avrupa uzay ajansı (esa) tarafından dünya'nın manyetik alanını gözlemleyen swarm projesi kapsamında elde edilen veriler, gelecek için endişe verici bilgiler sundu. yörüngedeki uydulardan elde edilen en son veriler, dünya'nın yüzeyinde 600 bin kilometrelik bir alana yayılan manyetik alana ait en zayıf bölgenin, batı yarımküre üzerinde genişlediğini gösterdi. üç swarm uydusunun analizleri, hint okyanusu üzerindeki manyetik alanın ise güçlendiğini ortaya koydu.

bilim insanları, manyetik alanın neden zayıfladığı sorusuna henüz bir cevap bulamadı. esa swarm projesi müdürü rune floberghagen ise bu durumun 'manyetik alanların yer değiştirmeye hazırlanmasından kaynaklanıyor olabileceğini' söyledi. uydulardan elde edilen veriler, kuzey manyetik kutup noktasının sibirya'ya kaymakta olduğunu gösterirken, floberghagen'in teorisi de desteklendi.

livescience sitesine açıklama yapan floberghagen, 'bu tür bir yer değişiminin doğal olduğunu ve birkaç yüzyıl olmasa da binlerce yıl içinde yaşanacağını' belirtti. floberghagen geçmişte manyetik kutup noktalarının defalarca yer değiştirdiğini de not düştü.

manyetik alanlar hareketlenmeye başladı

birkaç yüz bin yılda yaşanan manyetik kutup noktalarının yer değişimi, kısaca pusulada kuzeyle güneyin yer değiştirmesi olarak tanımlanabilir. bilim insanları, manyetik alanın yer değişimi esnasında gücünde de değişim olduğunu ancak günümüzde bu gücün fazlasıyla hızlı bir şekilde zayıfladığına dikkat çekti.

manyetik alanın her yüzyılda yüzde 5 oranında zayıfladığı tahmin edilirken, en son ölçümler bu oranın 10 yılda bir gerçekleştiğini yani 10 kat hızlandığını gösterdi. sonuçlar, bir sonraki manyetik kutup noktaları değişiminin beklendiği 2000 bin yıl sonra değil, daha erken gerçekleşebileceğine işaret etti.

floberghagen ve meslektaşları, manyetik kutup noktalarının dünya için kıyamet getireceği konusunda pek endişeli değil. geçmişteki değişimlerin dünya'da kitlesel yok olum veya radyasyon zararı yaşattığına dair kesin bir delil bulunmuyor. ancak elektrik şebekeleri ve iletişim sistemlerinin manyetik alan değişiminden büyük hasar alabileceği düşünülüyor.

dünya'nın çekirdeğinde bulunan etrafı erimiş metalle çevrili demir küre sayesinde ortaya çıkan manyetik alan, görünmez bir zırh gibi gezegenimizi kozmik radyasyondan koruyor. manyetik alandaki değişimin erimiş metalin hareketinden kaynaklandığını belirten floberghagen, "amerika kıtası üzerindeki manyetik alan zayıflıyor olsaydı, bu çekirdeğin amerika'nın altında kalan yüzeyinde erimiş metal akışının yavaşladığı anlamına gelirdi" örneğini verdi.

üç swarm uydusu, sadece manyetik alana değil, okyanuslara, yerkabuğuna ve manto tabakasına ait ölçümler de yapıyor. elde edilen verilerle çok daha gelişmiş navigasyon sistemlerine kapı aralanması amaçlanıyor. uydulardan elde edilen veriler, 19 haziran'da danimarka'da düzenlenecek üçüncü swarm bilim toplantısı'nda açıklanacak.

kaynak: al jazeera