yunanistan, ülkenin devasa kamu borcunu ödeyememe ihtimaliyle karşı karşıya kalması ve bu temerrüt riski sonucu devletin borç edinme faizlerinin fırlaması sonucu girdiği ekonomik kriz ile boğuşmaya devam ediyor.

yunanistan'da 2010 yılının mayıs ayından bu yana borç krizine ilişkin olarak ortaya çıkan gelişmeler şunlar: 

2 mayıs 2010 – başbakan yorgo papandreou’nun ab ve imf ile vardığı anlaşma, bu ülkeye yönelik kurtarma paketinin önünü açtı.  papandreu, 110 milyar euroluk paket karşılığı, üç yılda 30 milyar euroluk ekstra bütçe kesintisini kabul etti. bu, bir euro bölgesi ülkesi için hazırlanan ilk paketti.

4-5 mayıs 2010 – kamu sektörü çalışanları 48 saatliğine genel greve gitti. bir bankanın ateşe verilmesi sonucu üç kişi öldü.

6 mayıs 2010  – yunanistan parlamentosu kemer sıkma paketinin uygulanmasına yönelik yasa tasarısını onayladı.

9 mayıs 2010  – imf oybirliğiyle aldığı kararla yunanistan’a yönelik kurtarma paketine onay verdi. ilk etapta atina’ya 5 buçuk milyar dolarlık kredi verildi.

10 mayıs 2010 – avrupa birliği maliye bakanları yunanistan’ın borç krizinin euro bölgesi’ndeki diğer ülkelere yayılmasını önlemek için 1 trilyon dolarlık bir ‘acil güvenlik ağı’ oluşturmakta anlaştı. farklı finansman olanakları içeren pakete imf de 250 milyar euro destek verdi.

18 mayıs 2010 – yunanistan ab’den 14 buçuk milyar euro kredi aldı ve borcunu hemen ödeyebilecek konumdaydı.

7 haziran 2010 – yunanistan parlamentosu, emeklilik sisteminde reform öngören, ab ve imf ile varılan anlaşmada kilit öneme sahip yasa tasarısını onayladı. tasarı kadınlarda da emeklilik yaşının, erkeklerde olduğu gibi 65’e yükseltilmesini öngörüyordu.

5 ağustos 2010  – ab ve imf denetçileri, kurtarma paketinden 9 milyar euroluk kredi diliminin yunanistan’a aktarılmasına yeşil ışık yaktı.

11 mayıs 2011  – ab ve imf denetçileri yunanistan’a ekonomik önlemler alması için baskı yapmak ve ülkenin 12 milyar euroluk yardım paketini alıp alamayacağını görmek için atina’ya gitti. 

23 mayıs 2011  – yunanistan, 2015 yılına kadar ödemesi gereken borçları için 50 milyar euro biriktirebilmek amacıyla birçok sektörde özelleştirme yaptı.

8 haziran 2011  – yunanistan 2011 yılı için 6 milyar 480 milyon euro tasarruf etmesini sağlayacak ek önlemlere onay vererek bütçe kesintilerinin süreceği ve dış yardımın devam edeceğinin sinyalini verdi.  

13 haziran 2011  – kredi derecelendirme kurumu standard and poors (s&p), yunanistan’ın kredi notunu üç basamak düşürdü. ülkenin kredi notu b’den ccc’ye geriledi.

17 haziran 2011  – papandreu kabinesini yeniden düzenledi ve parti içindeki en büyük rakibi olan evangelos venizelos’u maliye bakanlığı görevine getirdi. kabine 22 haziran’da güvenoyu aldı.

29 haziran 2011  – papandreu’nun kemer sıkma önlemleri için parlamentoda 155’e 138 oyla çoğunluk sağlandı. bu da ülkenin alabileceği uluslararası yardımın önündeki engelleri büyük ölçüde kaldırmış oldu. 

8 temmuz 2011  – imf, yunanistan’a 3 milyar 200 milyon euro ödeme yapmayı kabul etti. bu ödeme ile imf’nin yunanistan’a toplam yardımını 17 milyar 400 milyon euroya ulaştı.

