Savunma sanayi
Füze ihalesinde uzatma
Türkiye ile ihaleyi kazanan Çinli şirket arasındaki müzakerelerde henüz sonuç alınmadı, süre uzatıldı. Savunma Sanayi Müsteşarlığı, ihaleye katılan Avrupalı ve ABD'li şirketlerden tekliflerini revize etmelerini talep etti.
Konular:
Türkiye
Haberin Öne Çıkanları
CPMIEC ile görüşmeler sürüyor
ABD'nin yaptırımlar listesinde
'Geri adım söz konusu değil'
eylül ayında füze savunma sistemi ihalesini kazanan çinli cpmiec firması ile henüz anlaşma imzalanmadı. diğer firmaların (abd’li raytheon and lockheed martin, italyan-fransız ortaklığıyla kurulan eurosam) teklifleri de yeniden revize ediliyor. bunun için son tarih 31 ocak'tan 30 nisan 2013'e çekildi.
'çin'den geri adım söz konusu değil'
savunma sanayi müsteşarlığı'na göre, henüz sonuçlanmamış olsa da cpmiec ile müzakerelerde ciddi bir olumsuzluk görülmüyor. diğer firmaların teklifleri de, müzakere sürecinde türkiye’nin 'elini güçlendirmesi için' revize edilmeye devam ediyor.
al jazeera’ye konuşan ssm kaynakları, “müzakere sürecinde iki taraf da ihalede ortaya konan maddeleri kendi lehine yorumlamaya ve buna göre sonuca bağlamaya çalışıyor. bu süreç işliyor, iki taraftan da geri adım söz konusu değil.” dedi.
aynı kaynaklar, cpmiec ile görüşmeler sürdüğü için diğer firmalarla görüşmelerinin henüz mümkün olmadığını, ancak bu firmaların ihaleden çekilmemek adına tekliflerini yenilediklerini ve hazır beklediklerini de ekledi.
"diğer firmaların uzatılan süre boyunca tekliflerini yenilememeleri, ihaleden çekildikleri anlamına gelir. eğer ihalede kalmak istiyorlarsa zaten tekliflerini yenilerler. diğer firmalar da bunu yapıyor, tekliflerini güncelleyip bize sunuyorlar. elbette çalışıyorlar üzerinde, fiyat düşürmüş de olabilirler, detaylar proje grubunda."
eğer cpmiec ile görüşmeler tıkanırsa, türkiye 30 nisan’a kadar masadan kalkıp ihalede ikinci sırada yer alan eurosam ile müzakereye başlayacak.
ihalede 4.4 milyarlık teklifle ikinci sırayı alan eurosam, italyan-fransız ortaklığında kurulan bir firma. firma yetkilileri, 2010 yılında türkiye’nin füze savunma sistemi satın alması gündeme geldiğinde “ihaleyi alırsak, birikimimizi türkiye’ye taşıyacağız ve birlikte füze üreteceğiz” diyerek ortak üretim şartına açık kapı bırakmıştı.
abd ve nato'dan tepki
çinli cpmiec firması amerikan yaptırımlar listesinde olduğu için ihale sonucu, nato ve abd'den tepki almıştı.
abd dışişleri bakanlığı sözcüsü jen psaki ekim ayında yaptığı açıklamada, “türk hükümetine, nato sistemleriyle veya kolektif savunma kapasitesiyle uyumlu çalışmayacak bir füze savunma sistemiyle ilgili olarak abd’nin yaptırım uyguladığı bir şirketle anlaşma görüşmelerine yönelik ciddi kaygılarımızı ilettik” dedi.
nato genel sekreteri anders fogh rasmussen de, yine ekim ayında “bizim için önemli olan üye devletlerin satın aldıkları sistemin diğer devletlerdeki sistemlerle uyuşması. türkiye’nin de buna uymasını bekliyorum” diye konuştu.
ankara ise 3.4 milyar dolarlık teklifle çinli firmanın önde geldiğini ancak çin’den füze savunma sistemi alınmadan önce yeniden değerlendirme yapılacağını söylüyor. milli savunma bakanı ismet yılmaz çinli firmanın seçilme sebebini “ortak üretim, teknoloji transferi ve ucuz fiyat” olarak açıkladı, “batı ülkelerinin ortak üretim ve teknoloji transferine hiç kapı açmaması, çin’in elini kuvvetlendiriyor” dedi.
fransa ve abd ile temas
fransa cumhurbaşkanı françois hollande, 27-28 ocak’ta türkiye’yi ziyaret etti. ziyaretin öncelikli konusu savunma sanayii, nükleer enerji gibi konularda ikili ilişkileri geliştirmekti.
aynı günlerde savunma sanayi müsteşarı murat bayar, abd’nin türkiye büyükelçisi ricciardone ile görüştü. hollande'a eşlik eden fransız savunma bakanı jean-yves le drian ile de bir araya geldi. görüşmelerde gündem füze savunma sistemi ihalesiydi.
ssm kaynakları, tekliflerin geçerlilik tarihinin uzatılmasına bu ziyaretlerden birkaç gün önce karar verildiğini söylüyor:
"bu görüşmelerde süre uzatma talebi olmadı. sürenin uzatılacağı zaten belliydi. diğer firmalar ve görüştüğümüz kişiler de bunu bildiği için süre uzatma talebiyle bize gelmiyorlar. iki firmayla da görüşmeye devam ediyoruz, fakat bu görüşmeler ihale için müzakere şeklinde, tekliflerini değerlendirmek şeklinde değil. çünkü şu an çinli firmayla görüşmelerimiz sürüyor, o görüşmeler tıkanmadan ve çinli firma ihaleden çekilmeden ikinci ve üçüncü firmalarla görüşmemiz mümkün değil."
çin'le anlaşmanın mali boyutu yüksek
iki ülke arasında anlaşma imzalanırsa, çin'den gelen füze savunma sisteminin türkiye'deki savunma sistemine entegre edilmesi gerekiyor.
aralık sonunda kabul edilen 2014 abd ulusal savunma yetki yasası’nda, ‘abd savunma bakanlığı’na ait hiçbir fonun çin füze savunma sistemlerinin abd savunma sistemleriyle entegrasyonunda kullanılamaması’ maddesi de var. bu hüküm, çin devlet firması cpmiec ile füze anlaşması imzalamak üzere görüşmeler yapan türkiye'yi de etkileyebilecek nitelikte.
savunma sanayi müsteşarı murat bayar, gelecek sistemin "nato'ya değil, türkiye'nin sistemine; türk firmalarınca entegre edileceğini" vurgulamıştı.
ancak bu entegrasyon işlemi için, türkiye’nin fazladan maliyet hesabı yapması gerekecek. ssm yetkilileri, bu maliyetin ne kadar olacağının henüz net bir şekilde tespit edilmediğini söylüyor.
kaynak: al jazeera
Yorumlar