Türkiye

Zerzevan’da Roma tarikatı izi

Diyarbakır’ın Çınar ilçesinde bulunan Zerzevan Kalesi’nde yürütülen kazı çalışmalarında arkeologların keşfettikleri yer altı tapınağının, Roma döneminde gizemli bir topluluk olan Mithras Tarikatı’na ait olabileceği değerlendiriliyor. Keşif resmileşirse Mithras inancına ait bölgedeki ilk tapınak olarak kayda geçecek.

Konular: Yaşam

 

diyarbakır’ın çınar ilçesinde, mardin yolunun kenarındaki bir tepe üzerinde bulunan zerzevan kalesi harabelerinde, 2014 yılında kazı çalışmalarına başlandı. dicle üniversitesi arkeoloji fakültesi’nin yönettiği kazı çalışmalarına üç yılda pek çok keşif yapıldı.

bir yer altı kilisesi, gizli geçitler, sığınak, askerlere ait konutlar, kaya mezarları, sunaklar, su sarnıçları, takılar, bronz sikkeler, pek çok askeri ve tıbbi malzemenin bulunduğu zerzevan (samachi) kalesi’nin tarihsel önemi büyük. roma imparatorluğu’nun doğu sınırında bulunan kale, yanından geçen ve perslerin ‘kral yolu’ dedikleri ticaret ve askeri yolun korunmasını sağlamış. yol, asurlular tarafından da batı seferlerinde kullanılmış. 3. yüzyılda yapılan ve kullanılmaya başlayan kale, halid bin velid önderliğindeki islâm orduları tarafından alındığı 639 yılına kadar varlığını sürdürmüş. 

"zerzevan bir döneme ışık tutacak"

Kazıyı Dicle Üniversitesi'nden Doçent Aytaç Coşkun yönetiyor.

zerzevan kalesi’nin bölgedeki ilk roma dönemi kazısı olduğunu belirten kazı başkanı doç. aytaç coşkun, geniş bir alanda yürütülen çalışmaların bölgedeki roma varlığına ilişkin pek çok soruyu yanıtlayacağını düşünüyor:

“tepenin üzerinde surlar içerisinde yer alan zerzevan veya araştırmalarımızdan ulaştığımız sonuca göre samachi kalesi, 57 bin metrekarelik bir alan üzerine inşa edilmiş. bu alan roma imparatorluğu için çok önemli. doğu sınırını koruyor ve yaklaşık bin askerin görev yaptığını tahmin ediyoruz. önemli çünkü bu kale düşerse diyarbakır ve anadolu’nun düşmesi de gündeme gelecekti. nitekim islâm orduları tarafından alındığında, önce diyarbakır sonra anadolu fethedildi. zerzevan kazılarının, özellikle i.s. 3 ile 7 yüzyıl arasında süren roma - sasani mücadelelerine sahne olan döneme ve erken hıristiyanlık dönemine dair yeni bilgiler verebileceğini düşünüyoruz. bu açıdan oldukça heyecan verici ve tarihe ışık tutacak özellikte.”

gizemli tarikat mithras

Kazıda pek çok sikke ve süs eşyasının yanı sıra askeri malzemeler de bulundu.

ezoterik olarak nitelendirilen ve sırları ancak tarikata kabul edilenlere açıklanan mithras’ın mistik bir roma dini ve kültürü olduğunu söyleyen doçent aytaç coşkun, bu tarikata mensup roma askerlerinin olduğunu ve zerzevan’da yeni keşfedilen mabedin de onlara ait olduğunu düşündüklerini anlatıyor: 

“mithras bir din veya tarikat, mistik bir roma kültürü olarak nitelendirilebilir. tarih boyunca gizemini korumuş ve sırlarını ancak mensupları ile paylaşmıştır. romalı askerler arasında da yaygınlığı bilinmektedir. zerzevan’da yeraltında kilise, sunak, gizli geçitler ve sarnıçların yanı sıra yeni keşfettiğimiz bir yapı daha var. bu yapıyı henüz tam incelemedik. sadece küçük bir bölümden içeriye girerek gözlemde bulunduk. yapısı ve bir takım özellikleri nedeniyle çok yüksek ihtimalle bir mithras tapınağı olduğunu düşünüyoruz. kazı dönemimiz kış şartları nedeniyle bitti. şubat ayında yeniden başlayacağız. o zaman bundan kesinlikle emin olabileceğiz. bu bölgedeki ilk mitras tapınağı özelliğini taşıyacaktır.”

DÜ Rektörü Prof. Talip Gül ve Çınar Kaymakamı İsmail Şanlı, kazının turizmi de geliştireceğini düşünüyor.

dicle üniversitesi rektörü talip gül, "zerzevan kalesi kazıları gibi arkeolojik alanda ses getirecek ve bölge tarihine katkıda bulunacak bu gibi çalışmalar kazının yürütücüleri olarak bizlere gurur veriyor. tarihin çok bilinmeyen bir dönemini aydınlatacak keşiflerde bulunmak doğrusunu isterseniz çok heyecan verici" dedi. çınar kaymakamı ismail şanlı da “sur, kule, kilise ve sığınak gibi pek çok önemli mimari yapı onarılarak ören yerinin turizme açılması ve ülkemizin kültürel tanıtımına katkıda bulunması bekleniyor." diye konuştu. 

muhaberimize ulaşmak için: kadir.konuksever@aljazeera.net

twitter'dan takip edin: @kadirkonuksever

Abdülkadir Konuksever

1971 yılında diyarbakır'da doğdu. 1990 yılında gazeteciliğe başladı. ulusal ve uluslararası yayın kuruluşlarında çalıştı. basılı iki öykü kitabı bulunan konuksever, al jazeera türk diyarbakır ofisi muhabiri olarak görev yapmaktadır.  Devamını oku

Yorumlar

Bu sitede yer alan içerikler sadece genel bilgilendirme amacı ile sunulmuştur. Yorumlarınızı kendi özgür iradeniz ile yayınlanmakta olup; bununla ilgili her türlü dolaylı ve doğrudan sorumluluğu tek başınıza üstlenmektesiniz. Böylelikle, Topluluk Kuralları ve Kullanım Koşulları'na uygun olarak, yorumlarınızı kullanmak, yeniden kullanmak, silmek veya yayınlamak üzere tarafımıza geri alınamaz, herhangi bir kısıtlamaya tabi olmayan (format, platform, süre sınırlaması da dahil, ancak bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) ve dünya genelinde geçerli olan ücretsiz bir lisans hakkı vermektesiniz.
;