başbakan binali yıldırım'ın irak ziyareti kapsamında bir araya gelen ikili, başbakanlık sarayı'nda gerçekleşen türkiye-irak yüksek düzeyli stratejik işbirliği konseyine liderlik etmelerinin ardından ortak basın toplantısı düzenledi. toplantıda konuşan irak başbakanı haydar ibadi, "komşu ve dost ülke" şeklinde nitelendirdiği türkiye ile ekonomik ve ticari ilişkilerin geliştirilmesini istediklerini belirterek, "başbakan yıldırım, çok önemli bakanlarıyla geldi. ekonomik güvenlik, eğitim ve istihbarat konusunda iş birliğimiz olacak." diye konuştu. başbakan yıldırım ise türk askerinin başika'daki varlığıyla iligili "tamamen barış sağlanınca, bu konuda irak hükümetinin hassasiyetini de biliyoruz, burada işler yoluna girdiğinde gereken neyse yapılacak, bu kadar açık ve net." dedi.

ortak bildiri

konsey sonrası şu ortak bildidri yayınlandı;

"türk ve irak hükümetleri, iki ülke arasındaki tarihi, dini, kültürel ve iyi komşuluk ilişkilerine inanarak ve iki kardeş halk arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesi ve derinleştirilmesini önemseyerek, yüksek düzeyli stratejik işbirliği konseyi’nin üçüncü toplantısını 07.01.2017 tarihinde bağdat’ta gerçekleştirmişlerdir.

toplantıda iki taraf birbirlerini ilgilendiren hayati tüm alanlarda işbirliğini artıracak, iki ülkenin çıkarlarına hizmet edecek ekonomik ve siyasi stratejik ilişkileri tesis etme ve geliştirme konularını ele almıştır. iii. ydsk toplantısı sonucunda yayınlanan ortak bildiri aşağıdadır;

1.  iki taraf, iki ülke arasındaki ilişkilerin temelini oluşturan toprak bütünlüğüne ve egemenliğine saygı çerçevesinde, karşılıklı güvenlik ve istikrarın sağlanacağını ve birlikte terörle mücadele etmeyi benimsediklerini vurguladı.

2.  iki taraf, başika kampı’nın bir irak kampı olduğunu vurguladı.

3. irak tarafı, başika kampı hususundaki tutumunun sabit olduğunu belirterek, türk tarafının kuvvetlerini çekmeye yönelik süreci başlatması ve bu meselenin sona erdirilmesi gerekliliğini vurguladı.türk tarafı, irak’ın toprak bütünlüğüne ve egemenliğine saygı duyduğunu yineledi.

4.  iki taraf, aralarındaki ticari ve ekonomik işbirliği düzeyinin artırılmasının, terörden zarar gören bölgelerin yeniden inşasının ve iki ülke arasında imzalanan anlaşmaların hayata geçirilmesinin önemini vurguladı.

5.  iki taraf, dicle ile fırat nehirlerine ait suların yönetiminde ve ortak su projelerinde işbirliğinin artırılması üzerinde anlaştı.

6. türkiye hükümeti, ninova’nın kurtarılması ve deaş’ın varlığını yok etme operasyonları kapsamında; irak silahlı ve güvenlik kuvvetlerinin elde ettiği kaydadeğer ilerlemeyi takdirle karşıladığını belirtti.

7. iki taraf, topraklarında herhangi bir terör örgütünü bulundurmayacaklarını ve iki ülkenin milli güvenliğini tehdit eden herhangi bir faaliyette bulunulmasına izin vermeyeceklerini vurguladı. iki taraf, uluslararası koalisyon’un deaş’a karşı yürüttüğü mücadelede işbirliği içinde hareket edeceklerini belirtti.

8. iki taraf, iki ülke halkları arasındaki kültürel ve sosyal bağların kuvvetlendirilmesi, iki ülke vatandaşlarının kaynaşmalarına imkan sağlanması için kültür ve turizm alanında kapsamlı bir atılım yapılması gerekliliğini vurguladı.

9. iki taraf, ortak stratejik vizyon temelinde çıkarları ve sınamaları belirleyerek, bölgede güvenliğin ve istikrarın sağlanması için birlikte çalışmak, ayrıca mezhebi ve etnik kutuplaşma dahil bölgenin güvenlik ve istikrarını tehdit eden tüm faktörleri bertaraf etmek üzerinde mutabık kaldı."

