2013

hekimullah mesud, abd'nin en çok arananlar
listesinde yer alıyordu. [reuters]

 

obama çifti, pakistanlı çocuk aktivist malala'yı
beyaz saray'da konuk etti. [reuters]

ahmedinejad ve zerdari, doğalgaz boru hattı temeli için 
düzenlenen törende. [afp]

aralık - abd’nin afganistan sınırındaki güney veziristan bölgesinde insansız hava aracıyla düzenlediği saldırıda üç kişi öldü.

ekim - pakistan’da kız çocuklarının okuması için kampanya yürüten 14 yaşındaki malala yusufzay, taliban’ın saldırısı sonucu ağır yaralandı.

temmuz - abd dışişleri bakanı hillary clinton, pakistan dışişleri bakanı hina rabbani khar'la yaptığı telefon görüşmesinde, pakistanlı 24 askerin ölümünden dolayı özür dilediklerini söyledi. abd'den gelen özür sonrası pakistan, nato ikmal yollarının açılmasına yeniden onay verdi.

haziran - el kaide’nin iki numaralı ismi ebu yahya el libi, abd’nin kuzey veziristan’da düzenlediği insansız hava aracı saldırısıyla öldürüldü.

mayıs - amerikan senatosu, bin ladin'in öldürüldüğü operasyon için bilgi sağlamakla suçlanan pakistanlı bir doktorun 33 yıl hapis cezasına çarptırılması üzerine pakistan'a yapılacak ekonomik yardımda 33 milyon dolar kesinti kararı aldı.

mart - 26 kasım’da düzenlenen hava saldırısında 24 pakistanlı askerin ölmesinin ardından iki ülkenin askeri yetkilileri arasında ilk resmi temas gerçekleşti. iki abd’li general, pakistan genelkurmay başkanı pervez kayani’yi ziyaret etti.

aralık – amerika birleşik devletleri (abd) kongresi, afganistan'daki kuzey atlantik antlaşması örgütü (nato) askerlerine karşı düzenlenen saldırılarda kullanılan patlayıcı maddelerin pakistan'dan sevk edildiğini gerekçe göstererek, bu ülkeye tedarik edilmesi planlanan 700 milyon dolar yardımı dondurdu. washington, islamabad’dan bu konuda gerişimde bulunmasını isterken, pakistanlı yetkililer, söz konusu kararın ilişkileri daha da bozmasının muhtemel olduğunu belirtti.

– afganistan ziyareti sırasında islamabad yönetimi ile son dönemde bozulan münasebetlere değinen abd savunma bakanı leon panetta, ikili ilişkileri sürdürmenin ‘zor, karmaşık ama aynı zamanda önemli olduğunu’ söyledi.

– pakistan başbakanı yusuf rıza gilani, nato’nun afganistan'daki birliklerinin tedarik yollarını birkaç hafta daha kapalı tutabileceklerini söyledi. bbc’ye konuşan gilani, ülkesinin, hava sahasını abd’ye kapama ihtimalini de dışlamadı.

– şemsi üssünün boşaltılma işlemi, 11 aralık günü tamamlandı.

– islamabad, afganistan’ın geleceğinin tartışılacağı almanya’nın bonn şehrinde düzenlenecek uluslararası konferansa katılmama kararı aldı.

kasım – pakistan yönetimi, nato’nun 26 kasım günü düzenlediği hava saldırısında 24 askerinin ölmesi sonrasında, uluslararası örgütün, toprakları üzerinden afganistan’a malzeme tedarik etmek için kullandığı yolları kapadı. afganistan sınırındaki bir kontrol noktasına yapılan saldırı, pakistan yönetimi tarafından 'kasıtlı bir eylem' olarak nitelendirildi. islamabad ayrıca, abd kullanımında olan baluçistan eyaletindeki şemsi üssünün 15 gün içinde boşaltılması yolunda ültimatom verdi.

