Yunanistan Ekonomik Krizi

'Yalnızca yardım almayın, aktif olun'

Ülkenin üçte birinin genel sağlık sigortasından mahrum olduğu Yunanistan'da, halk ekonomik krizin etkilerini dayanışma ruhu içinde atlatmaya çalışıyor. Birbirlerini sistemi değiştirmek için aktif olmaya teşvik ediyor. Bu dayanışmanın bir örneği de, ücretsiz hizmet veren halk klinikleri.

Konular: Yunanistan
Eskiden Amerikan askeri üssü olan binada faaliyet gösteren klinikte kullanılan tüm malzemeler bağış yoluyla toplanıyor. [Fotoğraf: Christos Sideris]

"burada ihtiyacı olan hastalara ücretsiz hizmet veriliyor, hiçbir şey parayla yapılmıyor ama bizim amacımız hayırseverlik değil, insanları daha aktif vatandaşlar yapmak. biz buraya gelenlere diyoruz ki, ‘sağlık hizmeti sizin hakkınız, bunu hükümetten almak için birlikte hareket edelim."

helliniko metropolitan halk kliniği’nin gönüllülerinden psikolog maria rota, temel amaçlarını al jazeera’ye böyle özetledi ve devam etti:

sağlık bakanlığı’nın korkulu rüyası olma konusunda epey başarılıyız. burada yalnızca temel sağlık hizmetleri veriyoruz. hastaların daha fazlasına ihtiyaçları varsa ama sigortaları yoksa ya da hükümet karşılamıyorsa, tek tek hastalar için kampanyalar düzenliyor, sağlık bakanlığı ve hükümet üzerinde sürekli baskı oluşturmaya çalışıyoruz.

helleniko metropolitan halk kliniği’nin diğer bir gönüllüsü ekonomist thanasis gianupoulos da ekliyor; “bizim sloganımız şu: krizde kimse yalnız değil."

Maria Rota ve Thanasis Gianupoulos halk kliniğini Ayşe Karabat'a anlattı. [Fotoğraf: Al Jazeera Türk]

gianupoulos da ülkeyi ekonomik anlamda derinden sarsan ve 2009’daki ekonomik krizle nedeniyle işsiz kalan her dört yunan vatandaşından biri.

yunanistan’de her üç kişiden biri genel sağlık sigortası kapsamının dışında. üç ay işsiz kalmak bile sistemden çıkarılma gerekçesi.

krizle birlikte, kemer sıkma politikaları uygulayan yunanistan’da harcamaların kısıtlandığı önemli alanlardan biri de sağlık. resmi istatistiklere göre, 2009 yılında 16.1 milyar euro olan sağlık harcamaları 2012 yılına kadar yüzde 25 oranında azaltıldı. 2013 ve 2014’te de sağlık bütçesinde kısıtlamalara gidildi.

25 ocak 2015 pazar günü yapılacak olan genel seçimlerde hükümet değişmezse, bu yıl içinde mevcut hükümet programına göre yüzde 25’lik bir kısıtlamaya daha gidilecek. anketlere göre, hükümetin büyük ortağı yeni demokrasi partisi’nin birkaç puan önünde olan radikal sol syriza ise başta sağlık olmak üzere, kamu harcamalarını arttırma sözü veriyor.  

terk edilmiş askeri üsten dönüştürülen klinik

rota ve gianupoulos’un anlattıklarına göre, doktorların ve hemşirelerin arasında işsizliğin yaygın olduğu yunanistan’ın ünlü müzisyenlerinden mikis theodorakis’in 2011 yılında büyük bir protesto gösterisi sırasında söylediği, “hiçbir yunanlı aç kalmamalı, hiçbir yunanlı doktorsuz olmamalı’ sözünden hareket eden altı kişilik bir gönüller grubu bu kliniği kurmaya karar vermiş. yine theodorakis’in önerisiyle, atina’nın güneyindeki ilçelerden biri olan helleniko’da eskiden amerikan askeri üssü olan ama 1990’larda boşaltılan binanın bir kısmının kendilerine tahsis edilmesini belediyeden istemişler. binayı temin ettikten sonra da gerekli malzemeleri yalnızca bağış yoluyla toplamaya başlamışlar. rota kliniğin temel ilkelerinden birinin paraya uzak durmak ve her şeyi bağış yoluyla temin etmek olduğunu anlatıyor:

paradan uzak durmak, burasının güvenilir bir yer olması için de şart. işin içine para girince ister istemez, şüpheler de doğabilir, gelen paranın ne kadarı, neye harcanıyor diye…başka ilkelerimiz de var; bağış yapanlara birer teşekkür mektubu gönderiyoruz ama yalnızca o kadar, kimsenin adını açıklamıyor, reklamını yapmıyor, buradan hizmet alanlar kadar, buraya bağış yapanların da gizli kalmasını istiyoruz. yardım etmek isteyen etsin ama reklamının yapılmasını beklemesin.” 

dayanışma ruhu

gianupoulos da kliniği gezdirirken, diş hekimliği için gerekli olan bütün malzemelerin emekli olup mesleğini bırakan bir hekimden bağış yoluyla geldiğini anlatıyor. eczane bölümündeki ilaçların da halktan toplandığını söylüyor. onun anlattığına göre, yunanistanlıların önemli bir kısmı ellerindeki her şeyi değerlendirmesini öğrenmişler. yaşlı akrabalarının ölümünden sonra onlardan kalan ilaçları kliniğe ulaştırıyorlar:

biz hastalarımızdan da bizim gönüllü ağımıza katılmalarını istiyoruz. onlara pasif olmayın, yapabileceğiniz bir şey mutlaka vardır, diyoruz; bize randevu ayarlanması, kliniğin temizliği gibi alanlarda da yardımcı olabilirsiniz, ilaç bağışlamak isteyen ama ilaçları kendisi getiremeyecek olanlardan o ilaçları gidip alarak da buraya katkınız olabilir, diyoruz. insanlar da bizi reddetmiyor.”

