bilim insanları, çin ve güneydoğu asya'da bulunan insan kalıntılarından yola çıkarak, insanların afrika'yı sanılandan çok daha eski tarihlerde terk etmiş olabileceğini belirtti.

kabul edilen teori, modern insanın atası homo sapiens'in afrika'da 200 bin yıl önce belirdiği ve yaklaşık 60 bin yıl öncesine kadar orada kaldığı yönünde. ardından homo sapiens ortadoğu'ya ulaşarak, dünyanın dört bir yanına dağılmaya başladı. endonezya'ya kadar ulaşmayı başaran ve neandertaller ile denisovan'ların atası olduğunu düşünülen homo erectus gibi insan türleri yok olurken, afrika'da ortaya çıkanlar hayatta kalmayı başardı.

bu teori, kemik kalıntılarının yanı sıra genetik izlerle de bugüne kadar desteklendi. asya ve amerika kıtasındaki yerli halklara doğru, genetik çeşitliliğin azaldığı tespit edildi. bu durum, homo sapiens nüfusunun kaynağı olan afrika'dan insanlar yayıldıkça, genetik çeşitliliğin de azaldığına işaret etti. genetik veriler bu sürecin başlangıcını 60 bin yıl öncesi olarak gösterdi.

ne kadar doğru?

newscientist sitesinin haberine göre, asya'da keşfedilen yeni insan fosilleri, 60 bin yıl öncesine dayanan teoriyi değişmeye zorlayabilir.

hawaii üniversitesi'nden christopher bae ve çin guangxi ulusal müzesi'nden wei wang'ın başını çektiği araştırma ekibi, temmuz ayında çin'in guangxi zhuang bölgesindeki luna mağarasında önemli bulgulara ulaştı. bulunan iki insan dişinden bir tanesinin, afrika'yı terk eden ilk homo sapiens'lerden birine ait olduğu düşünülüyor.

binlerce yılda dişlerin üzerinden akan suyun dişler ile mağara yüzeyini kaplamasına neden olan kalsit kristalleri, fosillerin 70 ila 125 bin yıl öncesine uzandığına işaret ediyor. quaternary international dergisinde yayınlanan araştırma, ilk homo sapiens'in doğu asya'ya sanılandan çok önce adım atmış olabileceğine işaret ediyor.

tartışmalar başladı

washington üniversitesi'nden erik tinkaus, 'bulunan dişin ilk homo sapiens'e işaret ettiği konusunda emin olmadığını, dişin son bir yılda nasıl bir değişim geçirdiği hakkında çok az bilgileri olduğunu' söyledi.

öte yandan, israil'in misliya mağarasında bulunan ve 150 bin yıl öncesine uzanan üst çene kemiği gibi başka fosiller de mevcut. çene kemiğinin yanı sıra çin'in guizhou bölgesindeki zhirendong mağarasında bulunan iki azı dişi fosilinin analizinde yer alan trinkaus, modern insanın 100 bin yıl kadar önce asya'ya adım atmış olabileceğini savunmuştu. pnas dergisinde ağustos 2010'da yayınlanan araştırmada, üst çene kemiği 100 bin yıldan daha eski olsa da, modern insanın çene kemiğine benzerlik gösterdi.

trinkaus, laos'un tam pa ling bölgesinde modern insanın atalarının 50-60 bin yıl önce yaşadığına dair kesin deliller olduğunu belirterek, 'homo sapiens'in bu zaman aralığında çin ve güneydoğu asya'da bulunduğunu' söyledi.

paralel bir ırk olabilir

henüz afrika'dan çıktığına inanılan zamanarda modern insanın asya'nın derinliklerinde yaşadığına dair izler bulunması, farklı teoriler de ortaya çıkardı. abd'nin wisconsin-madison üniversitesi'nden john hawks, asya'daki insanların homo sapiens özelliği gösteren 'paralel' bir tür olabileceğini belirtti.

almanya'nın tubingen üniversitesi'nde 60 bin yıllık göç teorisini bilgisayar modelleriyle sınayan katerina harvati ise afrika'dan göçün aslında 130 bin yıl önce başlamış olabileceğini belirtti. asya'daki yerel halkların genlerine uzanan sürece dayanan modelde, modern insanın atasının arap yarımadası'ndan hindistan'a, oradan avustralya'ya geçtiği savunuldu.

kaynak: al jazeera