– pakistan’da güçlü konumda olan ordunun olası bir darbe girişimine karşı sivil iktidarı desteklemesi için abd’den yardım istediği iddia edilen pakistan’ın washington büyükelçisi hüseyin hakkani, görevinden istifa etti.

eylül – abd eski genelkurmay başkanı oramiral mike mullen, görevinden ayrılmadan hemen önce abd kongresi’ne, pakistan’ın taliban ile bağlantılı hakkani örgütünü desteklediğini söyledi. mullen, aynı ay içinde abd büyükelçiliği ve nato hedeflerine hakkani tarafından düzenlenen saldırılarda, örgütün pakistan’dan destek aldığını belirtti. oramiral, “hakkani, pakistan istihbarat servisi isi'nın bir kolu gibi hareket ediyor” dedi. abd başkanı barack obama, her ne kadar mullen’ın açıklamalarıyla arasına mesafe koysa da, washington ve kabil ile islamabad arasında önemli diplomatik gerginlik oluştu.

mayıs – el kaide lideri usame bin ladin, abd donanması özel kuvvetlerinin 2 mayıs günü sabaha karşı düzenlediği ‘neptün mızrağı’ operasyonu ile öldürüldü. bin ladin, emri obama tarafından verilen merkezi istihbarat teşkilatı (cia) organizasyonundaki operasyon sonucu, başkent islamabad’ın hemen kuzeyindeki abbottabad şehrindeki sığınağında ele geçirildi. sığınak, pakistan askerlerinin yoğun olarak yaşadığı şehirde, bir askeri akademiye çok yakın bir konumda bulunuyordu. uzman çevreler, bin ladin’in yardım almadan burada saklanmayacağını vurgulayan açıklamalar yaptı. pakistan, abd’nin topraklarında kendinden izinsiz askeri operasyon düzenlemesi nedeniyle sert tepki gösterdi.

nisan – pakistan cumhurbaşkanı asif ali zerdari, ülkesindeki istikrarsızlığın abd’nin afganistan işgalinden kaynakladığını söyledi. abd’nin islamabad büyükelçisi ise iki ülke arasındaki ilişkilerin yeniden canlandırılması çağrısı yaptı.

– pakistanlı yetkililer, raymond davis serbest bırakıldığından (ayrıntılar aşağıda) beri iki ülkenin ortak istihbarat operasyonlarını askıya aldığını söyledi.

mart – belçika’nın başkenti brüksel’de yapılması planlanan abd-pakistan-afganistan üçlü zirvesi, abd’nin, afganistan sınırındaki bir eve düzenlediği ve 41 kişinin ölümüne sebep olan saldırısı sonrasında iptal edildi. pakistan genelkurmay başkanı aşfak kayani, yaptığı nadir kişisel açıklamalardan birinde saldırıyı eleştirdi ve ölenlerin kuzey veziristan bölgesinin önde gelenleri olduğunu belirtti. abd ise ölenlerin militan olduğunu iddia etti.

– raymond davis serbest bırakıldı ve pakistan’dan ayrıldı. abd, davis’in serbest bırakılması için 1,1 milyon dolar kan parası ödediği iddialarını reddetti. pakistan’ın birçok yerinde karara tepki gösterileri düzenlendi.  

ocak – cia bünyesinde özel koruma olarak çalışan ve washington’ın diplomatik dokunulmazlığa sahip olduğunu iddia ettiği eski asker raymond davis, ülkenin doğusundaki lahore şehrinde iki pakistanlıyı öldürdüğü gerekçesiyle tutuklandı. ilerleyen dönemde obama ve clinton dahil birçok üst düzey yetkili davis’in serbest bırakılması yönünde çağrılar yaptı ve washington genel olarak bu konuda yoğun diplomatik çaba harcadı. abd-pakistan diyaloğu bir süre için kesildi.

2010

eylül – pakistan, nato’nun, ülkenin kuzeybatısında gerçekleştirdiği bir dizi insansız uçak saldırısı sonrası, ittifakın afganistan’a malzeme tedarik yollarını kapadı.

mayıs – abd’nin new york şehrinin ünlü times meydanı’nda düzenlenmek istenen, fakat başarısız olan bombalı saldırı nedeniyle yürütülen soruşturma çerçevesinde, pakistan asıllı abd’li faysal şahzad gözaltına alındı. pakistan talibanı, saldırı girişimini üslendi. abd’li yetkililer, islamabad’ı konuya ilişkin harekete geçmeye çağırırken, dışişleri bakanı hillary clinton ‘saldırı girişiminin pakistan açısından ciddi sonuçları olacağını söyledi.   