gianupoulos’un anlattığına göre, bu dayanışma ruhu içinde hareket eden kliniğin sürekli çalışan 70’i doktor 250 gönüllüsü var; açıldıkları günden beri de yaklaşık 35 bin kişiye hizmet vermişler.

kanser hastalarının tek tek bağışladığı haplar

gianupoulos ve rota bir ağızdan klinikteki dayanışma ruhunun kendilerini en fazla etkileyen örneklerinden birini aktarırken, gurur duyduklarını da gizlemiyorlar:

bir kanser hastası için kutusu 1000 euro olan bir ilaca ihtiyaç vardı. devlet karşılamıyordu bu ilacı. sosyal medyayı kullanarak kampanya başlattık. aynı ilacı kullanan hastalar kendi kutularından tek tek hap bağışlayarak, kısa sürede hastanın üç aylık ilaç ihtiyacını karşıladılar."

Sürekli çalışan 70’i doktor 250 gönüllüsü olan klinik bugüne kadar yaklaşık 35 bin kişiye hizmet verdi. [Fotoğraf: Christos Sideris]

başka alanlarda da var

krizin ağır etkisi altındaki yunanistan’da gönüllülük temeli üzerinde sağlık hizmeti veren başka klinikler de var. dayanışmanın görüldüğü tek yer sağlık alanı değil. işsiz gazetecilerin çıkardığı, evsizler tarafından satılan ve gelirin de bölüşüldüğü sokak gazetesi, kendisi de işsiz olan aşçıların kurduğu sokak mutfakları, eskiden de var olan ama şimdi çok daha artmış bir kahve içince iki kahve parası ödeyip, sizden sonra gelen ama ödeyemeyecek birine kahve ısmarladığınız ‘askıda kahve’ ya da ab ülkelerinin diğerlerinde yaygın olan “tembel yunan” imajıyla savaşmak için bir araya gelen reklamcılar…

rota bu dayanışma ruhunu akdenizli olmakla açıklıyor:

akdenizliler özellikle kriz zamanlarında, afetlerde, acil durumlarda birlikte hareket etme, dayanışma kültürüne sahip. geçmişte de bunun birçok örneği var. acil bir durum olduğunda dayanışma yöntemleri geliştirebiliyoruz hemen. aslında ortası da yok sanırım, kriz anlarında ya tam bir bencilliğe gidiliyor ya da tam bir dayanışma ruhuna.” 

siyaset yok ama oy kullanmaya teşvik var

rota kliniğin başka bir ilkesinin de siyasal partilerden uzak durmak olduğunu söylüyor ama klinik etrafında gerek hasta, gerek gönüllü, gerek de bağışçı olarak toplanan kişilerin birbirlerini oy vermek, sağlık sektörüyle ilgili gösterilere katılmak için teşvik ettiklerini de anlatıyor:

biz insanlara ‘burada devletin yapması gereken bir şeyi yapıyoruz ve bunu yapmaya mecbur kalmaktan memnun değiliz. kalıcı değiliz, o yüzden aktif olun, haklarını talep edin’ diyoruz.”

rota ve gianupoulos’a hangi partiye oy vereceklerini sorduğumuzda, her ikisi de tercihlerini açıklayacaklarını ama bunun klinikle hiçbir alâkasının olmadığını vurgulamamız şartıyla yapacaklarını söylüyorlar. gianupoulos parti adı vermiyor, “hâlâ karar vermedim ama şu anda iktidar ortağı olan bir partiye oy vermeyeceğim kesin” diyor. rota’nın yanıtıysa kesin: syriza…

2007 yılındaki seçimlerde yalnızca yüzde 5 oy alan syriza’nın, anketlere göre oyunu yüzde 28-30 arası olmasının arkasında rota’nın daha önce söz ettiği ‘dayanışma ruhu’ olup olmadığı sorusuna verdiği yanıtsa gülümseyerek geliyor:

gerçekten bir değişiklik istiyorum, umutlu olmak istiyorum.”

kaynak: al jazeera

Ayşe Karabat

1970 yılında ankara'da dünyaya geldi. orta doğu teknik üniversitesi siyaset bilimi bölümünden mezun oldu. 1995’den beri çeşitli dergi, gazete ve tv kanallarında muhabir olarak çalıştı. Devamını oku

Yorumlar

Bu sitede yer alan içerikler sadece genel bilgilendirme amacı ile sunulmuştur. Yorumlarınızı kendi özgür iradeniz ile yayınlanmakta olup; bununla ilgili her türlü dolaylı ve doğrudan sorumluluğu tek başınıza üstlenmektesiniz. Böylelikle, Topluluk Kuralları ve Kullanım Koşulları'na uygun olarak, yorumlarınızı kullanmak, yeniden kullanmak, silmek veya yayınlamak üzere tarafımıza geri alınamaz, herhangi bir kısıtlamaya tabi olmayan (format, platform, süre sınırlaması da dahil, ancak bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) ve dünya genelinde geçerli olan ücretsiz bir lisans hakkı vermektesiniz.
;