21 temmuz 2011  – euro bölgesi liderleri yunanistan hükümetine özel sektördeki hisse sahiplerinin toplamda 50 milyar euro’yu bulması planlanan desteğinin yanısıra, 2014 ortasına kadar 109 milyar euroluk bir yardım paketinde anlaştı.

21 eylül 2011  – yunanistan kamu maaşlarının yüzde 20 oranında kesilmesini de içeren yeni ekonomik önlemleri kabul etti.

27 eylül  – yunanistan imf ve ab’yi yardım paketinin 8 milyar euroluk diliminin verilmesi konusunda ikna etmek için halk tarafından desteklenmeyen bir emlak vergisi kanunu çıkardı.

29 eylül 2011  – troyka yetkilileri bütçe kesintilerini ve vergileri artırması için yunanistan’da görüşmelere başladı.

2 ekim 2011  – hükümetin açıkladığı bütçe rakamları, yunanistan’ın bütçe açığı hedefini ıskaladığını ortaya koydu. gayri safi yurtiçi hasıla’nın yüzde 7.6 sı olarak öngörülen bütçe açığının oranı yüzde 8.5 olarak belirlendi.

hükümet, tasarruf amacıyla 30 bin kamu çalışanını işten çıkarmayı öngören yasayı onayladı.

5 ekim 2011  – kamu işçileri ve devlet memurları 24 saat sürelik genel grev başlattı. grev, işçi sendikaları adedy ve gsee’nin önderliğinde gerçekleşti.

21 ekim 2011 – yunan hükümeti grecler ve yaklaşık 100 bin kişinin katıldığı protesto gösterilerine rağmen çok tartışılan tasarruf paketini onayladı. ülke çapında düzenlenen gösterilerde 100 kişi yaralanırken bir kişi kalp krizi sonucu yaşamını yitirdi.

27 ekim 2011 – euro bölgesi liderleri, yunanistan’ın borç yükünün azaltılması amacıyla yeni bir plan açıkladı. bu çerçevede, ülkenin borçlu olduğu öze sektör kuruluşları, ellerindeki yunan tahvillerinde yüzde 50 kaybı gönüllü olarak kabul etti. bu tarihten sonra, bu kuruluşlar ile yüzde 50'nin üzerinde kesinti isteyen atina arasındaki görüşmelere ek olarak, troykanın yeni paketin hayata geçirilmesi öncesinde talep ettiği ekonomik tedbirler ile ilgili müzakereler devam etti. 

31 ekim 2011 – papandreu, ab tarafından oluşturulan kurtarma planını referanduma götüreceklerini açıkladı.

2 kasım 2011 – yunan hükümeti de başbakan’ın referandum kararını destekledi. cannes’de düzenlenen g20 zirvesi öncesi bir araya gelen almany başbakanı angela merkel ve fransa cumhurbaşkanı nicolas sarkozy, papandreu’ya euro bölgesiyle ilgili kesin karar verilmeden yunanistan’a yardım yapılmayacağını iletti.

3 kasım 2011 – yunanistan maliye bakanı venizelos, referandum fikrine karşı olduğunu açıkladı. venizeloss, ülkenin euro bölgesindeki kaderinin halk oylamasıyla belirlenemeyeceğini vurguladı.

papandreu referandumdan vazgeçildiğine dair sinyaller göndermeye başladı ve partisine meclisteki güvenoylaması için bir araya gelme çağrısında bulundu.

4 kasım 2011 – avrupalı liderlerden gelen yoğun baskı üzerine yunan hükümeti referandum kararından vazgeçildiğini açıkladı

5 kasım 2011 – papandreu hükümeti mecliste güvenoyu almayı başardı. başbakan ülkeyi krizden çıkarmak için yeni bir koalisyon hükümeti çağrısında bulundu

6 kasım 2011 – papandreu muhalefetle yeni bir koalisyon hükümetinin kurulması için anlaştı. anlaşma papandreu’nun başbakanlık koltuğundan ayrılmasını öngörüyordu.

