lübnan'ın eski başbakanı ve müstakbel hareketi lideri saad hariri başkent beyrut'un kent merkezindeki konutunda düzenlediği basın toplantısında, kendi cumhurbaşkanı adayından desteğini çekerek hizbullah'ın da içinde yer aldığı rakibi 8 mart siyasi bloğundan özgür yurtsever hareketi lideri maruni hristiyan general mişel avn'a desteğini açıkladı. hariri'nin bu yeni hamlesi lübnan'daki siyaset sahnesini yeniden hareketlendirdi.

maruni hristiyan partilerden lübnan güçleri partisi başkanı semir caca, ketaib partisi başkanı sami cemayel ve ardından da marada partisi başkanı süleyman franci'yi desteklediğini ancak sonuç alamadığını dile getiren hariri, "vardığımız anlaşmalar sonucu general mişel avn'ın adaylığına desteğimi açıklıyorum" dedi.

avn'ı destekleme kararına "müstakbel hareketi ve 14 mart bloğu içindeki bazıları tarafından itiraz edileceğini" dile getiren hariri, "bu kararımla büyük bir siyasi risk alıyorum ancak lübnan'ı feda etmektense kendi siyasi kariyerimi feda etmeyi tercih ederim" diye konuştu.

hariri, avn ile yaptığı görüşmelerde kendisinin "tüm lübnan'ın cumhurbaşkanı olacağını" söylediğini ifade etti.

basın toplantısının ardından, lübnan yerel televizyonlarında mişel avn'ın hariri'nin konutuna geldiği bildirildi.

cumhurbaşkanı mişel süleyman'dan mayıs 2014'te boşalan koltuğa aradan geçen 30 ayda meclis, yapılan 45 oturuma rağmen toplantı yeter sayısına ulaşamadığı için yeni cumhurbaşkanını seçemedi.

lübnan'da 1943 yılındaki milli mutabakata göre, parlamentodaki koltuk dağılımından en küçük memur atamalarına kadar her şey mezhep temelli kotalarla belirleniyor. meclis tarafından seçilen cumhurbaşkanının "maruni hristiyan" olması gerekirken, meclis başkanının "şii", başbakanın ise "sünni" olması gerekiyor.

krizin üçüncü yılında değişen ittifaklar

lübnan meclisindeki siyasi partiler 8 mart ve 14 mart olarak iki ana blok altında toplanıyor. 14 mart bloku, 2005'te eski başbakan refik hariri'nin suikast sonucu öldürülmesinin ardından oğlu saad hariri önderliğinde kuruldu. bu grup suriye rejimine karşıtlığıyla biliniyor. 8 mart bloku ise suriye rejimi yanlısı gruplardan oluşuyor. hizbullah ve cumhurbaşkanı adayı mişel avn da bu grupta yer alıyor.

14 mart bloku'nun cumhurbaşkanı adayı başlangıçta lübnan güçleri lideri samir caca idi. ancak daha sonra hareketin lideri saad hariri, rakip siyasi bloktan beşşar esed'e yakınlığıyla tanınan milletvekili süleyman franci'yi uzlaşı adayı olarak öne çıkardı.

hariri'nin desteğini çekmesi üzerine caca, franci'nin adaylığına karşı çıkarak iç savaş sırasındaki kanlı rakibi özgür yurtsever hareketi lideri avn'a destek verdiğini açıkladı.

cumhurbaşkanlığı krizinde taraflar genel siyasi tavırlarının dışında, bloklar arası ittifaklarla desteklediği adaylardan vazgeçmedi. bu da krizin uzamasına neden oldu.

meclis, bugüne kadar gerçekleştiği 45 oturumun sadece birincisinde toplantı yeter sayısını sağladı. geri kalan oturumlarda 128 sandalyeli meclisin üçte ikisi 86 vekilin katılımıyla toplantı yeter sayısı sağlanmadı ve oturumlar yaklaşık üç yıldır sürekli ertelendi. anayasaya göre, birinci oturumdan sonraki oturumlarda salt çoğunluk, atmış beş vekilin oyuyla, cumhurbaşkanını seçebiliyor.

lübnan'da bir sonraki cumhurbaşkanlığı seçimi için mecliste yapılacak oturum 31 ekim'de gerçekleştirilecek. mevcut sandalye sayıları ve partilerin liderleri doğrultusunda oy kullanması halinde, avn'ın cumhurbaşkanı seçilmesi ihtimali artıyor.

yeni gelişmelere siyasilerden farklı tepkiler

hariri, meclis başkanı nebih berri, ilerlemeci sosyalist parti lideri velid canbolat, franci'nin cumhurbaşkanı adaylığını savunan isimlerdi.

ancak hariri'nin yeni siyasi adımı, kendi partisinin tamamından ve cumhurbaşkanlığı seçimlerindeki eski müttefiki nebih berri'den yeşil ışık alamadı.

hariri'nin liderlik ettiği müstakbel hareketi'nden yerel basına konuşan bazı milletvekilleri, avn'ın desteklenmesine karşı olduklarını belirterek, krizin kısa sürede çözülmeyeceği sinyalini verdi.

müstakbel hareketi'nin grup başkan vekili ve eski başbakan fuad sinyora, perşembe günkü duyurunun ardından basına yaptığı açıklamada, "31 ekim'deki oturumda avn'a oy vermeyeceğini" kaydetti.

diğer bir müstakbel milletvekili ahmet fatfat da hariri'nin avn'a desteğini kabul etmediğini ve "bu kararın müstakbel hareketi'nin kurucusu olarak milli ve siyasi prensiplerine aykırı olduğunu" söyledi.

avn'ın da içinde yer aldığı 8 mart hareketi'nden meclis başkanı nebih berri ise avn'ı kesinlikle desteklemeyeceğini açıkladı. berri, çarşamba günü parlamentoda basın mensuplarına yaptığı açıklamada, avn'ın cumhurbaşkanlığına karşı olduğunu yineleyerek, cumhurbaşkanı seçilmesi sonrasında kurulacak yeni hükümette yer almayacağını belirtti.

franci'yi destekleyen bağımsız dürzi lider velid canbolat'ın partisi ilerlemeci sosyalist parti ise cumhurbaşkanlığı konusundaki kararını, bu hafta sonu yapacağı toplantıdan sonra vereceğini açıkladı.

kaynak: aa, al jazeera