abd başkan yardımcısı john biden, 21-23 kasım tarihleri arasında gerçekleştirdiği istanbul ziyaretinden air force-2 uçağıyla ülkesine giderken, uçaktaki abd'li üst düzey yetkililer gazetecilerin sorularını yanıtladı. beyaz saray'dan gönderilen brifing deşifresinde bir abd yetkilisi her iki ülkenin anlaşmazlıkları konusunda ortak bir noktaya doğru ilerlediğini belirtti. yetkili şunları söyledi;

“erdoğan ve biden orada oturup bir sürü anlaşmanın altına imza atmadılar. aslında bu noktadan sonra nereye gideceğimiz konusunda daha büyük şeffaflığa ulaştık. çözülmeyen bazı ilave sorunları vardı ve her iki yönetim bunların üzerinde gelecek günlerde kafa yoracak. ihtiyaçlarımızın ve sıkıntılarımızın bu konularda neler olduğu hakkında daha iyi bir anlayışa sahibiz."

türkiye suriye'de güvenli bölge ve uçuşa yasak bölge ilan edilmesini istiyor. abd ise bu konuları değerlendirdiğini ifade etmekle yetiniyor. ankara'nın ısrarla vurguladığı başka bir noktaysa işid ile etkin bir mücadele için, suriye rejiminin değişmesi gerektiği. abd yönetimiyse esed rejiminin meşruluğunun kalmadığını söylese de, bu konuda da somut adım atmadı. ankara şu anda abd önceliğindeki koalisyonun yaptığı gibi işid'in yalnızca hava bomdardımanıyla tehlike olmaktan çıkartılamayacağını düşünüyor ve bu şartlar altında abd'nin işid ile mücadelede türk üslerini kullanma talebine sıcak bakmıyor. 

"askeri işbirliğine açıklık getirmek gerek"

türkiye ile hâlâ anlaşmazlıklarının bulunduğu konuların neleri kapsadığının sorulması üzerine ise, suriye ve işid ile mücadele konularında askeri işbirliğine yönelik açıklık kazandırılması gereken noktalar olduğuna işaret edildi. ancak bunun bir anlaşmazlık anlamına gelmediği vurgulandı.

yetkili, incirlik üssünün kullanımının amerikalı ve türk yetkililer arasında hâlâ tartışılıp tartışılmadığı sorusunun yöneltilmesi üzerine ise şu yanıtı verdi:

"irak ve suriye'de işid ile mücadele etmek için birlikte nasıl hareket edebileceğimize dair bu üst düzey görüşmelere devam ettiğimiz sürece, koalisyon uçaklarının ve diğer varlıklarının türk tesislerini kullanabilmelerine yönelik görüşmelerimizi sürdüreceğiz. türkler platformlarını biraz daha (kullanıma) açmadan önce bizimle tamamen aynı fikirde olmak istediklerinde net oldular. bu noktada ilerleme kaydettiğimizi söylemek isterim. sona geldiğimizde eğer hepimiz mutabık kalırsak, koalisyon için türkiye'de genişletilmiş kullanıma sahip olacağız. tabii ki bu türklere bağlı olacak."

"ortak noktalar anlaşmazlıklardan çok"

işid ve özellikle suriye konusunda abd'nin türklerle yakın veya farklı düşünüp düşünmediğine ilişkin çok şeyin söylendiğini hatırlatan yetkili, "bu görüşmelerden (türk yetkililerle) ortaya çıkan, bu konularda anlaşmazlığımızdan çok, daha fazla ortak yönlerimiz olduğuna ikna olduk" ifadesini kullandı. yetkili, işid'in yenilgiye uğratılması noktasında mutabık olduklarını belirterek, örgütün sadece abd ve bölgedeki müttefikleri için değil, aynı zamanda türkiye'nin de sınırına tehdit oluşturduğunu ve türkiye'nin bu tehdidi çok ciddiye aldığını belirtti.

bu tehditle mücadelede türk yönetiminin kendileriyle hareket ettiğini vurgulayan yetkili, ankara'nın kendileriyle işbirliğini artırmaya yönelik yollar aradığını, washington'ın da bu noktada onlarla çalışmak istediğini söyledi.

yetkili, irak'taki gibi hava saldırılarının yanında sahada etkili bir güvenlik gücü olmadan işid'in suriye'de zayıflatılıp yok edilmeyeceğini belirterek, ankara ve washington yönetimlerinin bu noktada suriye'de, alanda uygun gücün esed olmadığı noktasında fikir birliği içinde bulunduklarını bildirdi. özgür suriye ordusu'nun (öso) işid ile mücadele kapsamında sahadaki güvenilir güç olacağının altını çizen yetkili, öso'nun daha hızlı ve etkili eğitilip donatılması için türkiye ile işbirliğinin artırılıp artırılmayacağı konusunun ele alındığı bilgisini vererek, "ancak bu noktada kesinleşmiş bir karar yok" dedi.

“suriye’yi bu hale getiren esed”

yetkili, abd ile türkiye'nin, suriye'yi şiddet yanlısı aşırı gruplar için mıknatısa dönüştürenin de beşşar esed olduğu konusunda mutabık kaldıklarını ifade etti.

yetkili "türklerle görüşmelerimizden gerçekten memnunuz" dedi.

cumhurbaşkanı recep tayyip erdoğan ve biden'ın 22 kasım'daki görüşmesi, planlanandan 2,5 saat uzun sürmüş, liderler ağırlıklı olarak işid ve suriye konusunu ele aldıklarını ifade etmiş ama güvenli bölge, incirlik'in kullanımı gibi konularla ilgili somut bir açıklama yapmamışlardı. 

amerikan yönetimi, bazı ziyaretler hakkında mesajlarını 'üst düzey beyaz saray yetkilisi' ifadesini kullanarak dile getiriyor. başkan yardımcısı’nın uçağında da soruları yanıtlayan üst düzey yetkilinin de biden olma ihtimali yüksek.

kaynak: aa