istanbul çağlayan adliyesi’ndeki 7. ağır ceza mahkemesinde görülen duruşmaya israil’in mavi marmara saldırısında öldürdüğü kişilerin yakınlarının yanı sıra yerli ve yabancılardan oluşan diğer mağdurlar katılıyor.

davada dönemin israil genelkurmay başkanı rau aluf gabiel ashknazi, deniz kuvvetleri komutanı eliezer alfred marom, istihbarat başkanı amos yadlin ve hava kuvvetleri komutanı avishay levi yargılanıyor.

bu, türkiye ile israil arasındaki ilişkilerin normalleşmesini içeren uluslararası anlaşmanın ardından ilk duruşma. iki tarafın da meclisinden geçen anlaşma cumhurbaşkanları tarafından da onaylandı. 9 eylül 2016'da resmi gazete'de yayınlanmasının ardından da yürürlüğe girdi.

davalar ne olacak?

anlaşmaya göre türkiye ve israil, diğer tarafa veya diğer taraf adına hareket edenlere hukuki veya başka bir sorumluluk yüklemeyecek. bu anlayışla, taraflardan herhangi birinin veya taraflar adına hareket edenlerin cezai veya hukuki sorumluluğu kabul ettiği veya üstlendiği şeklinde yorumlanmayacak.

bu anlaşma, israil'in, israil adına hareket edenlerin ve israil vatandaşlarının, türkiye cumhuriyeti veya türk gerçek veya tüzel kişileri tarafından mavi marmara hadisesiyle ilgili olarak kendilerine yönelik doğrudan ya da dolaylı olarak türkiye'de yapılmış veya yapılacak her türlü hukuki ya da cezai talebe ilişkin her türlü sorumluluktan tamamen muaf tutulmalarını sağlayacak.

herhangi bir türk gerçek veya tüzel kişisi tarafından veya bu kişiler adına, israil hükümeti veya gerçek veya tüzel kişilerine karşı herhangi bir para talebi öne sürülmesi veya taleplerin sürdürülmesi ve bu yönde bir karar çıkması halinde yukarıdaki hükümlere bakılmaksızın, israil hükümeti, onun adına hareket edenler veya israil vatandaşlarının tüm kayıpları, masrafları, hasarları ve harcamaları türk hükümeti tarafından karşılanacak.

bu anlaşma, tarafların, yürürlük için gerekli iç hukuk usullerinin tamamlandığına dair birbirlerine diplomatik kanallardan yaptıkları yazılı bildirimlerden sonuncusunun alındığı tarihte yürürlüğe girecek.

israil tazminat ödeyecek

anlaşmaya göre israil, 31 mayıs 2010 tarihinde yaşanan mavi marmara hadisesi sırasında yakınlarını kaybeden ailelere tazminat olarak, türkiye tarafından açılacak bir hesaba 20 milyon dolar ödeme yapacak. bu meblağ defaten ödenecek.

türkiye, bu meblağın havale edileceği banka hesabını israil'e diplomatik kanallardan bildirecek. 

söz konusu meblağın dağıtımı, benimsenebilecek dağıtım yöntemlerine uygun olarak, münhasıran türkiye'nin yetkisinde olacak ve bu konuda israil hükümeti için herhangi bir sorumluluk doğmayacak.

kırmızı bülten kararı verilmişti

israil'in 31 mayıs 2010 yılında gazze'ye yardım götüren mavi marmara gemisine uluslararası sularda saldırı düzenlemiş, bu saldırıda 10 kişi ölmüştü. saldırıdan iki yıl sonra türkiye'de israil'li yetkililer hakkında ceza davası açılmıştı.

mahkeme 26 mayıs 2014’te aralarında sanıklar için kırmızı bülten çıkartılmasına karar vermişti. ancak dışişleri bakanlığı sözkonusu kırmızı bülten kararını iki yıl boyunca interpol'e göndermemişti.

kaynak: al jazeera