şubat –afganistan’daki taliban hareketinin kurucularından, örgütün iki numarası ve askeri faaliyetlerinin başındaki isim olarak nitelenen molla abdulgani el baradar, ülkenin güneydoğusundaki karaçi şehri yakınlarında, ortak abd-pakistan operasyonuyla yakalandı.

ocak – pakistan, abd’den gelen taleplere rağmen, 2009 yılındaki kazanımlarını istikrara kavuşturmak amacıyla 2010’da ülkedeki militanlar üzerine herhangi bir operasyon düzenlemeyeceğini açıkladı.

2009

ekim – abd kongresi, pakistan’a beş yıl içinde 7,5 milyar dolar askeri olmayan yardım yapılmasını onayladı. islamabad, pakistan talibanı’nın etkin olduğu batı veziristan’a askeri operasyon başlattı.

eylül – pakistan’ın eski devlet başkanı pervez müşerref, ülkeyi yönettiği dönemde, islamabad’ın militanlarla savaşması için abd tarafından tedarik edilen askeri yardımın amacı dışında kullanıldığını açıkladı. müşerref, bu kaynakla hindistan’a karşı batı sınırının güçlendirilmesi için askeri donanım tedarik edildiğini belirtti.

ağustos – pakistan talibanı lideri beytullah mesud, abd’nin güney veziristan’a düzenlediği insansız uçak saldırısı sonucu öldü. yerine hakimullah mesud geçti.

mayıs – taliban militanlarının, kontrolünü ele geçirdikleri svat bölgesinden ilerleyerek islamabad’ın 100 kilometre yakınına kadar ulaşması sonucunda, pakistan, abd’nin çağrılarının da etkisiyle bölgeye haftalarca sürecek geniş çaplı bir operasyon başlattı. harekat sırasında bölgeden göç edenlerin sayısı iki milyonu buldu.

mart – obama, afganistan-pakistan sınırındaki militanları tek unsur olarak ele aldığı af-pak stratejisini açıkladı ve abd’nin odağının irak’tan afganistan’a kayacağını duyurdu. strateji çerçevesinde pakistan’daki militanların etkisiz hale getirilmesinin, afganistan’daki istikrarı artıracağı belirtiliyordu. dolayısıyla, bu ülkedeki militanların etkisiz hale getirilerek, afganistan’a dönmelerinin engellenmesi planlanıyordu.

şubat – taliban, ülkenin svat bölgesinde, islamabad’ın da onayıyla şeriat ilan etti.

ocak – 2008 sonunda göreve gelen abd başkanı barack obama, eski dışişlerin bakanı yardımcısı richard holbrooke’u afganistan ve pakistan’dan sorumlu özel temsilcisi olarak atadı.

2008

eylül – parlamento tarafından cumhurbaşkanlığına seçilen benazir butto’nun eşi asıf ali zerdari, koltuğu, seçimleri kazanan muhalefet partilerinin baskı altına aldığı pervez müşerref’ten devraldı. zerdari’nin ilk konuşmasından sadece saatler sonra islamabad’daki mariot hotel’e yapılan saldırıda 53 kişi öldü. pakistan, bajaur aşiret bölgesine operasyon başlattı.

şubat – genel seçimleri kazanan muhalefet partileri, cumhurbaşkanı müşerref’e karşı blok oluşturdu. ülkedeki militanlarla diyaloğa gireceklerinin sinyallerini veren yeni hükümet, washington’u endişelendirmeye başladı.

2007

aralık – muhalefet lideri ve eski başbakan benazir butto öldürüldü.

kasım – baskı altındaki müşerref, abd’nin telkinleriyle genelkurmay başkanlığı görevini bıraktı ve sivil cumhurbaşkanı oldu. cumhurbaşkanı ayrıca, ülkede adil seçimler düzenleme sözü verdi.

ekim – washington’ın arabuluculuğunda butto ve müşerref, sürgünde olan butto’nun ülkeye dönmesi konusunda anlaştı. abd yönetimi, ülkesinde popüler olmayan müşerref’e verdiği destek nedeniyle yoğun olarak eleştiriliyordu. butto’nun dönüşünde düzenlenen intihar saldırısında onlarca kişi öldü.