9 kasım 2011  – yunan siyasetçiler ve parti liderleri yeni koalisyon hükümetinin detayları için anlaşmaya vardı.

10 kasım 2011  – iktidardaki panhelenik sosyalist hareket (pasok) ile ana muhalefetteki muhafazakar yeni demokrasi partisi (nd) arasında dört gündür devam eden görüşmeler sonucunda, ecb eski başkan yardımcılarından lucas papademos başkanlığında bir ulusal birlik hükümeti kurulması konusunda mutabakata varıldı.

16 kasım 2011 – papademos'un kurduğu hükümet, pasok ve nd'ye ek olarak, merkez sağ popüler ortodoks parti'nin (laos) de katılımıyla güven oyu aldı. yeni başbakan, troyka ile atina arasında yürütülen tasarruf tedbirleri ve kurtarma paketine ilişkin görüşmelere yoğunlaştı. 

14 aralık 2011 – imf, ülkedeki ekonomik reformların programın gerisinde kaldığını ve bu nedenle ülkede toparlanmanın başlayamadığını kaydetti.

28 ocak 2012 – yunanistan, özel sektör kredi tedarikçisi kuruluşlarla borçlarının azaltılmasına ilişkin olarak anlaşmaya vardı. alman yetkililer, buna rağmen ülkede daha fazla tasarruf tedbiri alınmasını talep eden açıklamalar yaptı.

9 şubat 2012 – atina'daki troyka gözlemcileri, kısa sürede kaynak bulamazsa temerrüe düşecek olan yunanistan ile, çerçevesi 27 ekim'de belirlenen ikinci kurtarma paketine karşılık uygulanacak tasarruf tedbirleri konusunda anlaşmaya vardı.

buna göre yunan hükümeti, mali yardım karşılığında, 2015'e kadar ülkedeki 750 bin kamu çalışanının 150 bininin işten çıkarılması, özel sektörde asgari ücretin yüzde 22 azaltılması ve emekli maaşlarında yüzde 15 kesinti yapılması konularında troyka ile uzlaştı.

12 şubat 2012 – pazar gününü pazartesi gününe bağlayan gece, tasarruf tedbirleri parlamentoda kabul edildi.

15 şubat 2012 – pasok lideri papandreu ve nd lideri antonis samaras, kurtarmak paketinin şartlarına uyacaklarına ilişkin olarak euro bölgesi üye ülkelerine yazılı taahhüt gönderdi.

21 şubat 2012 – mart ayında 14,5 milyar euroluk tahvil ihracı yaparak borçlanması gereken ve bunu gerçekleştiremezse temerrüde düşmesi beklenen yunanistan'ın kabul ettiği tasarruf tedbirlerini yeterli bulan ab liderleri, 27 ekim tarihinde alınan kararlara paralel olarak ikinci kurtarma paketini uygulamaya koyma kararı aldı.

9 mart 2012 – atina, özel sektör katılımı (psi) programı çerçevesinde, borçlu olduğu özel sektör kuruluşlarıyla tahvil değiş-tokuş sürecini uygulamaya koydu.

12 mart 2012 – yunanistan hükümeti, özel sektörün, atina'nın borçlarının yüzde 75'ini sildiğini duyurdu. 

21 mart 2012 – yunanistan parlamentosu, ikinci kukratma paketini, başketteki yoğun protesto gösterileri arasında onayladı.

12 nisan 2012 – hükümet, 6 mayıs'ta erken genel seçimlerin yapılması kararı aldı ve başbakan papademos, parlamentonun feshedilmesi talebini cumhurbaşkanı karolos papulyas'a iletti.

6 mayıs 2012 – seçimlerde, ekonomik tedbirlere destek veren iki merkez parti pasok ile nd büyük oy kaybına uğrarken, radikal sağ ile solun oylarında patlama oldu.

kaynak: al jazeera ve ajanslar