ab komisyonu, türkiye cumhuriyeti vatandaşlarına vize muafiyeti uygulanması konusunda tavsiye kararı aldı. 

şu dakikalarda açıklanan rapor öncesinde twitter hesabından açıklama yapan ab komisyonu yetkilisi vestager, vize muafiyeti konusunda tavsiye kararı aldıklarını açıkladı. 

raporun olumlu olması, haziran ayı sonunda türkiye cumhuriyeti vatandaşlarının ingiltere ve irlanda hariç diğer ab ülkelerine vizesiz seyahatlerinin önünün açılması anlamına geliyor.

72 kriterden 5'i kaldı

açıklamada, türkiye'nin kriterleri yerine getirmek için gösterdiği çaba "olağanüstü" olarak nitelendi. ancak açıklamaya göre 72 kriterden tamamlanmayan 5 kriter kaldı. bunlar, yolsuzlukla mücadele, europol ile işbirliği, kişisel verilerin korunması, terör tanımı ve ab ülkeleri ile adli yardımlaşma. 

ab komisyonu gerçekleşmeyen kriterler arasında saydığı kişisel verilerin korunmasına ilişkin düzenlemelerin gözden geçirilmesi çağrısı yaptı.

kişisel verilerin korunmasına ilişkin kanun mart ayı sonunda, vizesiz avrupa kriterini karşılamak için çıkartılmıştı. ancak ab komisyonu’na göre, bu düzenlemenin gözden geçirilmesi ve ab müktesebatına uygun hale getirilmesi gerek. ab’ye göre, türkiye’nin yaptığı düzenlemeyle oluşturulan kişisel verileri koruma kurumu’nun daha bağımsız olması gerekiyor.

ab’nin türkiye’yi acil adım atmaya çağırdığı başka bir alanda terör tanımında türk yasalarının ve yasa uygulayıcılarının anlayışının ab normlarıyla uyumlu hale getirilmesi.

al jazeera’ye konuşan üst düzey dışişleri yetkilisinin verdiği bilgiye göre europol ile işbirliği anlaşması imzalanmasının içinde kişisel verilerin korunması kanunuyla bağlantılı maddeler de var. dolayısıyla kişisel verilerin korunması kanununda yapılacak güncelleme ile europol ile işbirliği anlaşması imzalanması eş zamanlı olacak ve aynı anda iki kriter geçirilmiş olacak.

terörle mücadele kanununda talep edilen değişikliğin de önümüzdeki haftalarda yasalaşması bekleniyor. siyasi etik kanunu genel kurulda, birkaç gün içinde geçirilmesi planlanıyor.

vizesiz seyahat için parmak izi de içiren biyometrik pasaportların dağıtılması gerekiyor. türkiye'ye, biyometrik pasaportlar için sene sonuna kadar süre verilirken, parmak izi bilgisinin yer almadığı pasaportlarla vizesiz seyahatin mümkün olmayacağı ifade edildi.

ab'deki onay süreci

buna göre, konu öncelikle avrupa parlamentosu sivil özgürlükler, adalet ve içişleri komisyonu’nda ele alınacak. sonra da avrupa parlamentosu genel kurulu'nda görüşülecek. parlamentodaki üyelerinin yarısının ‘türkler vizesiz gelsin’ demesi yeterli.

ancak avrupa parlamentosu'nda vize serbestisinin gerekli durumlarda askıya alınmasını öngören bir düzenleme önerisinin gündeme gelmesi de olasılıklar arasında.

avrupa parlamentosu, türkiye cumhuriyeti vatandaşları için vizesiz avrupa’yı onaylarsa, konu avrupa konseyi’nde ele alınacak. burada da nitelikli çoğunluk gerekiyor. nitelikli çoğunluk oylamaya katılan ülkelerin yüzde 55’nin 'evet' demesini gerektiriyor. bu da ab’ye üye 28 ülkenin 16’sının 'evet' demesi anlamına geliyor. ayrıca 'evet' diyecek ülkelerin nüfusunun ab toplam nüfusunun yüzde 65’ni temsil etmesi gerekiyor. yani, ‘vizesiz avrupa’ sürecinde hiç bir ülkenin veto hakkı yok.

ab’nin en etkili ve en kalabalık ülkelerinden almanya, süreci desteklediği için, ankara, onay süreci aşamasına gelindiğinde sorun çıkmayacağını düşünüyor.

dışişleri yetkilisi, parlamento ve konseyin türkiye ile vize muafiyeti anlaşmasını eş zamanlı olarak ele alacağını belirtti. avrupa parlamentosu başkanı martin schulz’un davutoğlu ile görüşmesinde “parlamento süreci haziran ayı içerisinde sonuçlanacak” dediğini hatırlatan yetkili, konseydeki oylamada da sorun çıkmasının beklenmediğini söyledi.

yetkiliye göre en önemli husus, türkiye’nin henüz yetiştirememiş olduğu beş maddeyi bir an önce tamamlaması ve yeni pasaportların hazırlanması.

geç kalmış bir hak

ab’ye vizesiz seyahat etme hakkı diğer aday ülkelere vatandaşlarına, adaylık statüsü kazandıklarında tanınan bir hak olarak uygulandı. ancak türkiye 1999 yılında ab’ye aday ülke kabul edilmesine rağmen, türk vatandaşları için vize serbestisi 2013 yılında gündeme geldi.

