rusya savunma bakanlığı, türkiye’nin rusya’ya suriye’deki hava saldırılarıyla ilgili eylemleri koordine etmek üzere ortak bir çalışma grubu kurmayı tavsiye ettiğini söyledi. rus medyasına konuşan bakanlık yetkilisi igor konaşenkov, teklifin istanbul’daki rusya büyükelçiliği’nde görev yapan bir ataşeye götürüldüğünü ifade etti.

dışişleri bakanlığı sözcüsü tanju bilgiç konuya, "rusya’yla türk hava sahasının ihlallerinin önlenmesi konusunda yapılan görüşmelerle ilgili" bir soru üzerine açıklık getirdi.

bilgiç, 6 ekim salı günü rusya'nın ankara büyükelçisi'nin dışişleri bakanlığı'na çağrıldığını ve kendisine çankaya'da başbakan ahmet davutoğlu başkanlığında yapılan güvenlik zirvesinden çıkan bildiri ışığında türkiye'nin tavrının hatırlatıldığını belirtti. sözcü, "esas olanın türk hava sahasına yönelik ihlallerin tekrar etmemesi olduğu önemle vurgulanmıştır" dedi.

bilgiç ayrıca türk askeri yetkililerinin, ihlallerin nedenleri ve bir daha tekrar etmemesi için alınan tedbirlerle ilgili rus askeri makamlarla ankara'da görüşebileceklerini de büyükelçi'ye aktardıklarını söyledi.

dışişleri'ne göre, rus yetkililerle ankara'da yapılan görüşmeler ve askeri makamlar arasındaki temaslar sonucunda herhangi bir çalışma grubu kurulması gündeme gelmedi.

davutoğlu: rusya ile herhangi bir gerilim istemeyiz

başbakan ahmet davutoğlu istanbul'da konuyla ilgili gazetecilerin sorularını yanıtladı. başbakan davutoğlu, "sınır güvenliğimiz ve hava sahası güvenliğimiz bağlamında hiçbir şekilde taviz vermeyiz. bu konuda herkesin, kendi sınırlarına saygı duyan her ülkenin türkiye'nin sınırlarına saygı duymasını bekleriz, türkiye'nin hava sahasına saygı duymasını da bekleriz" dedi.

başbakan, rusya'nın hava operasyonlarının ılımlı muhalefete karşı bir savaşa dönüşmesinin işid'i güçlendireceğini belirtti. bombardıman yapılan bölgelerde işid'in değil muhaliflerin etkili olduğunu söyleyen davutoğlu, şöyle devam etti:

"bu hava akımları daeş'e karşı yapılmıyor. 57 hava akımı yapılmış rus hava güçleri tarafından, bunun 55'i ılımlı muhalefete karşı, sadece ikisi daeş'e karşı, bize gelen askeri bilgilere göre. eğer daeş'e karşı mücadele edilecekse hep beraber edelim. ama eğer türkiye sınırlarına yakın bir yerde yeni mülteci akımlarına yol açacak şekilde sivil halka ve ılımlı muhalefete karşı bir harekât yapılıyorsa, işte o zaman hepimizin oturup konuşması gereken çok ciddi bir mesele var demektir. hele hele sınır ihlalleri konusunda mutlaka türkiye'nin hassasiyetlerine riayet edilmesini, göz önüne alınmasını bekleriz. bu çerçevede rusya'nın büyükelçisi, evet dışişleri bakanlığımıza çağrıldı. bize verilen bilgiler ile alanda oluşan bilgiler arasındaki farklar da kendilerine aktarıldı. yani ihlaller kaç dakika sürmüş, hangi şartlarda oluşmuş, bunları rusya tarafıyla samimi ve dostane bir şekilde, birbirine saygı duyan iki komşu ülke olarak müzakere ediyoruz. askeri yetkililerimiz ve diplomatik yetkililerimiz bunları konuşuyor. rusya'yla herhangi bir gerilim istemeyiz ama rusya'nın da türkiye'nin hava sahasına, sınırlarına ve türkiye'nin suriye'deki çıkarlarına dikkat etmesini beklemek en tabii komşuluk hakkımızdır."

