yeni hayatın en küçük tanığı

istanbul’da ise sadece sekiz belediyenin kadın sığınmaevi var. üsküdar belediyesi de bu belediyelerden biri. al jazeera olarak üsküdar belediyesi’nin kadın konukevi’ne girdik.

11 kadın ve 15 çocuğun yaşadığı konukevinde, geniş bir salon, kadınların odaları, kurum sorumlularının odaları, yemekhane ve mutfak var. konukevinin kapısı, hüzne, korkuya ve umuda açılıyor. yaşadıklarını atlatmaya çalışan kadınlar, evin salonunda drama dersi alıyor. salonun ucundaki koltuk üzerinde yatan birkaç aylık bebek, annesinin ve diğer kadınların kendini yeniden var etme sürecinin en küçük tanığı. birkaç ay önce tek kelime etmeyen, kafasını yerden kaldırmayan kadınlar, bireysel ve grup terapileriyle, sosyal etkinliklerle yeniden kendine güvenmeye başlayan, gelecek umutlarını artıran kadınlara dönüşmüş. en ufak bir şeyden korkar halde buraya gelen çocuklar, konukevinin kreşi sayesinde ‘normal’ bir hayata başlamış. travmatik bir ortamdan çıkarak okulda geçirdikleri zaman onları da iyileştiriyor.

50 kadın kendine ev kurdu

üsküdar sığınmaevi’nde 15 personel çalışıyor. ayrıca kurum dışından gönüllü gelen uzmanlar da var. kurumda şiddet ve tecavüz mağduru kadınlar kalıyor. altı yıldır hizmet veren konukevinden bugüne kadar 270 kadın ve 240 çocuk yararlandı. bunlardan 50’si kendine ev kurarak buradan ayrıldı. kadınlar karakollardan önce şiddeti önleme ve izleme merkezleri’ne (şönim) yönlendiriliyor. oradan da kadın konukevlerine gönderiliyor. kurum sorumlusu özlem bağlar, konukevinde kadınlara psikolojik ve sosyal anlamda her türlü desteği sunduklarını anlatıyor:

“belediyenin kültür merkezinin tüm etkinliklerini takip ediyor ve kadınların yararlanmalarını sağlıyoruz. pazar günleri yüzmeye gidiyoruz. iş bulmalarına ve ev kurmalarına diğer kurumlardan da destek alarak yardım ediyoruz. ev kuranlara kira yardımı ve eşya yardımı yapılıyor. sonuçta kadınlar buralarda 3-6 ay kalabiliyor. iş bulanlar çalıştıkları yerlerde sığınmaevinde kaldığını gizliyor. kadınların sığınmaevinden geldiğini öğrenince davranışları değişiyor çünkü. bazen de kadınlarımıza nasıl olsa muhtaç diye daha az para veriliyor. bir kadınımız var evlere her gün temizliğe gidiyor. bir temizlikçi 100 tl alıyorsa, ona 30 tl veriyorlar mesela. bu bakış açısının da değişmesi lazım. “

'çocuğum iyi olsun da'

evdeki 19-43 yaş arasındaki her bir kadının hikâyesi, kadın sorunlarının özeti gibi. bu kadınlardan biri  6 ay önce, ailesi tarafından istenmeyen tecavüz mağduru a.c. evde en uzun süre terapi gören ve en büyük duygusal gelişimi gösteren kadınlardan biri. hamile geldiği konukevinde doğurmuş çocuğunu. ürkek, ama kararlı. çocuğuyla birlikte kendine yeni bir yaşam kurmak istiyor. tüm karşı çıkışlara rağmen çocuğunu kucağına aldıktan sonra onu sosyal hizmetler çocuk esirgeme kurumu’na (shçek) vermekten vazgeçmiş. “çocuğum iyi olsun yeter, onu asla vermek istemiyorum” diyor.

Sığınma evinde kadınları psikolojik destek de veriliyor.

[[Umay Aktaş Salman-AJT]]

‘kadınların umudu olmak istiyorum’

yedi aydır evde kalan, boşandığı için ailesinden şiddet gören u. v’nin gözlerinin içi gülüyor. 'imkânsızı başardım' diyor ve anlatmaya başlıyor:

“geldiğim yerde kadınların söz hakkı yoktur. kendimi keşfettim burada. aldığımız eğitimler, katıldığımız sosyal etkinlikler sonrasında ‘bu ben miyim’ diyorum.  şimdi dershaneye yazdırdılar beni. eğitimimi tamamlayıp üniversiteye de gitmek istiyorum. psikolog olup benim durumumdaki kadınların elinden tutmak istiyorum. öldürülüp intihar süsü verilen, töre cinayetine kurban giden, şiddet gören kadınların umudu olmak istiyorum.”

‘yıllarca kısır diye hitap ettiler’

iki aydır evde kalan 41 yaşındaki z. b. yaşadıklarını anlatırken, “iki ay önce olsa, ağlayarak anlatırdım size bunları” diyor. uzun yıllar maruz kaldığı psikolojik şiddet sonrası özgüvenini yitiren bir kadına dönüşmüş. "'yeter' dediğimde yağmurlu bir havada, ayağımda pabuçlarla sokak ortasında buldum kendimi” diyor. 

"çocuğum olmadı benim. tam 15 kere tüp bebek denedik. dört kez düşük yaptım. çok istedim çocuğum olmasını ama olmadı. eşimi başkasıyla evlendirmek istediler. eşim ile aramda bir sorun yoktu ama hem benim ailem hem onun ailesi hep hor gördü beni. 'kısır' diye hitap ettiler, 'katır' dediler. oysa kimse o bebeği benim ne kadar istediğimi hiç anlamadı. geceleri uykudan uyandığımda bir mememi açıkta buluyordum. çocuğumu emziriyor zannediyordum. evde bebek sesleri duyuyordum. kendimden korkmaya başladım. tedavi olayım, yardım edin bana’ dedim. tedavi olmaya gittim. sonra da deli muamelesi yaptılar. sonra dayanamadım evden ayrıldım.”

umudu yeşerten telefon

z. b. birkaç gün sonra eşiyle birlikte yeni bir ev kuracak, hem de bu zor dönemde yaşadığı büyük bir sürprizle. sığınmaevindeyken koruyucu aile olmak için başvuran z. b, bunun için yanıt beklerken hayatında beklenmedik bir gelişme oldu. bir gün telefonu çaldı. telefonun ucundaki ses, üç yıl önce devletin masraflarını karşılayacağı tüp bebek tedavisi için başvurduğunu ve ona sıra geldiğini söylüyordu. inanamadı. doktorunun ‘yorgun savaşçım’ dediği z. b. artık mutluluk gözyaşları döküyor.