hollanda'nın lahey kentindeki eski yugoslavya uluslararası ceza mahkemesi (icty), hırvatistan, bosna hersek ve sırbistan'da sırp olmayan halklara yönelik "insanlığa karşı suç" ve "savaş suçu" işlemekle suçlanan çetnik lider vojislav seselj hakkında beraat kararı verdi.

icty hâkimler konseyi, savcılığın hazırladığı 9 maddelik iddianamedeki suçları işlediğine dâir yeterli delil bulunmadığını ifade ederek, seselj hakkında beraat kararı verilmesine hükmetti.

seselj iddianamede, "insanlığa karşı suç işlemek" başlığı altında sürgün, sınır dışı etmek ve insanlık dışı eylemlerde bulunmak, "savaş kurallarını ihlâl etmek" başlığı altında ise adam öldürmek, işkence etmek, acımasızca davranmak, yıkım, ibadethane ve eğitim kurumlarına zarar vermek, kamu ve özel mal varlıklarını yağmalamaktan suçlanıyordu.

"yeterli kanıt yok"

hâkimler konseyi başkanı jean-claude antonetti, sırp radikal partisi (srs) lideri seselj hakkındaki kararın gerekçelerini açıklarken, 1991-1993 yılları arasında hırvatistan'ın vukovar ve bosna hersek'in zvornik, saraybosna, mostar ve nevesinje şehirlerde yaşayan sırp olmayan sivillerin sistemli saldırılara maruz kaldığına dair yeterli kanıt olmadığını söyledi.

söz konusu bölgelerde askeri güçler arasında, sivilleri de etkileyen silahlı çatışmalar yaşandığını aktaran antonetti, bu çatışmalarda sivillerin "doğrudan" hedef alındığına dair "somut kanıt" olmadığını ifade etti.

seselj'in, sırbistan'ın vojvodina bölgesindeki hrtkovci köyünde yaptığı ve köydeki hırvatları açıkça sürgüne zorladığı konuşmaya da değinen antonetti, söz konusu köyde yaşayan hırvatların evlerinden çıkarılmasında seselj'in doğrudan sorumluluğu bulunmadığını kaydetti.

iddianamede geçen "büyük sırbistan" ideolojisini ve bu ideolojinin sırp olmayan halklara yönelik işlenen suçlara etkisine yönelik suçlamaları da değerlendiren antonetti, seselj'in öncülerinden olduğu "büyük sırbistan" ideolojisinin "suç amaçlı" değil, "siyasi amaçlı" bir proje olduğunu söyledi.

iddianamede yer alan gönüllü sırp askeri birliklerin oluşturulmasına ve maddi anlamda desteklenmesine ilişkin suçlamaları de değerlendiren antonetti, eski yugoslavya'daki hukuki yapının mevcut askeri birliklerin içerisine gönüllülerin de entegre edilmesine izin verdiğini, öte yandan seselj'in, birçok savaş suçu işleyen gönüllü sırp birlikler üzerinde hiyerarşik anlamda bir yetkisi olmadığını ifade etti.

gönüllü birliklerin işlediği suçları seselj'in emrettiğine ya da bu suçlardan haberdar olduğuna dâir kanıt bulunmadığını söyleyen antonetti, işlenen suçların "büyük sırbistan" ideolojisinin bir parçası olmadığına hükmettiklerini kaydetti.

konsey başkanı antonetti son olarak, iddianamedeki tüm suçlamaları tek tek sayarak seselj'in tüm bu suçlamalardan suçsuz bulunduğunu ve hakkında beraat kararı verilmesine hükmettiklerini sözlerine ekledi.

savcılığın, hâkimler konseyi'nin verdiği beraat kararını temyize götürme hakkı var.

2003 yılından beri lahey'deki tutukevinde bulunanseselj, mahkeme tarafından sağlık sorunları nedeniyle 2014 yılında geçici olarak serbest bırakılmıştı.

"hakkımdaki iddiaların hiçbirini kanıtlayamayacaklarını biliyordum"

kararın açıklanmasının ardından sırbistan'ın başkenti belgrad'daki sırp radikal partisi genel merkezi'nde basın toplantısı düzenleyen seselj, verilen beraat kararının hukuki açıdan tek ihtimal olduğunu belirterek mahkeme bünyesindeki iki hâkimin profesyonel bir şekilde davrandığını, siyasi baskıların etkisinde kalmadığını ifade etti.

seselj, "lahey'e götürüldüğüm ilk günden itibaren hakkımdaki iddiaların hiçbirini kanıtlayamayacaklarını biliyordum. dava boyunca tüm yalancı şahitlikleri ve sahte belgeleri ortaya çıkardım. o günden sonra mahkemenin kararı artık beni ilgilendirmiyordu. işte ceza almadım ama sırbistan içinde ve dışındaki sırp düşmanlarının öfkelenmemesi için belki de biraz ceza almalıydım" dedi.

daha önce mahkeme tarafından çeşitli cezalara çarptırılan "yakın dostları" sırp general zdravko tolimir ve bosnalı sırpların eski lideri radovan karadzic'in davalarına "onurlu" hâkimlerin bakmadığını ileri süren seselj, "aksi takdirde onlar da beraat ederdi" diye konuştu.

seselj, lahey'deki uluslararası mahkemenin kendisi için "sırp karşıtı mahkeme" olarak kalmaya devam edeceğini vurgulayarak mahkemeden tazminat talep edip etmeyeceğine ilişkin soruya, "savcılığın karara itiraz edip etmeyeceğini bekleyeceğim. zaten 2012 yılında mahkemeden 12 milyon avro tazminat talep etmiştim. son dört yıldır yaşadığım psikolojik acıyı göz önüne alınca şimdi tazminat talebimi 14 milyon euro’ya çıkarabilirim" yanıtını verdi.

lahey'deki mahkemenin "batılı güçlerin aracı" olduğunu savunan seselj, mahkemenin herhangi bir hukuki anlamı bulunmadığını, sadece batılı güçlerin siyasi amaçlarını uyguladığını ileri sürdü.

vojislav seselj kimdir?

saraybosna'da 1954 yılında doğan seselj, saraybosna üniversitesi hukuk fakültesi'ni bitirip, yüksek lisans ve doktorasını da aynı fakültede tamamladı.

1980'li yılların başlarında sırp milliyetçilerle yakınlaşan seselj, 1984 yılında eski yugoslavya makamlarınca "rejime karşı eylemde bulunmak" suçundan yaklaşık iki yıl hapse mahkûm edildi. 1980'li yılların sonunda önce belgrad'a, ardından abd'ye ve diğer ülkelere giden seselj, buralarda çetnik hareketi mensuplarıyla iletişim kurdu. seselj, özgür dünya çetnik hareketi tarafından 1989 yılında "çetnik voyvoda" ilân edildi.

1990 yılında daha sonra adı "sırp çetnik hareketi" olacak "sırp halk kalkınması hareketi"ni kuran seselj, sırp çetnik hareketi, yugoslavya tarafından kapatılınca 1991 yılında halen başkanlığını yaptığı sırp radikal partisi’ni kurdu. seselj, aynı yıl yapılan seçimde milletvekili seçildi.

"büyük sırbistan" ideolojisinin önderlerinden seselj, düzenlediği her mitingde sırplara birlik ve "tarihi düşmanlar" olarak adlandırdığı hırvat, müslüman ve arnavutlara karşı savaşma çağrısı yaptı.

hakkındaki yakalama emrinin ardından 2003 yılında teslim olan seselj, teslim olmasının ertesi günü lahey'e sevk edildi. çetnik liderin davası 27 kasım 2006'da başladı.

kaynak: aa