sonuç bildirgesini kazakistan dışişleri bakanı kayrat abdrahmanov okudu. abdrahmanov bildirgeyi türkiye, rusya ve iran adına okuduğunu söyledi. 

bildirgede bmgk’nın 2014 kararı gereği sivillerin korunmasının son derece önemli olduğu vurgulandı. bu bağlamda 3’lü mekanizma kurulmasına karar verildi. mekanizmanın amacı ateşkesin tam olarak uygulanmasını sağlamak ve bu yöndeki araçların belirlenmesi için çalışmak.

caferi: başarılı oldu

Suriye rejiminin BM Daimi Temsilcisi ve Astana Temsilcisi Beşar Caferi

[[Fotoğraf: AA]]

suriye hükümeti temsilcisi beşar caferi, astana görüşmelerinin başarılı olduğunu ve mutâbakatın sağlandığını söyledi. barış görüşmeleri sonucunda türkiye, rusya ve iran’ın yayınladığı ortak bildiriyi değerlendiren, suriye hükümetinin astana görüşmelerindeki temsilcisi ve başmüzakerecisi caferi, üç garantör ülkenin ortak açıklamasına desteğini vurgulayarak, “nihayet herkesin üzerinde uzlaştığı, mutabakata dayalı bir belgemiz oldu” açıklamasında bulundu.

sonuç bildirgesinin tamamini okumak için tiklayin

bildirgede işid ve nusra’ya karşı ortak mücadele edilece edileceği, bunların silahlı muhaliflerden ayrılmasının sağlanacağı belirtildi, "bundan sonraki süreçte bmgk kararı bağlamında müzakerelerin başlaması ve bu sürecin kolaylaştırılması son derece önemli olacaktır" denildi.

"garantör ülkeler, silahlı muhalif gruplar bm’nin denetiminde 8 şubat’ta cenevre’de düzenlenecek görüşmelere katılımı destekler" ifadesi kullanılan bildirgede, "astana’da yapılan bu toplantı hükümet ve muhalefetin irtibatı konusunda da önemli olacaktır" denildi. bildirgede ayrıca "suriye’deki siyasi sürece uluslararsı toplumun katkı sağlaması ve bm kararlarına uyması beklenmektedir" cümlesi yer aldı.

muhaliflerin sözcüsü yahya aridi, bildirgeye imza atmayı düşünmediklerini açıklamıştı. zira, ortak bildirgede de muhaliflerin ve rejimin imzası yer almadı. bildirge garantör ülkeler; rusya, türkiye ve iran adına okundu.

muhaliflerden ilk tepki 

muhalif heyetin başındaki isim muhammed alluş, ortak bildirgenin açıklanmasının ardından yaptığı ilk açıklamada, "sonuç bildirgesinde bazı itirazlarımıza riayet edildi" dedi.

"rusya, garantör rolünün hakkını yerine getirmeye çalışıyor" diyen alluş, "suriye’deki milislerin ülkeden çıkarılması için uluslararası bir çaba sarf edilmeli" diye konuştu.

alluş, sonuç bildirgesi ile ilgili bazı çekincelerinin olduğuna işaret etti. ancak buına rağmen ateşkes anlaşmasına bağlı kalacaklarını belirtti. muhalif yetkili, "gerçek ve adil bir siyasi çözüm bizim stratejik hedefimiz" ifadelerini kullandı.

"1 hafta sonra astana’da yapılacak toplantıda karara bağlanacak"

daha sonra söz alan muhaliflerin sözcüsü usame ebu zeyd ise ateşkesin denetleme mekanizmalarıyla ilgili bazı öneriler sunduklarını belirterek, "ruslar bu önerileri bir hafta içinde görüşmeyi taahhüt etti ve bir hafta sonra burada, astana’da yapılacak toplantıda türklerle bu konuyu karara bağlayacak" diye konuştu.

ebu zeyd, rusya'nın, barada vadisi’ndeki ihlâllerle ilgili esed rejiminin savunma bakanı'na ve istihbarat yetkilisi ali memluk’a bir kınama mesajı ilettiğini de söyledi. "rejimin barada bölgesini ele geçirmesi ya da oradaki halkı zorla idlib’e göç ettirmesi halinde bizim için ateşkes anlaşmasının bitmiş olacağını açıkça ifade ettik. ruslar bunu anlayışla karşıladı" dedi.

usame ebu zeyd'e göre rusya, öncelikli olarak rejimin hapishanelerindeki kadın tutukluların serbest bırakılması için çalışmalar başlatacağının sözünü verdi. muhalifler de bunun karşılığında, esir tuttukları rejim askerlerini ve subaylarını serbest bırakabileceğini söyledi.

ilk günde gergin ortam

suriye rejimi ile silahlı muhalif grupların heyetleri açılış oturumu dışında aynı masaya oturmadı. dolaylı bir şekilde yürütülen görüşmelerin ilk gününde gergin bir ortam hâkimdi.

her iki tarafın ateşkes ile ilgili görüşünü ve önerilerini teslim alan garantör ülkeler, sonuç bildirgesini şekillendirmeye çalıştı.

muhalifler, iran’ın suriye’de ateşkesi ihlal eden taraf olduğunu ve bu yüzden garantör olamayacağını savunarak bildirgede iran’ın adının geçmemesini istemişti.

muhaliflerin istekleri

suriyeli muhalif gruplar, ilk olarak rejimin ateşkes ihlallerinin durması gerektiğini savunuyor. muhaliflerin sözcüsü usame ebu zeyd, sahadaki durumda gelişme görmeden müzakerelerde bir ilerleme sağlamanın mümkün olmayacağını söylemişti.

şam'ın kırsalında rejimin ve iran yanlısı hizbullah'ın saldırısı altındaki barada vadisi'ndeki operasyonların durdurulması ve zorla göçe son verilmesi de muhaliflerin talepleri arasındaydı.

suriye’deki yabancı milislerin ülkeden çıkması gerektiğini vurgulayan muhalifler, bu milislerin çıkmasıyla ilgili bir anlaşma sağlanmadan nusra cephesi ile mücadeleden bahsetmenin mümkün olmayacağını ifade etmişti.

rejimin istekleri

lübnan’dan yayın yapan, hizbullah ve rejime yakın al mayadeen televizyonu, rejimin görüş ve önerilerini garantör ülkelere sunduğunu söylemişti.

bu önerilerin 4 maddeden ibaret olduğunu ifade eden kanal, bu maddeleri şu şekilde özetlemişti.

1. bir yıl sürecek ateşkes.
2. suriye’nin türkiye sınırının kapatılması.
3. barışı kabul eden silahlı grupları diğerlerinden ayırmak.
4. işid ile nusra cephesi’ne karşı ortak bir mücadele yürütmek.

kaynak: al jazeera, al mayadeen, reuters