aylar süren hazırlıkların ardından formula 1 dünya şampiyonası’nın 66. sezonunun başlamasına saatler kala, herkes, melbourne’deki yarışta gerçek tablo ve sportif güç dengelerinin nasıl oluşacağını görmek için sabırsızlanıyor. ancak her sene yaşanan geleneksel sezon başı heyecanı ve beklentisinin yanında; f1 dünyası kısmen kendi  yarattığı, kısmen de dünyadaki ekonomik duruma bağlı olan ciddi sıkıntılarla boğuşuyor. yani 2015, formula 1 takımlarının pek çoğu için zor bir sene olacak…

sportif açıdan durum nasıl?

küresel otomotiv sanayisinin son yıllarda yöneldiği ‘düşük hacimli turbo motorlar ve enerji geri kazanım sistemleri’ trendine daha fazla kayıtsız kalamayan formula 1; 2014’te, çeyrek asırlık bir dönemin ardından, 1.6 litre v6 turbo motorlar ile bu motorların çalışması ve frenleme esnasında yaşanan enerji kayıplarının bir kısmının geri kazanılmasını amaçlayan çok gelişmiş hibrid sistemlerine geçiş yaptı. ve bu gelişmeyle beraber formula 1, ‘aerodinaminin’ başarının anahtarı olduğu uzun bir dönemin ardından;  ‘motorun’ ilk sıraya çıkıp en önemli performans kriterine dönüştüğü yeni bir döneme yelken açtı. kısacası f1, yeniden ‘motor-sporu’ tabirinin hakkını vermeye başladı.

2014’te hem performans, hem de enerjinin (benzin ve elektrik enerjisi) verimli kullanılması anlamında en başarılı motoru üreten mercedes’in büyük üstünlüğünü gördük. mercedes takımı, 2010-2013 arasında süren yapılanma döneminin ardından, müthiş bir patlama yaptı. 19 yarışta 16 galibiyet, 18 pole pozisyonu, toplam 31 podyum yakalayan; 11 kez ilk iki sırayı alan ve tüm yarışlarda podyuma ulaşarak müthiş bir sezona imza atan mercedes ve hamilton şampiyonluğa ulaştı. takımın diğer pilotu rosberg ise son yarışa kadar şampiyonluğu kovaladı.
gelelim bu yıla… 2015 için nispeten aynı kalan kurallar, mercedes’in üstünlüğünün bu sene de süreceğini gösteriyor. gümüş oklar, kış testlerini de en hızlı ve en hazır takım olarak tamamladılar. dolayısı ile sezona, şampiyonluğun en büyük favorisi olarak başlıyorlar. kısacası yine hamilton ve rosberg’i, yarış zaferleri için kendi aralarında çekişirken görmek sürpriz olmayacak… 

2014’ten önceki dört sezonda vettel ile beraber toplam sekiz şampiyonluk alan red bull-renault, geçen sene umduğunu bulamamıştı. özellikle renault motorundan çok çeken red bull, tam anlamıyla durumu toparlayabilmiş değil.  vettel’in ferrari’ye geçmesiyle takımın liderliğine soyunan ricciardo ile genç rus pilot kvyat, podyumu zorlamaya çalışacak.
geçen sene yaptığı sıçramayla 2013’teki dokuzunculuğu, bir üçüncülüğe çeviren williams, pilotları, teknik kadrosu ve tedarikçilerinde bir değişiklik olmadan sezona başlıyor. ingiliz takımı, bu sene de zaman zaman mercedes’i zorlayacak takımların başında gelecek gibi. ancak takımlar şampiyonasında üçüncülükten öteye gitmek zor.

2014’te, 1993’ten sonra ilk kez bir yarış bile kazanamayan ferrari, 12 ay öncesine göre tamamen farklı bir kadro ile sezona merhaba diyor. firmanın başkanını, takım patronunu, teknik direktörünü, motor sorumlusunu değiştiren ferrari, takımla yollarını ayıran alonso’nun yerine dört kez dünya şampiyonu vettel’i transfer etti. büyük başarılar yaşadığı red bull’dan ayrılan vettel, ferrari ile bir yükselişe geçip, idolü schumacher’in 2000’lerin başında ulaştığı başarıyı tekrarlamak istiyor. vettel ile diğer şampiyon pilot raikkonen, 2015 otomobilinden gayet memnun. kısacası scuderia’yı, geçen seneye göre daha başarılı bir yıl bekliyor.

