bangladeş'te hükümetin kurduğu uluslararası savaş suçları mahkemesince, 1971'deki bağımsızlık savaşı sırasında işlenen bazı suçlardan sorumlu tutulan cemaat-i islami partisi merkezi yürütme kurulu üyesi mir kasım ali idam edildi.

kashimpur cezaevinden sorumlu başkomiser proshanto kumar banik, gazetecilere yaptığı açıklamada, ali'nin ailesiyle görüştükten sonra cumartesi günü yerel saatle 22.30'da idam edildiğini söyledi.

yüksek mahkeme, mir kasım ali hakkındaki idam kararını 30 ağustos'ta onamış, iç hukuk yolları tükenen ali, af için devlet başkanına başvurmayı reddetmişti.

ali, 1971’deki bağımsızlık savaşı sırasındaki bazı suçlardan dolayı 2 kasım 2014'te idama mahkum edilmişti. bir gencin kaçırılıp işkenceyle öldürülmesi dahil 8 farklı suçlama yöneltilen müvekkillerine karşı mahkemeye yalancı şahitler çıkarıldığını ifade eden ali'nin avukatları, karara karşı çıkmıştı. 

lider kadroya yönelik yargılamalar ve idamlar

başbakan şeyh hasina tarafından bağımsızlık savaşı hakkında 2009'da kurulan uluslararası savaş suçları mahkemesi, şimdiye kadar çok sayıda kişi hakkında idam kararı verdi. bunların büyük kısmı, cemaat-i islami liderlerinden oluşuyor.

mahkeme tarafından suçlu bulunan ve idam cezasına mahkum edilen ilk kişi, cemaat-i islami partisi'nden abdülkelam azad olmuştu. ülkeden ayrıldığı için gıyabında yargılanan azad, ocak 2013'te idam cezasına çarptırılmıştı.

partinin genel sekreter yardımcısı abdülkadir molla, şubat 2013'te ömür boyu hapse mahkum edilmiş, 17 eylül'de cezası temyiz mahkemesince idama çevrilmiş, aralık 2013'te cezası infaz edilmişti. molla, idam edilen ilk cemaat-i islami lideri olmuştu.

mahkemenin 90 yıl hapse mahkum ettiği cemaat-i islami'nin 92 yaşındaki lideri gulam azzam da 23 ekim 2014'te hapishanede ölmüştü.

azzam'ın ardından partinin liderliğini üstlenen motiur rahman nizami ise 29 ekim 2014'te idama mahkum edilmişti. kararın üst mahkeme tarafından onanmasının ardından nizami, 10 mayıs 2016'da asılmıştı. nizami'nin idamı, uluslararası toplum tarafından tepkiyle karşılanmıştı.

cezası, yüksek mahkeme tarafından 3 kasım 2014'te onanan partinin genel sekreter yardımcısı muhammed kamaruzzaman, 11 nisan 2015'te idam edilmişti. 

mahkeme, 18 şubat 2015'te cemaat-i islami partisi liderlerinden abdus sobhan'ı 9 suçlamanın 6'sından suçlu bularak idama mahkum etmiş, 16 temmuz 2015'te de bağımsızlık savaşı sırasında pakistan ordusu tarafından kurulan rızakar milis kuvvetlerine üye olduğu kaydedilen furkan malik'e ölüm cezası vermişti. cemaat-i islami partisi genel sekreteri ali ihsan mücahid'e 1971'deki bağımsızlık savaşı sırasında insanlığa karşı suç işlediği gerekçesiyle verilen idam cezası, 16 haziran 2015'te yüksek mahkeme tarafından onanmıştı.

yüksek mahkeme, son olarak 10 ağustos'ta eski cemaat-i islami partisi milletvekili sakhavat hüseyin'i idama mahkum etmişti.

mahkemenin kararları eleştiriliyor

bazı muhalefet partileri ve uluslararası gözlemciler, hasina hükümeti tarafından kurulan uluslararası savaş suçları mahkemesinin adil yargılama standartlarına uymadığını ve siyasi kararlar aldığını söylüyor.

cemaat-i islami partisi de lider kadrosuna yönelik mahkeme kararlarının siyasi olduğunu belirterek, halkı, hasina hükümetinin "devlet terörüne" karşı çıkmaya çağırıyor. parti yetkilileri, hükümetin muhalifleri bastırmak için kitlesel cinayetler, keyfi tutuklamalar, yargısız infaz ve işkence gibi suçlar işlediğini savunuyor.

hindistan'dan 1947 yılında ayrılarak bağımsızlığını ilan eden pakistan'ın doğusu ile batısı arasında 1971'de başlayan iç savaş, bağımsız bangladeş devletinin kurulmasıyla son bulmuştu. pakistan, ülkenin doğusundaki halkın bir bölümünün bağımsızlık talep etmesi üzerine bölgeye çok sayıda asker göndermişti. iç savaş sırasında doğu pakistan'dan yaklaşık 10 milyon sivilin evlerini terk ederek hindistan'a göç etmesi üzerine hindistan hükümeti, aralık 1971'de bugünkü bangladeş olarak bilinen doğu pakistan'ı işgal etmişti.

pakistan askerlerinin dakka'da hindistan güvenlik güçlerine teslim olmasının ardından 16 aralık 1971'de "doğu pakistan", yeni adıyla "bangladeş" olarak bağımsızlığını ilan etmişti. yaklaşık 9 ay süren bağımsızlık savaşı sırasında 3 milyondan fazla kişi yaşamını yitirmiş, milyonlarca kişi yaralanmıştı.

kaynak: aa