"türk tarafı, irak'ın egemenliğine saygı göstereceğini vurguladı"

pkk'nın irak'taki varlığına ilişkin bir soruya ibadi, "anayasamız, ne olursa olsun kimsenin komşu ülkelere saldırmasına izin vermiyor." şeklinde cevap verdi.

başbakan ibadi, türk askerlerinin başika'daki eğitim amaçlı varlığına dair ise şunları söyledi:

"başika konusunda imzalanan sonuç bildirgesinde türk askerlerinin topraklarımızdan çekilmesi talebimizi ilettik. türk tarafı, irak'ın toprak bütünlüğü ve egemenliğine saygı göstereceğini vurguladı."

ibadi, işid'la mücalede son aşamaya gelindiğine işaret ederek, musul'un bu örgütten en kısa sürede alınacağını dile getirdi.

"petrol boru hattı açacağız"

başbakan ibadi, musul'un kurtarılmasının ardından türkiye ile iş birliğine hazır olduklarını ifade ederek, "musul kurtarıldıktan sonra inşallah türkiye ile petrol boru hattı açacağız. bu da iki ülke arasında anlaşmalara dayanacak. irak'ın işid sonrası yeniden imarı için türk şirketlerinin katkı sunma rağbetini gördük bundan da memnuniyet duyuyoruz." diye konuştu.

irak'taki gülen örgütü okullarına dair bir soruyu ise ibadi şu şekilde cevapladı:

"bu okullarda iraklı öğrenciler okuyor. bu konuyu gözden geçirmeye hazırız. iki tarafla iş birliği içerisinde ve iraklı öğrencilerin menfaatlerini gözeterek bir çözüme ulaşacağız."

"başika bir keyfiyet değil"

başbakan binali yıldırım, irak başbakanı haydar ibadi ile görüşmelerinde başika konusunu da ele aldıklarını belirterek, "bu bir keyfiyet değil, bir ihtiyaçtan doğmuştur. görüyoruz ki deaş'tan bölgenin temizlenmesinde önemli mesafe katedilmektedir. buna uygun olarak bu konuyu da dostane biçimde çözüme ulaştırmış olacağız." dedi.

irak'ın, türkiye'nin kardeşi ve komşusu olduğunu belirten başbakan yıldırım, "dolayısıyla irak'ın üzüntüsü bizim üzüntümüzdür. sizin sevinciniz, bizim sevincimizdir. asırlardır bu topraklarda kardeşçe yaşadık, bundan sonra karşılıklı olarak halklarımızın menfaatini, refahını sağlamak için birlikte çalışmaya devam edeceğiz. esasen bu yaptığımız ziyaretin amacı da budur. iki yıl aradan sonra, göreve başladıktan sonra ilk yurt dışı ziyaretlerimden birini de buraya yapıyorum." dedi.

"deaş'la mücadelemiz amansız bir şekilde devam ediyor"

daha önce irak başbakanı ibadi ile bir telefon görüşmesi yaptıklarını hatırlatan yıldırım, cumhurbaşkanı recep tayyip erdoğan'ın da ibadi ile telefon görüşmesi yaptığını ifade etti. yıldırım şunları söyledi:

"istiyoruz ki bu süreç terörle mücadele konusunda birlikte çalıştığımız ve topraklarımıza, vatandaşlarımıza terörün zarar vermeyeceği güzel günlerin birlikte gerçekleştirilmesini sağlasın. son zamanlarda liderliğinizde deaş terör örgütüne karşı yaptığınız mücadele ve operasyonlarda önemli başarılar sağladınız. bunu görüyoruz ve takdir ediyoruz. teşekkür ediyoruz. aynı zamanda bizim de deaş'la mücadelemiz amansız bir şekilde devam ediyor. özellikle suriye'de var olan otorite boşluğundan kaynaklanan deaş kaynaklı teröre karşı çok ciddi bir mücadele başlattık ve bunda da önemli sonuçlar aldık. aynı şekilde bizim yıllardır devam eden pkk terör örgütüne karşı mücadelemizde de bilhassa kırsalda çok önemli mesafeler aldık. tabii sizin geçtiğimiz günlerde, 'pkk'nın irak toprakları üzerinden türkiye'ye zarar vermesine izin vermeyeceğim.' şeklindeki açıklamanız bizim için çok önemli. bundan büyük bir memnuniyet duyduk. bu da teröre karşı beraber ve birlikte neleri yapabileceğimizi en iyi şekilde gösteriyor."