'rusya-nato krizine dönüşmesini de istemeyiz'

"rusya’dan gelen ‘bu konuda görüşelim’ talebi… memnuniyetle ama bu görüşmeler tabii ankara’da ve doğrudan bu konuların ele alındığı bir zeminde olabilir. suriye’deki kriz bir türk-rus krizi değildir, olmamalıdır. biz bu konuda göstermemiz gereken özeni gösteriyoruz. rusya'dan da aynı özeni bekliyoruz. bunun rusya-nato krizi haline dönüşmesini de istemeyiz. ancak nato’nun da açıklamasında ortaya çıktığı gibi türkiye hava sahası aynı zamanda doğal olarak nato hava sahasıdır. bu konuda nato’dan ve nato ülkelerinden gördüğümüz tavır hem doğal hem de takdire şayandır."

'en büyk pay bm'nin'

davutoğlu suriye'deki krizle ilgili ise, "bir ülke krizi olarak başladı, bir ülkenin kendi içinde halkına karşı zalimce davranan bir yönetimin ortaya çıkardığı bir kriz olarak; sonra terörün, terör örgütlerinin de müdahil olduğu ve terör örgütlerinin de oluşturduğu tehditle birlikte bir bölgesel krize dönüştü. bir ülke krizinin bölge krizine dönüşmesinde en büyük pay açık söyleyeyim, bu zalim yönetim kadar o aşamada herhangi bir hususta anlaşamayan birleşmiş milletler güvenlik konseyi olmuştur" ifadelerini kullandı.

rusya: görüşmeye hazırız

rus resmi haber ajansı tass’ın haberine göre, rusya’nın ankara büyükelçiliği son üç günde ikinci ihlal iddiasını araştırdıklarını açıkladı. büyükelçiliğin basın müşaviri igor mityakov, büyükelçinin pazartesi günü ikinci kere çağrıldığını belirtti. “türk tarafı bize hava sahasının ihlal edildiği yönünde bilgi verdi” dedi.

ilk ihlalin ardından olayın yanlışlıkla olduğunu ve rus uçağının türk hava sahasına birkaç saniyeliğine girdiğini açıklayan rusya savunma bakanlığı'ndan da yeni bir açıklama geldi. rusya savunma bakan yardımcısı anatoli antonov, "suriye'deki rusya operasyonları konusunda yanlış anlaşılmaları önlemek için türk savunma bakanlığı'ndan bir heyetle görüşmeye hazırız" diye konuştu.

'ilişkilerimiz derin köklere sahip'

kremlin basın sözcüsü dmitriy peskov, olayın iki ülke ilişkilerine zarar vermemesini umut ettiklerini söyledi. peskov olayın türk akımı doğalgaz boru hattı projesini etkileyip etkilemeyeceğinin sorulması üzerine, "rus tarafının detaylı açıklamada bulunduğu bu olayın, işbirliğimizin gelişimine etki etmemesini umut ediyoruz. rusya-türkiye ilişkileri çok çeşitli ve derin köklere sahip" dedi.

moskova, rus uçaklarının suriye’de kullandığı hava üssünün türkiye sınırından 30 kilometre güneyde olduğunu belirtmiş; hava koşulları nedeniyle uçakların bazen kuzeyden iniş yapmak zorunda kaldığını ifade etmişti.

“olay bölgedeki olumsuz hava koşullarından dolayı gerçekleşti. komplo teorilerine gerek yok” ifadesini kullanan rusya savunma bakanlığı, olayın tekrarlanmaması için gerekli tedbirlerin alındığını belirtmişti.

rusya, uçaklarının iki türk savaş jetine kilitlenerek taciz ettiği yönündeki iddiaları da reddetmişti.

başbakan ahmet davutoğlu başkanlığında pazartesi akşamı çankaya köşkü'nde güvenlik zirvesi toplanmıştı. gündemde rus uçağının türk hava sahasını ihlali vardı.

