazeteci deniz ülke arıboğan ak parti açısından seçim sonuçlarını şu şekilde değerlendirdi:

"akp’yi kendi seçmeni cezalandırdı aslında. bunun birkaç sebebi  var. akp’li  seçmen de türkiye’nin diğer seçmenleri gibi başkanlık sistemine mesafeli. bu konuda aşırı basınç uygulanmasına tepki gösterdi seçmen. cumhurbaşkanı'nın meydana inmesinin olumlu etkisi olmadı. türkiye, cumhurbaşkanı'nı meydanda görmek istemiyor. cumhurbaşkanı'nın devreye girmesi halka akp’nin kendi içindeki liderlik mekanizmasını zayıf gösterdi."

 hdp ‘kumar’ı kazandı

bu seçimde tüm gözlerin üstünde olduğu parti hdp’ydi. hdp bu seçimden tam bir zaferle çıktı. bağımsız adaylarla girdiği 2011 genel seçimi'nde 36 milletvekilliği elde etmişti. hdp parti olarak girdiği bu seçimde kendisine verilen ‘emanet oyların’ da katkısıyla yaklaşık % 12 oranını yakaladı ve 70’in üstünde milletvekili kazandı. hdp, mhp ile birlikte ak parti’nin iktidarı kaybetmesinde etkili oldu. özellikle kürtlerin yaşadığı şehirlerde oylarını ciddi oranda arttıran parti, 2015 genel seçimi'nin en büyük kazananı oldu.

gazeteci orhan bursalı, hdp'nin başarısının anlamını ve hdp'ye yönelik uyarısını şu şekilde yaptı:

"hdp için büyük başarı… sadece hdp’yi meclis'e sokmak için gelen büyük bir oy olarak görüyorum yüzde 3’ü. hdp’nin bundan sonra türkiye partisi gibi davranması beklenir. hdp’nin meclis'e girmesinin, kürt hareketinin siyasallaşması yönünde olumlu olduğunu düşünüyorum. en çok konuşulan konu, hdp’nin recep tayyip erdoğan’nın başkanlık sistemine destek verip vermeyeceği noktasındaydı. fakat şimdi alınan sonuçlara baktığımızda, ikisinin oy toplamı bile bir başkanlık anayasasını referandumla götürmeye yetmeyecek. dolayısıyla yeni bir anayasa sadece akp ile hdp’nin ortaklaşa yapabileceği bir şey olmaktan çıktı… türkiye’nin ortalamasının da desteğini alması gerekir ve böyle bir siyaset izlerse hdp gerçekten de meclis’te bir türkiye partisi olma yönünde politika üretebilir ve gelişebilir. burada önemli olan silahlı mücadelenin ve pkk’nın sona ermesi."

 

mhp’nin zaferi

milliyetçi hareket partisi, hdp ile birlikte oy oranını ve milletvekili sayısını arttıran diğer parti oldu. mhp yükselişiyle, ak parti’nin milletvekili çoğunluğunu kaybetmesinde etkili olan bir diğer parti oldu. 2011 genel seçimi'nde yaklaşık % 13 olan oy oranı ile 53 milletvekili elde eden mhp, oylarını % 16’nın, milletvekili sayısını da 80’in üzerine çıkardı. mhp, meclis çoğunluğunu kaybeden ak parti’nin koalisyon için kapısını çalacağı ilk parti olarak görünüyor. mhp vekil sayısı ile hükümetin nasıl şekil alacağı ya da seçimin tekrarlanıp tekrarlanmayacağı konusunda önemli bir aktör konumuna geldi.

gazeteci ali bulaç mhp'nin başarısının göreceli olduğunu şu sözlerle ifade etti:

"doğrusu mhp için bu seçim şahsi değerlendirmeme göre bir kazanç oldu. bir defa mhp, chp ve hdp din konusunda istismara başvurmadı ve yapılan istismarların da önüne geçtiler, yani kavga etmediler. mhp daha milliyetçi, daha türkiye milliyetçisi bir parti olduğu için türkiye’’nin geneline şemsiye açamıyor. türkiye partisi olabilmeniz için mutlaka doğuda ve güneydoğuda oy alabilecek bir programa  sahip olmanız lazım. zannedersem mhp için bu başarılı bir sonuç çünkü mhp yüzde 10 ile 20 arası gidip gelmeyi başarılı buluyor. zaten genel iktidar olma gibi bir amacı da yok diye düşünüyorum."

chp yine başarısız

12 yıldır ana muhalefet partisi olan chp, son üç seçimde oy oranını arttıramadı. 2011 genel seçimi'nde yaklaşık % 25,9 oy oranını yakalayan parti 2014 yerel seçimi il ve ilçe genel meclisi sonuçlarına göre % 25.5 in biraz üstünde oy almıştı. 2015 genel seçimi'nde % 25.1 oy aldı. chp’nin milletvekili sayısı ise 135’den 132’ye düştü. chp bu sonuçlara göre iktidar olma iddiası ile girdiği bir seçimden daha başarısızlıkla ayrıldı. ancak kılıçdaroğlu, bu tabloya rağmen seçim gecesi “demokratik yollarla türkiye’de bir baskıcı dönemi sona erdirdik’ diye konuştu. chp lideri, haber 7’den mehmet acet’in “geçen seçimde yüzde 26 almıştınız. bu rakam ve altında kalırsanız bırakacak mısınız?” sorusuna, “elbette. illa ben koltuğumda kalacağım diye bir anlayışım yok” cevabını vermişti.

gazeteci yazar sedat yurttaş da chp ile ilgili seçim değerlendirmesinde bu hususa değindi ve şunları söyledi:

"kılıçdaroğlu yüzde 26’yı geçemezse istifa edeceğini daha önce ilan etmişti. aldığı oylar bu oranın altında. bir de kürt illerinde chp diye bir parti kalmadı. türkiye genelinde de bazı illerde aldığı oylar mhp’nin altında. chp bir kıyı partisi olarak varlık gösteriyor. ama hdp’nin başarısıyla övünebilirler. çünkü açıkça ilan edilmese de bazı yerlerde ‘chp’ye oy veren her aileden bir oy hdp’ye gitsin’ dediler."

kaynak: al jazeera

Yorumlar

Bu sitede yer alan içerikler sadece genel bilgilendirme amacı ile sunulmuştur. Yorumlarınızı kendi özgür iradeniz ile yayınlanmakta olup; bununla ilgili her türlü dolaylı ve doğrudan sorumluluğu tek başınıza üstlenmektesiniz. Böylelikle, Topluluk Kuralları ve Kullanım Koşulları'na uygun olarak, yorumlarınızı kullanmak, yeniden kullanmak, silmek veya yayınlamak üzere tarafımıza geri alınamaz, herhangi bir kısıtlamaya tabi olmayan (format, platform, süre sınırlaması da dahil, ancak bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) ve dünya genelinde geçerli olan ücretsiz bir lisans hakkı vermektesiniz.
;