sportif organizasyonun en önemli özelliklerinden biri, sporun özellikle disiplini ve yönetimi ile ilgili konularda yaşanan ihtilafları kendi içerisinde oluşturduğu  yargı mekanizması ile çözme noktasında çok net ve sert bir tavır içerisinde olmasıdır. öyle ki, bu yolların dışına çıkan kim olursa olsun şiddetli bir tepki ve cezalandırma ile karşı karşıya kalmakta. nitekim isviçre’nin sion kulübünün sportif yargı dışına çıkarak isviçre yerel mahkemelerine başvurması sonucu fifa’nın isviçre futbol federasyonu’nu tehdit etmesi ve bunun sonucu sion’a isviçre futbol federasyonu tarafından eksi 36 puan cezası verilmesi hâlâ hafızalarda tazeliğini koruyan bir örnek.

ancak konunun diğer tarafından bakıldığında, özellikle sporcular açısından durum her zaman kabullenebilir olamamakta. zira sportif otorite bazen sporcuların hayatlarını direkt etkileyen çok ağır kararlar verebilmekte. özellikle doping nedeni ile verilen cezalarda yıllarca veya ömür boyu spordan men edilebilmekte sporcular. 

doping, spor açısından şiddetle mücadele edilmesi gereken ölümcül bir hastalık. tabii burada sporun adilliğinin sağlanması amaçlanıyor gibi görünse de, sporu takip eden ve para harcayan tüketici kitlesinin spora ilgisinin azalması tehlikesiyle mücadele etme amacı da gözden kaçmamalı. dopingli olduğunu düşündükleri spor organizasyonlarına seyircilerin ilgisi çok azalmakta ve bu durum sportif organizasyonların para kaybetmesi anlamına gelmekte.

son yıllarda dopingle mücadelede çok önemli gelişmeler yaşandı. bu işi uluslararası anlamda yürüten kuruluş olan wada (uluslararası dopingle mücadele ajansı) klasik yöntem olan, sporcudan idrar numunesi alarak test yapma yöntemine ilave olarak yeni bir yöntem geliştirdi. “biyolojik pasaport” denen bu yöntem kısaca, sporculardan dönem dönem kan numuneleri alınması ve bu süreçlerde kan değerlerinde anormal bir aktivite olup olmadığının incelenmesi şeklinde tanımlanabilir.

ancak burada normal yöntem olan idrar numunesi alınmasından önemli farklılıklar bulunmakta. idrar numunesinde doping etken maddesinin bulunduğunun ispatı wada tarafından ortaya konması gereken bir husus iken, biyolojik pasaport uygulamasında kan değerlerinde oluşan anormalliği sporcunun açıklaması istenmekte. yani bir nevi ispat yükü yön değiştirmekte. tabii bu durum sporcuları çok ciddi zor durumlarda bırakabilmekte ve uygulamada sporcuların sportif yargıda başarılı olma oranlarının çok az olduğu görülmekte.

bu durum ise sporcuları uzun süre spordan men ettiğinden, sporcuları başka yöntemler bulmaya zorlamakta. nitekim çok güncel bir olay olarak sürat pateninde beş ayrı olimpiyat şampiyonluğu bulunan alman sporcu claudia pechstein, yapılan kontrollerinde biyolojik pasaport uygulamasına takılarak iki yıl spordan men cezası aldı. bunun üzerine itiraz mercii olan cas’a başvuruda bulunan pechstein buradan olumsuz yanıt alınca elinde tek başvuru yolu olan isviçre federal mahkemesi (ifm) kalmasına rağmen bu yolu kullanmadı. zira şimdiye kadar ifm’nin cas kararlarına karşı yapılan başvuruları çok nadir başvurucu lehine sonuçlandırdığı bilinen bir gerçek.

bu nedenle umudu olmayan sporcu kendi ülkesi olan almanya’da yerel eyalet mahkemesine başvurma yolunu seçti. buraya kadar çok da anormal olmayan bu hikâye alman mahkemesinin konuyu görüşmeyi kabul etmesi ile birden bire spor gündemini sarsıcı bir hal aldı. zira yapılan diğer başvurularda yerel mahkemeler yetkisiz oldukları gerekçesi ile ret kararı vermekte idiler. spor hukukunun yapısı da bunu gerektirmekte idi. ancak özellikle biyolojik pasaport uygulamasının önemli soru işaretleri barındırdığı da bir süredir spor hukuku çevrelerinde tartışılan bir konuydu. 

almanya eyalet mahkemesinin davayı görüşmesi bile başlı başına önemli bir gelişme iken bu konuda cas kararının aleyhine bir karar vermesi spor hukukunda bir kaos doğmasına yol açabilecek bir gelişme. aslına bakılırsa çıkacak kararın pechstein’e faydalı olma imkânı çok görünmemekte, zira uluslararası sürat pateni federasyonu'nun (isu) merkezi almanya’da değil ve bu yüzden bir alman mahkemesinin kararına uymasını zorlayacak bir durum söz konusu değil. hatta bu karar alman sürat pateni federasyonu'nu, alman mahkemesi ile isu arasında kalmak gibi çok zor bir durum ile de karşı kaşıya bırakma potansiyeline sahip görünmekte.

bu açıdan yapılacak yargılama ve çıkacak kararı tüm spor hukuku çevreleri çok dikkatli olarak takip etmekte. ama sürecin almanya yargıtay aşaması da düşünüldüğünde kısa sürede bir sonuç çıkma ihtimali görünmediğini de belirtmek lazım.

hüseyin alpay köse istanbul’da doğmuş, istanbul üniversitesi hukuk fakültesi’nde lisans, kadir has üniversitesi hukuk fakültesi’nde yüksek lisans eğitimini tamamlamıştır ve halen medipol üniversitesi hukuk fakültesi’nde doktora programına devam etmektedir. avrupa birliği hukukunun spor hukukuna etkileri isimli bir kitabı bulunmakta olup, gedik üniversitesi ve istanbul barosu'nda spor hukuku dersleri vermektedir. halen serbest avukatlık yapmakta olan yazar ayrıca istanbul barosu spor hukuku komisyonu başkanlığını yürütmektedir.

bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve al jazeera'nin editöryel politikasını yansıtmayabilir.