Haber analiz
ABD Başkanı nasıl seçiliyor
Ülke topraklarında 200 yıldır uygulanan 'Seçici Kurul' yöntemiyle, eyaletlerden gönderilen delege ve senatörlerin oyları sonucu başkan belirleniyor.
Haberin Öne Çıkanları
Seçici Kurul
Toplam 538 oy
Her zaman adil değil
abd'de 6 kasım 2012 salı günü yapılacak seçimde halk, başkanlık koltuğuna demokrat barack obama'nın mı yoksa cumhuriyetçi mitt romney'nin mi oturacağına karar verecek. ancak oylama sürecinde halk doğrudan başkan adaylarını seçemiyor. ülkenin 200 yıllık seçim sistemine göre başkan, ‘seçici kurul’ adı verilen bir sistemle belirleniyor.
50 eyaletten temsilciler meclisi üyelerine eşit sayıda delegeye ek olarak başkent washington'tan da 3 delege ve yine her eyaletten iki senatör, temsil ettikleri eyaletlerde halk oylamasında çoğunluğu elde eden adaya oy veriyor. toplam 538 kişilik seçici kurul üyelerinin verdiği oylar sonucunda salt çoğunluğu elde eden aday başkan olmaya hak kazanıyor.
her eyalet, 535 üyeli abd kongresi'ne gönderdiği toplam üye kadar oya sahip. bu sayı eyaletlerin nüfusuyla doğru orantılı olarak dağılan 435 sandalyeli temsilciler meclisi ile nüfusa bakılmaksızın her eyaletin iki üye tarafından temsil edildiği senato sandalyelerinin toplamından oluşuyor.
örneğin 37 milyon nüfusuyla ülkedeki en kalabalık eyalet california, temsilciler meclisi’ne 53 üye gönderiyor. eyaletin senato'ya gönderdiği senatör sayısı ise iki. böylece california'nın seçici kurul üye sayısı 55 oluyor.
en düşük nüfuslu eyalet wyoming’in (568 bin) ise üç seçici kurul oyu mevcut.
2000 yılında beklenmeyen sonuç
buna bağlı olarak seçim sitemi her zaman halkın iradesini yansıtmıyor. 2000 yılında demokratların başkan adayı al gore, cumhuriyetçi george w. bush’tan daha fazla oy almıştı. ancak bush, ‘seçici kurul’da 266'ya karşı 271’e oy alarak al gore’un önünde yer aldı ve washington'da koltuğa oturdu.
sadece iki eyalet dışında tüm eyaletlerde halk oylamasında çoğunluğu elde eden aday, seçici kurul'da üyelerinin tümünün oyunu alıyor.
nebraska'dan bir ilk
nebraska ve maine eyaletlerinde, nisbi temsil yöntemi uygulanıyor. 2008 yılında nebraska ilk kez seçici kurul üyelerini bölerek cumhuriyetçi john mccain’e dört oy verirken, demokrat barack obama’ya bir oy verdi.
seçici kurul üyelerinin belirlenme süreci ise eyaletten eyalete değişiyor, ancak genel olarak üyeler, eyalet ön seçimleri ve parti toplantılarında seçilen partililerden oluşuyor.
esas sonuç 17 aralık'ta
6 kasım'da yapılacak başkanlık seçiminin ardından seçici kurul üyeleri, 17 aralık’ta kendi eyaletlerinde bir araya gelecek ve törenle oylarını kullanacak.
113. abd kongresi 3 ocak 2013’te oyları saymak için toplanacak.
her seçici kurul üyesi, başkan ve başkan yardımcısı için birer oy kullanacak.
adayların eşit oy alması halinde, başkanı temsilciler meclisi belirleyecek, senato ise başkan yardımcısını seçmek için oy kullanacak.
abd’de gerçekleşen 56 seçimde adaylar yalnızca bir kez eşit oy aldı. 1800 yılında yaşanan olayda temsilciler meclisi, thomas jefferson’u başkan olarak seçti.
kaynak: al jazeera
Yorumlar