avrupa sığınmacı krizine çözüm aramaya devam ediyor. 15 ekim'de yapılan avrupa birliği (ab) liderler zirvesinin ardından bu kez de balkan ülkelerinin katılımıyla sorun ele alındı. ab komisyonu başkanı jean-claude juncker'in çağrısıyla toplanan olağanüstü mini zirve yaklaşık 8 saat sürdü.

almanya, avusturya, bulgaristan, hırvatistan, macaristan, makedonya, romanya, sırbistan, slovenya ve yunanistan'dan devlet veya hükümet başkanlarının katıldığı zirvede, avrupa sığınma destek ofisi (easo), ab sınır ajansı (frontex) ile bm mülteciler yüksek komiserliği temsilcileri de vardı. zirve sonunda ab komisyonu başkanı juncker, almanya başbakanı angela merkel ve bm mülteciler yüksek komiseri antonio guterres ile ortak basın toplantısı düzenlendi. basın toplantısında balkan ülkelerinden hiçbir devlet ya da hükümet başkanı yer almadı.

100 bin kişilik kamplar kurulacak

juncker, mültecilerin soğuk havalarda açık alanlarda, tarlalarda uyumak zorunda kaldığına dikkat çekerek, daha fazla kampın devreye sokulacağını açıkladı. bu çerçevede yunanistan ve güzergâh boyunca yer alan balkan ülkelerinde 100 bin kişilik ek merkez sağlanacağını belirten juncker, ''sınırları kapatmak çözüm değil'' dedi.

merkel ise avrupa için "turnusol" dediği sığınmacı krizini daha iyi yönetebilmek için kısa vadede ilk olarak, ülkeler arasındaki koordinasyonun güçlendirileceğini ve her bir ülkenin bir kişiyi bu işle görevlendireceğini söyledi. merkel, ''orta vadeli çözümler arasında ise türkiye ile çalışmayı da vurguladık. ayrıca pakistan, bangladeş ve afganistan'dan gelenlerin geri gönderilmesinin detaylarını da tartıştık'' diye konuştu.

guterres de sorunun çözümünde tüm avrupa ülkelerinin işbirliği yapmasının önemine değinerek, her ülkenin kendi başına düşen yükü omuzlaması gerektiğini, bunun bir tercih değil zorunluluk olduğunu ifade etti.

sonuç bildirgesi

zirve sonunda yayınlanan 17 maddelik bildirgede, ülkeler arasında bilgi paylaşımı ve irtibatın artılması vurgulanarak, ''komşu ülkeyi haberdar etmeden sığınmacıların yönlendirilmesi politikası kabul edilemez. bu, güzergâh boyunca yer alan tüm ülkeler için geçerli olmalıdır'' denildi. yunanistan'ın yıl sonuna kadar 30 bin kişilik, bm mülteciler yüksek komiserliği'nin de yine bu ülkede 20 bin kişilik bir kapasite sağlayacağı belirtilen bildirgede, güzergâh üzerindeki diğer ülkelerin de toplamda ek 50 bin kişilik başka bir kapasite temin edeceği bilgisine yer verildi. 

''sınır yönetimi'' maddesi altında ise, türkiye ile işbirliğinin önemine değinilerek, "geri kabul anlaşması ve vize serbestisi yol haritasından yararlanma" vurgulandı. ege'de yunanistan ve avrupa sınır ajansı'nın (frontex) ortak devriye görevi yapması, frontex'in türkiye-bulgaristan sınırındaki desteğinin güçlendirilmesi, yunanistan-makedonya sınırında görev alması ve 400 polisin slovenya'da görevlendirilmesi de bildirgede yer aldı.  

''avrupa dağılmaya başlar'' uyarısı

slovenya başbakanı miro cerar zirveye girişte yaptığı açıklamada, yardım almazlarsa sınıra tel örgü çekmeyi düşündüklerini söyleyerek, ''bir çözüm bulamazsak, bugün elimizden gelen her şeyi yapmazsak, o zaman bu ab'nin sonu demektir. günler, haftalar içinde derhal ve somut adımlar atmazsak, ab ve bir bütün olarak avrupa'nın dağılmaya başlayacağına inanıyorum'' demişti.

sırbistan başbakanı aleksandar vuçiç ise, ''başarılı bir sonuç çıkmazsa hiçbirimiz için iyi olmaz'' diye konuşurken, hırvatistan başbakanı zoran milanovic de, ''sadece pazar günü öğleden sonra yapılan güzel bir görüşme'' diyerek güvensizliğini dile getirmişti.

yunanistan başbakanı aleksis çipras da zirveye türkiye'nin davet edilmediğine dikkat çekerek, ''bugünkü görüşme, sığınmacı koridoru ülkeleri arasında olacak. herkes biliyor ki koridorun sonunda bir giriş var. eğer girişteki ülke ile anlaşmaya varamazsak bir çözüm bulmamız zor olacak'' diye konuşmuştu.

''sınırları kapatırız'' tehdidi

zirveden sadece bir gün önce sofya'da toplanan bulgaristan başbakanı boyko borisov, romanya başbakanı victor ponta ve sırbistan başbakanı aleksandar vuçiç yaptıkları açıklamalarla, ab ile aralarında yaklaşım farkını ortaya koymuştu. bulgaristan başbakanı borisov, almanya ve avusturya gibi ülkelerin sığınmacı akını karşısında sınırı kapatmaya yöneldiğini hatırlatarak, "sınırlarınızı kapatmaya devam ederseniz, biz de halklarımızı tampon bölgede kalmaya mahkûm etmeyiz, biz de sınırlarımızı kapatmaya hazırız" tehdidinde bulunmuştu.

macaristan sınırı kapattı

krizde balkan ülkeleri, gelişmiş avrupa ülkelerine varmak isteyen sığınmacıların ana güzergâhı olarak öne çıkıyor. macaristan'ın geçen hafta hırvatistan sınırına tel örgü çekmesinin ardından sığınmacılar slovenya'nın brezica sınır kasabasına yöneldi. sadece bir hafta içinde 64 binden fazla sığınmacı slovenya'ya girerken, en az 14 bini ise işlemlerinin yapılmasını bekliyor.

en az 681 bin sığınmacı avrupa'ya girdi

uluslararası göç örgütü'ne göre, tüm avrupa ülkelerine bu yıl en az 681 bin sığınmacı girdi. bunlardan 160 binini belli kotalar çerçevesinde üye ülkelere dağıtmada anlaşan ab, şu ana kadar sadece 86'sını yerleştirebildi. 854 kişi ise gelecek günlerde yerleştirilecek. belçika 30, finlandiya 200, fransa 40, almanya 10, litvanya 4, lüksemburg 90, portekiz 130, ispanya 50 ve isveç 300 kişiyi kabul etme sözü verdi. bu sayıyla toplam hedefin sadece yüzde 0,5'i karşılanmış olacak.

ab bahar aylarının gelmesiyle sığınmacı akınında yeni dalga bekliyor. hem türkiye hem de balkan ülkeleriyle anlaşmaya varılmazsa, başta almanya olmak üzere gelişmiş avrupa ülkelerine yüz binlerce sığınmacı daha girebilir. bu nedenle ab, bahar ayları öncesinde sorunu büyük ölçüde çözmek istiyor.

kaynak: reuters, ap, aa