Dışişleri Bakanı Feridun Sinirlioğlu, NATO Genel Sekreteri ile görüşmüştü.

[[Fotoğraf: Dışişleri Bakanlığı]]

nato: kaza gibi görünmüyor

rusya’nın türk hava sahasını ihlali hakkında konuşan nato genel sekreteri jen stoltenberg, “sebepleri hakkında yorum yapmayacağım. ancak rusya'nın türkiye hava sahasını ihlali kaza gibi görünmüyor. çünkü bu iki sefer oldu ve birkaç saniyeden daha uzun sürdü” dedi.

stoltenberg kendilerine yaşananlarla ilgili ‘gerçek bir açıklama’ yapılmadığını söyledi.

nato genel sekreteri, "rus güçlerinin suriye'de toplandığını ve güçlendiğini gördük ama sayı veremeyeceğim. kara birlikleri de var, hava güçleri de var, deniz birlikleri de var. rusya'nın askeri güçlerini artırdığını görmekteyiz. son haftalarda gördüğümüz bu" diye konuştu.

erdoğan'dan tepki

cumhurbaşkanı tayyip erdoğan, belçika başbakanı charles michel ile görüştükten sonra ortak basın toplantısında rusya’nın türkiye sınırını ihlalleriyle ilgili açıklama yaptı.

"suriye krizi, savaşın sona ermesi, esed'in artık burayı bırakıp gitmesi noktasında hassasiyeti olanlar var, olmayanlar var. 350 bin insanın ölümüne neden olan bir devlet terörü estiren bir kişi şu anda suriye'nin başındadır ama bunu korumaya çalışanlar var. iran bunlardan bir tanesidir. rusya bunlardan bir tanesidir. bunu koruma çalışanlar işte şu anda rusya'nın suriye'de yaptığı ve orada kendine ait bir üs hazırlama gayreti ve bunun yanında bizim sınırlarımızı ihlal etme olayı. bu tabii nato'nun da dün biliyorsunuz bu konuyla ilgili sert bir ültimatomuyla karşılık bulmuştur. buna tabii bizim sabretmemiz mümkün değil."

"nitekim dün bu konuyla ilgili evvelsi gün de ne yazık ki arzu etmediğimiz bazı adımlar atılma durumundadır ve bunu kabullenmek özellikle türkiye'ye yakışmayacağı gibi nato'nun da kendi prensiplerinin tamamen dışındadır ve dolayısıyla da buna karşı tavrını nato almıştır ve bundan sonra da alacağına kesinlikle inanıyorum, çünkü türkiye'ye yapılan saldırı nato'ya yapılmış saldırıdır, bunun bilinmesi lazım."

"buna karşı tavrını nato almıştır, bundan sonra da alacağına kesinlikle inanıyorum. çünkü türkiye'ye yapılan saldırı nato'ya yapılmış bir saldırıdır, bunun bilinmesi lazım. bu konuyla ilgili olarak rusya ile olan ilişkilerimiz malumdur ama rusya, türkiye gibi eğer bu konuda birçok işbirliği yapmış dostunu da kaybederse çok şeyi de kaybeder, bunu da bilmesi lazım."

'nato operasyonlarımızı saptırıyor'

rusya’nın türk hava sahasını ihlaliyle ilgili nato'nun gösterdiği tepkiye, nato'nun brüksel'deki elçisi alexander grushko'dan yanıt geldi. grushko, tass haber ajansına yaptığı açıklamada, "benim izlenimime göre, türk hava sahasındaki olay, batı tarafından rusya'nın suriye'deki operasyonlarını saptırmak için kullanılıyor" dedi.

rusya, irak’ta da operasyon düzenleyebilir

rusya parlamentosunun üst kanadı federasyon konseyi başkanı valentina matviyenko, bağdat’tan talep gelmesi durumunda irak’ta da operasyon düzenleyebileceklerini söyledi. matviyenko kendilerine henüz bu yönde bir talep gelmediğini de ifade etti.

kaynak: aa, reuters, al jazeera