birleşik krallık'a bağlı ingiltere, iskoçya, galler ve kuzey irlanda'da yapılan genel seçimlerde 650 bölgenin sonuçlar belli oldu. başbakan cameron'ın muhafazakâr partisi 331 vekille tek başına iktidar olmayı garantiledi. muhafazakârlar geçen seçimde 307 vekil çıkarmıştı.

muhalefetteki işçi partisi'nin parlamentodaki sandalye sayısı 232'ye düştü. 2010'da parti 258 milletvekili çıkarmıştı.

mevcut koalisyonun küçük ortağı liberal demokrat parti de büyük oy kaybıyla 8 vekil çıkardı. liberaller 5 yıl önce 57 vekil çıkarmıştı. 

iskoçya'nın bağımsızlığını savunan iskoç ulusal partisi (snp), bölgesindeki 59 vekilden 56'sını kazanarak büyük başarı elde etti. önceki seçimde snp yalnızca 6 vekil çıkarmıştı.

meclise girmeyecek olan kuzey irlanda partisi sinn fein 4, plaid cymru 3 vekil çıkardı. ab ve göçmen karşıtı sağcı parti ukip ve yeşiller partisi birer vekil çıkardı. kalan 15 oyu diğer partiler paylaştı.

Seçim sonuçlarını canlı olarak 'kanaviçe' adlı yöntemle nakşeden bir Twitter kullanıcısı fenomen haline geldi. [Fotoğraf: twitter.com/tomkatsumi]

parlamento ve seçim sistemi

seçime katılım yüzde 66 oranında oldu. 46 milyon 425 bin seçmen oy verdi. ingiltere genel seçimlerinde dar bölge sistemi kullanılıyor. seçim bölgesinde oyların çoğunluğunu alan parti vekil çıkarıyor, diğer oyların hiçbir hükmü olmuyor.

seçimlerde oylarını 9 puan yükselterek yüzde 12 oy alan ukip'nin yalnızca bir vekil çıkarabilmesinin nedeni bu. aynı şekilde iskoç partisi snp de kendi bölgelerindeki oyların yarısından fazlasını aldığı için iskoçya içerisinde ezici bir başarıya sahip oldu.

ingiltere parlamentosunda kesin çoğunluk için 326 oy gerekiyor. ancak parlamento sözcüsünün oy kullanmayacağı ve irlandalı cumhuriyetçi parti sinn fein'in seçilen vekillerinin meclise girmeyeceği göz önüne alındığında, pratikte gereken çoğunluk sayısı 323 oluyor.

seçim sonuçları ingiliz ekonomisinin istikrarına olan güveni arttırdı. seçim öncesi abd doları karşısında 1,52'den işlem gören ingiliz sterlini, muhafazakârların zaferinin ardından 1,54'e yükseldi.

obama'dan tebrik

abd başkanı barack obama yazılı bir açıklama yaparak david cameron’ın zaferini kutladı.

obama’nın açıklamasında “küresel barış, güvenlik ve refah için birlikte çalışırken ülkelerimiz arasındaki bağın kuvvetlenmesinin devam ettiğini görmeyi dört gözle bekliyorum” ifadesi yer aldı. 

muhalefet liderleri istifa etti

işçi partisi genel başkanı ed miliband, sonuçların tüm sorumluluğunu üstüne aldığını belirterek istifasını duyurdu. partinin genel başkan yardımcısı harriet harman da istifa etti.

birleşik krallık bağımsızlık partisi (ukip) lideri nigel farage da istifa etti. bir süre sonra genel başkanlık için yeniden aday olmayı düşünebileceğini söyleyen farage, siyasi geri dönüşü için açık kapı bıraktı.

liberal demokrat parti lideri ve başbakan yardımcısı nick clegg de partideki görevinden istifa etti. clegg, partisinin koalisyon süresince ülkeyi daha liberal ve demokratik bir hale getirdiğini söyleyerek tarihin kendilerini iyi hatırlayacağını savundu.

'20 yaşındaki iskoç vekil'

seçim sonuçlarında özellikle iskoçya'da, işçi partisi ve liberal demokratların koltuklarını snp'ye kaptırması dikkati çekti.

ilk kez 1997 yılında yapılan ara seçimle parlamentoya adımını atan, işçi partisi'nin önde gelen isimlerinden 'gölge' dışişleri bakanı olarak tanınan douglas alexander, iskoçya'nın paisley bölgesinde milletvekili koltuğunu 20 yaşındaki glasgow üniversitesi öğrencisi snp milletvetikili adayı mhairi black'e kaptırdı.

alexander, oyların 17 bin 864'ünü alırken, black 23 bin 548 oyla parlamentoya girdi. 20 yaşındaki genç kadın, 17. yüzyıldan bu yana parlamentoya giren en genç vekil oldu.

44 yaşındaki sturgeon, seçim kampanyası boyunca katıldığı televizyon programlarında başarılı bir performans sergilerken, snp iskoçya'nın bağımsızlığıyla ilgili herhangi bir madde ya da ifadeyi seçim beyannamesine koymadı. bağımsızlık referandumunda 'hayır' oyunun çıkmasının ardından istifa eden alex salmond'ın yerine geçen yıl 14 kasım'da partinin liderliğine seçilen sturgeon, o tarihten bu yana iskoçya bölgesel yönetimi'nin başbakanlığını da yürütüyor.

birleşik krallık'ın iskoç asıllı eski başbakanı gordon brown'un eski seçim bölgesi kirkcaldy'e de snp adayı seçildi. brown, genel seçimde aday olmayacağını geçen yıl açıklamıştı. iktidara gelmeleri halinde ekonomi bakanı olması beklenen işçi partisi sözcüsü ed balls da, leeds bölgesinden girdiği seçimi kaybetti.

36 yıl sonra kurulan koalisyon

2010'da seçimin ardından, muhafazakar parti ile liberal demokrat parti'nin bir araya gelmesiyle ülkede 36 yıl aradan sonra ilk kez koalisyon hükümeti kurulmuştu. 

2015 genel seçiminin, ingiltere tarihinin en çekişmeli sandık yarışı olacağı tahmin ediliyordu. zira kamuoyu yoklamaları, ülkede hiçbir siyasi partinin tek başına iktidar olabilecek 326 milletvekili sayısına ulaşamayacağını ve david cameron liderliğindeki muhafazakar parti ile ed miliband liderliğindeki işçi partisi arasındaki mücadelenin başa baş geçeceğini öngörmüştü. sonuçlar, cameron dahil herkesi şaşırttı.

başbakan cameron, cuma günü öğlen saatlerinde ingiltere kraliçesi 2. elizabeth ile görüştü. yeni hükümet, kraliçe'nin 27 mayıs'ta hükümet programını halka okumasının ardından resmen çalışmaya başlayacak.

kaynak: bbc, reuters