2006

eylül – müşerref, abd’yi ziyaret etti. cumhurbaşkanı,  abd başkanı george w. bush ve yine washington’daki afganistan cumhurbaşkanı hamid karzai ile görüştü.

mart – bush, pakistan’a gitti ve müşerref’le bir araya geldi. taraflar, ‘teröre karşı savaş’a bağlılıklarını tekrarladı.

2005

ekim – abd, keşmir depremi sonrasında pakistan’a 510 milyon dolar değerinde yardım yaptı.

ağustos – pakistan, ilk nükleer başlık taşıma kapasitesine sahip cruise füzesini denedi.

2004

mart – pakistan ordusu, afganistan sınırındaki aşiret bölgelerinde konuşlanmış el kaide ve taliban militanlarına karşı daha önce görülmemiş büyüklükte bir harekat başlattı. abd insansız uçakları, operasyonlara havadan destek verdi.

şubat – pakistan’da nükleer silah üretiminin mimarı olan abdül kadir han, şubat 2004'te yaptığı açıklamada, iran, kuzey kore ve libya'ya nükleer silah teknolojisi tedarik ettiğini itiraf etti. washington, ülkesinde kahraman olarak görülen han’ın tutuklanması için islamabad’a baskı yapsa da, ikili ilişkilerin bozulmaması için bilim adamının ev hapsine alınmasına razı oldu. kadir han, pakistan’ın nükleer programını 1976'dan 2001'e kadar yönetmişti. 

2003

haziran – bush, müşerref’in abd ziyareti sırasında, washington’ın teröre karşı savaş’taki müttefiki pakistan’a beş yılda üç milyar dolar yardım yapacağını açıkladı. paket, hem askeri, hem de diğer alanları kapsıyordu.

mayıs – abd, pakistan’ın bir milyar dolar dolar borcunu sildi. washington ayrıca, pakistan’a 2002 mali yılı için 27, 2003 mali yılı için de 167 milyon dolar değerinde silah satışı açıkladı.

mart – 11 eylül saldırılarının mimarı olduğu iddia edilen kuveyt doğumlu el kaide üyesi halid şeyh muhammed, isi operasyonu sonucu, pakistan’ın kuzeydoğusundaki rawalpindi şehrinde yakalandı.

2002

mayıs – pakistan, nükleer başlık taşıma kapasitesine sahip iki füze denemesi yaptı.

şubat – abd’de yayımlanan wall street journal gazetesinin muhabiri daniel pearl, karaçhi’de kafası kesilerek öldürüldü.

2001

aralık – müşerref, ülkesinin hindistan’a karşı kullandığı militan ceyiş muhammed (muhammed’in ordusu) ve laşkar tayyibe (iyi asker) örgütlerinin kanun dışı olduğunu ilan etti.  

ekim – abd, afganistan işgaline başladı.

eylül – 11 eylül saldırıları gerçekleşti. militanlar tarafından kaçırılan yolcu uçakları, abd’nin new york şehrindeki dünya ticaret merkezi binaları ile washington’daki abd savunma bakanlığı pentagon’a çarptı. yaklaşık 30 bin amerikalı, saldırı sonucu hayatını kaybetti. dışişleri bakan yardımcısı richard armitage, dönemin isi direktörü’ne, teröre karşı savaş’a destek vermemesi durumunda pakistan’ın, ‘taş devri'ne dönene kadar bombalanacağını’ söyledi. söz konusu desteği alan washington, pakistan’ın 1998 yılında yaptığı nükleer denemeler ve 1999 yılında müşerref'in gerçekleştirdiği askeri darbe nedeniyle bu ülkeye uygulamaya başladığı yaptırımların bir bölümünü kaldırdı. ek olarak islamabad için, hem askeri, hem de askeri olmayan alanlarda geniş yardım paketleri hazırlanmaya başlandı. washington, 2001 yılından günümüze kadar, çoğu askeri olmak üzere, pakistan’a yaklaşık 20 milyar dolar yardım yaptı.

kaynak: al jazeera