irak'ın egemenliğinin türkiye için önemine işaret eden yıldırım, "irak'ın egemenliğine zarar verecek hiçbir girişime, hiçbir harekete rıza göstermeyiz, içinde olmayız. irak'ın bütünlüğü de aynı şekilde bizim için önemlidir. bunun bilinmesini isteriz. bundan sonraki bütün enerjimizi, bütün gücümüzü irak'la türkiye arasındaki ilişkilerin ekonomik olarak, karşılıklı yatırım olarak geliştirilmesine harcamaya ve her iki ülkenin refah ve kalkınması şeklinde çalışmaya hazırız. gerek yeni gümrük kapıları açılması gerek yeni yatırımların karşılıklı olarak hayata geçirilmesi... eğitim alanında bugün bir işbirliği anlaşması imzalayacağız. bu ve buna benzer ilişkileri geliştirmeye devam edeceğiz."

görüşmelerde başika meselesini de konuştuklarını ifade eden yıldırım, "bu bir keyfiyet değil, bir ihtiyaçtan doğmuştur ve görüyoruz ki deaş'tan bölgenin temizlenmesinde önemli mesafe katedilmektedir. buna uygun olarak bu konuyu da bir şekilde dostane çözüme ulaştırmış olacağız. bunu da ifade etmek istiyorum ve teşekkür ediyorum. bundan böyle en kısa zamanda sizi de türkiye'de ağırlamak isteriz."

"sincar birinci derecede en büyük tehdidi bize oluşturmaktadır"

başika'daki türk askeri varlığına ilişkin bir soru üzerine yıldırım, bu konuyu ibadi ile etraflıca konuştuklarını aktardı. yıldırım, "başika'nın nasıl başladığını, hangi hizmetler gördüğünü anlattım. malum deaş'la mücadelede oradaki unsurlarımız da önemli bir vazife ifa ettiler. ninova bölgesindeki milisler, deaş’a karşı mücadele etmesi için eğitildiler hatta oradaki varlığımız bizatihi deaş’la kendisi de mücadele etti. irak’ın egemenliği ve bütünlüğü konusunda hassasiyetimizi ifade ettik, ediyoruz. burada hiçbir tereddüt yok. tamamen barış sağlanınca, bu konuda irak hükümetinin hassasiyetini de biliyoruz, burada işler yoluna girdiğinde gereken neyse yapılacak, bu kadar açık ve net." değerlendirmesinde bulundu.

"hem irak yönetiminden hem de irak kürt bölgesel yönetiminden, terör örgütü pkk ile mücadeleye ilişkin olumlu açıklamalar gelmişti. bu çerçevede sincar konusu gündeme geldi mi, sincar’ın ikinci bir kandil olmaması için ilerleyen süreçte ne yönde adımlar atılacak?" sorusu üzerine yıldırım, irak kürt bölgesel yönetimi'nin, pkk’nın sincar’dan çekilmesi gerektiğini kuvvetli bir şekilde ifade ettiğini hatırlattı. yıldırım, sözlerini şöyle sürdürdü:

"sayın başbakan'ın da açıkladığı gibi peşmerge ve irak merkezi güçlerince, sincar’ın terör unsurlarından temizlenmesi konusunda gerekli çalışmalar yapılacak. bizim için terör nereden gelirse gelsin aynıdır. dolayısıyla sincar birinci derecede en büyük tehdidi bize oluşturmaktadır ve tehdidin bertaraf edilmesi konusundaki sayın başbakan’ın hassasiyetleri için de teşekkür ediyoruz. bu konuda da gerekli iş birliğini yapmaya hazırız. sadece sincar değil bütün irak topraklarından ülkemize yönelen terör faaliyetlerine karşı işbirliğini de sürdüreceğiz."

"ticaret artması gerekirken azalıyor"

başbakan binali yıldırım, "musul terör örgütünden kurtarıldıktan sonra türkiye’nin adımları ne yönde olacak?" sorusu üzerine , 2012’de iki ülke ticaret hacminin 12 milyar doların üzerinde olduğunu hatırlattı. şu anda bu rakamın 7 milyar doların altına düştüğüne dikkati çeken yıldırım, şunları kaydetti:

"yüzde 40 azalma var. yıllar geçtikçe artması gerekirken azalıyor. bunun sebepleri üzerinde çalıştık. sebeplerini biliyoruz. sebepleri tabii bölgede yaşanan terör, istikrarsızlık ve birtakım mevzuattan kaynaklanan konular. bunların ortadan kaldırılması, daha fazla ekonomi, daha fazla dostluk ve kardeşliğin ön plana çıkması ve terörle ortak mücadelenin daha da artırılarak sürdürülmesi var. bunun yolu terör nereden gelirse gelsin hem irak’a hem türkiye’ye, ortak tutum içinde olmaktır. biz bu konuda gerekli hassasiyeti göstereceğimizi sayın başbakan'a ifade ettik."

basın toplantısının ardından irak başbakanı ibadi, başbakan yıldırım onuruna başbakanlık sarayı’nda resmi öğle yemeği verdi.

kaynak: aa