senna döneminin efsanevi mclaren-honda ortaklığı, bu sene yeniden kuruldu. japon firma 2008’in sonunda ayrıldığı f1’e motor tedarikçisi olarak dönüş yaptı ve mclaren, takıma yıldız pilot alonso’yu kattı. ancak iki eski şampiyon alonso ve button, kış testlerinde sürekli sorun çıkartarak yolda kalan bir otomobille mücadele etti. dolayısıyla mclaren, sezona çok geriden ve hazır olmadan başlıyor. 2015, takım için bir yeniden yapılanma yılı olacak. bu arada alonso’nun testlerde yaptığı şüpheli bir kazada geçirdiği beyin sarsıntısından ötürü, avustralya’da yarışamayacağını belirtelim.

geçen senenin altıncısı force india, ekonomik sorunlarla otomobilini çok geç inşa edebildi ve ancak son testte piste çıktı. bu sene altıncılığı korumaları için çok çalışmak zorundalar.
red bull’un kardeş takımı toro rosso, tarihin en genç ve tecrübesiz pilot ikilisi (toplam yaşları 37, toplam start sayıları 0) verstappen ve sainz jr ile yarışıyor. otomobil orta sıralar için yeterli gözüküyor. bu arada, sadece 17 yaşındaki verstappen, pazar günü f1 tarihinin start alan en genç pilotu unvanını alacak.
2014’te çok kötü bir otomobil ve sorunlu renault motoruyla, adeta nal toplayan lotus, mercedes ile sezona daha umutlu başlıyor. takım için hedef, düzenli olarak puan almak ve sene sonu beşinciliği olacak.

ekonomik sorunlar ve çok kötü bir otomobille 2014’te puan alamayan sauber, en azından bu sene puanlarla tanışmak istiyor. ama sekizincilikten öteye gitmeleri çok zor.
sene sonunda iflasın eşiğinden dönen marussia ise, adeta bir mucizeyi gerçekleştirerek manor adıyla, son anda avustralya’ya yetişti. ama takım, muhtemelen sonuncu bitireceği 2015’te, yine hayatta kalma mücadelesi verecek.

kısacası takımlar cephesinde mercedes dışında, herkesi (çeşitli sebeplerle) zor bir yıl bekliyor.

ekonomik model, herkes için çalışmıyor…

2014’ün sonunda caterham takımı resmen iflas edip mal varlığını açık arttırmayla satışa çıkarmış; marussia iflasın eşiğinden dönüp el değiştirmiş; sauber, force india ve lotus takımları ise adeta sezonu zor tamamlamıştı. bu sene de ilk beş takım hariç, herkesi maddi anlamda sıkıntılı bir sezon bekliyor. bunun da iki temel sebebi var: f1’in yönetildiği ekonomik modelin adil olmaması ve takımların sportif çıkarları nedeniyle masrafları düşürecek önlemler konusunda bir türlü anlaşamaması.

formula 1’in toplam yıllık geliri 1.6 milyar doların üzerinde. bu paranın yaklaşık yarısı takımlara dağıtılırken, diğer yarısı da yatırımcılara kalıyor. ancak takımlara dağıtılan dilimde, eskiden şampiyon olmuş ferrari, red bull, mclaren gibi takımların diğerlerine göre büyük avantajları var. ortalamaya vurduğumuzda dağıtılan paraların neredeyse %60’ını ilk beş takım alırken; kalan altı takım (caterham da varken) %40 ile yetinmek durumunda kalıyor. bu da küçük takımların hayatta kalmasını çok zorlaştırıyor. takımların çoğu, artık beraberinde takıma sponsor getiren pilotlarla yarışmak zorunda kalıyor. kısacası başka bir yazıda detaylı şekilde değineceğimiz bu model ile bazı takımlar, yarışmaktan çok hayatta kalmak için uğraşıyor.

formula 1 spikeri serhan acar, 1979 yılında bursa'da doğdu. istanbul teknik üniversitesi elektrik mühendisliği bölümü'nden mezun. 2000-2013 yılları arasında türkiye otomobil sporları federasyonu’nda çalıştı. formula 1 türkiye grand prix’inde yedi sene boyunca direktör yardımcılığı görevini yürüttü. 2005 yılından bu yana sırasıyla cnn türk, trt ve smart spor kanallarındaki formula 1 yayınlarında spikerlik ve yorumculuk yaptı.

twitter'dan takip edin: @serhanacar

bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve al jazeera’nın editöryel politikasını yansıtmayabilir.