16 aralık 2013’te imzalanan anlaşmayla vize muafiyeti diyaloğu başlatıldı. bu anlaşma, geri kabul süreciyle vize serbestliğinin paralel yürümesi üzerine kuruldu.

geri kabul süreci, avrupa’ya türkiye üzerinden gittiği ispatlanan ancak iltica talebi kabul görmemiş üçüncü ülke vatandaşlarının kendi ülkelerine geri gönderilmek üzere türkiye’ye iadesini öngörüyor.

vizesiz avrupa sürecinde sorun çıkması durumunda türkiye’nin geri kabul anlaşmasını feshetme hakkı da bulunuyor.

süreç hızlandırılmıştı

2013’te başlayan sürecin 2016 ekim ayında tamamlanması öngörülüyordu. süreç başladığında suriyeli göçmenler sorunu henüz avrupa’yı rahatsız edecek düzeyde değildi. 2015 yılında yaklaşık bir milyon suriyeli göçmenin avrupa’ya geçmesinden sonra ab, türkiye ile yürüttüğü süreci hızlandırmaya karar verdi ve vize serbestisinin eğer yükümlülükler tamamlanırsa 2016 yaz aylarında uygulamaya konulmasına karar verildi.

vizesiz seyahat için gerekli 72 kriterin kısa sürede tamamlanması için ankara fazla mesai yaptı. raporun açıklanmasına saatler kala bile bu çalışmalar devam etti.  tbmm kriterlerden birini daha geçirmek için salı gecesi yeni bir yasa kabul etti. yasa, ab’de izinsiz ikamet kişilerin geri kabulünü düzenlemek üzere ortak komite kurulmasını öngörüyor.

kriterler son anda

vizesiz avrupa için gerekli olan 72 kriterden biri de kolluk görevlilerinin işledikleri iddia edilen suçlar ve disiplin cezası gerektiren eylem ve davranışlarıyla ilgili kolluk gözetim komisyonu kurulmasıydı. ab, bu konuya özel önem veriyordu.

konuyla ilgili yasa da ab raporunun açıklanmasına saatler kala tbmm’de kabul edildi ama henüz cumhurbaşkanı onayını alıp, resmi gazetede yayınlanmadı. ab raporunun bu gibi eksikliklere de dikkat çekeceği beklentiler arasında.

ayrıca bugün yayınlanacak olan raporda yine kriterlerden biri olan ama dağıtımına başlanmamış olan, parmak izi bilgisinin de yer aldığı biyometrik pasaportların çıkarılması ve ab vatandaşlarının kimlik bilgilerinin korunması gibi konularda adım atmasının istenmesi gibi başka bazı konuların da altının çizilmesi bekleniyor.

ab, davutoğlu’nu aradı

raporun açıklanmasına saatler kala yaşanan başka bir gelişmede ab komisyonu başkanı jean-claude juncker’in, başbakan ahmet davutoğlu’nu aramasıydı.

başbakanlık kaynaklarından edinilen bilgiye göre görüşmede, ege denizi’nde yasadışı göç rakamlarında kaydedilen ciddi düşüşün yanı sıra vize serbestisi  süreçte gelinen aşama da ele aldı.

nerelere vizesiz gidilecek?

eğer vizelere kalkarsa türk vatandaşları, haziran ayı sonu gibi almanya, avusturya, belçika, çek cumhuriyeti, danimarka, estonya, finlandiya, fransa, hollanda, ispanya, isveç, isviçre, italya, izlanda, letonya, liechtenstein, litvanya, lüksemburg, macaristan, malta, norveç, polonya, portekiz, slovakya, slovenya ve yunanistan'a giderken vize almaya ihtiyaç duymayacak.

bunlara ek olarak, şehir devletleri olan monako, san marino ve vatikan'a da gidilebilecek. türk vatandaşları turistlik ve ziyaret amaçlı seyahatlerinde bu ülkelerde 180 güne kadar kalabilecek.

schengen üyesi olmadıkları için ingiltere ve irlanda için vize uygulaması sürecek.

kaynak: al jazeera, anadolu ajansı