türk işbirliği ve koordinasyon ajansının (tika) ve macar bilim adamlarının çalışmaları sonucunda, 1566'da zigetvar kuşatması sırasında hayatını kaybeden kanuni sultan süleyman’ın iç organlarının defnedildiği yer bulundu.

türbenin yerinin tespit edildiği, tika tarafından düzenlenen basın toplantısıyla duyuruldu. basın toplantısında konuşan türkiye'nin budapeşte büyükelçisi şakir fakılı, macaristan hükümeti'nin yanı sıra tika, macar ve türk bilim insanlarının projeye büyük destek verdiğini, elde edilen sonuçların türk ve macar halklarını birbirine daha da yaklaştıracağını söyledi.

tika balkanlar ve doğu avrupa daire başkanı dr. mahmut çevik de yapılan araştırmalar neticesinde çok önemli bulgulara ulaşıldığını belirterek, "muhteşem tarihimizin güçlü sultanı kanuni sultan süleyman'ın iç organlarının defnedildiği türbeyi araştırma çalışmaları 2012'den beri devam ediyordu. çok ciddi arşiv ve bilimsel araştırmalar neticesinde bugün önemli bulgulara ulaştık. bu önemli bulguların elde edilmesi konusunda her türlü desteği veren macar hükümeti ve bilim adamlarına müteşekkir olduğumuzu belirtmek istiyorum" dedi.

ilk ipucu evliya çelebi’den

araştırmayı yürüten ekibin başındaki peç üniversitesi öğretim üyesi prof. dr. norbert pap, kanuni sultan süleyman'ın iç organlarının gömülü olduğu yerin araştırılması konusunun 2010'da gündeme geldiğini ve bu kapsamda atılan adımlar neticesinde 2012'de tika başkanı dr. serdar çam'ın destekleriyle anlaşmanın imzalandığını belirtti.

araştırmalarda hem türk hem de macar kaynakların kullanıldığını söyleyen pap, "1664 yılında macaristan'ı ziyaret eden evliya çelebi bu alanda türbe, cami ve osmanlı yerleşkesinin olduğunu belirtiyor. aynı yıllarda bir macar soylu bölgede yer alan eserleri resmetmiş. biz bu iki bilgiyi baz alarak yaptığımız bilimsel çalışmalar neticesinde zigetvar'da, üzüm tepesi adı verilen alanda osmanlı dönemine ait yerleşkenin yanı sıra kanuni sultan süleyman'ın iç organlarının defnedildiği alanı da tespit ettik" ifadelerini kullandı.

"macaristan'da ilk osmanlı yerleşkesi"

araştırmaya türkiye'den destek veren odtü mimarlık tarihi bölümü öğretim görevlisi prof. dr. ali uzay peker ise kanuni sultan süleyman'ın iç organlarının gömüldüğü türbenin nerede olduğu konusunda tartışmaların bulunduğunu ve macar araştırmacıların başlattığı çalışmalara destek verdiklerini söyledi.

evliya çelebi'nin belirttiği yerde kanuni'nin türbesinin tespit edildiğini belirten peker, "yapılan araştırmalar neticesinde zigetvar şehrinde, evliya çelebi'nin, kale-i türbe adıyla bahsettiği alanda kanuni türbesinin de yer aldığı osmanlı-türk yerleşkesi ortaya çıkarıldı. kazıların devam ettiği alanda elde edilen ilk bilgilere göre cami kalıntıları bulundu. çalışmalar ilerledikçe bölgede türbe ve caminin yanı sıra dergâh, imaret ve palanka dediğimiz kalenin dışında daha sonra oluşan bir osmanlı kasabası niteliğindeki, içinde han ve hamamların da bulunduğu yapılar ortaya çıkarılacaktır" diye konuştu.

kazı çalışmaları ile macaristan'da ilk defa osmanlı yerleşkesi ortaya çıkarıldığını ve bunun türk-macar ilişkilerine büyük katkı sağlayacağını belirten peker, şunları kaydetti:

"daha önceki araştırmalarda osmanlı dönemine ait çeşitli eserler bulunmuştu ama ilk defa bir bütün olarak osmanlı yerleşkesi ortaya çıkarıldı. bu olay türk-macar ilişkileri açısından önemli bir gelişmedir. bulunan kalıntılar yüzde 99 kanuni'nin iç organlarının defnedildiği türbedir diyebiliriz. nisan ayında devam edecek olan çalışmalar sonrasında tam olarak yerleşkeleri açıklayabileceğiz."

kazılarda elde edilen bulguların kanuni'nin türbesinin bulunduğunu desteklediğini belirten peker, "kazılarda ortaya çıkartılan altıgen formların 16. yüzyılda kanuni sultan süleyman'ın türbesinde ve camilerde yaygın olarak kullanıldığını görüyoruz. kazılarda bulunan altıgen formlar buranın sultani bir yapı olduğunu da kanıtlıyor. cami ve türbe yan yana yapılmış. yapılan ilk kazıda minarenin bulunamaması buranın türbe olduğunu gösteriyor. bu aşamada kanuni'nin türbesinin yerini bulduk diyebiliriz" ifadelerini kullandı.

ölümü gizlendi

zigetvar kalesi’nin kuşatması sırasında hayatını kaybeden kanuni sultan süleyman'ın ölüm haberi askerler arasında moral bozukluğu yaratmaması için gizlendi. cesedi bozulmasın diye iç organları çıkartılarak otağının bulunduğu yere gömüldü. bedeni ise muhasaradan sonra istanbul’a getirilerek süleymaniye camii avlusundaki bugünkü yerine gömüldü.

kanuni'nin ölümünden sonra tahta geçen 2. selim, babasının iç organlarının gömülü olduğu yere türbe, etrafına da külliye yaptırdı. 150 yıl kadar kalan bu yapılar daha sonra zigetvar kalesi'ni işgal eden habsburg askerleri tarafından yıkıldı. daha sonra macarlar tarafından bu bölgeye türbe anlamına gelen "turbek" ismi konuldu. türbenin üzerine yapıldığı tahmin edilen kilisenin adına da turbek kilisesi denildi.

“arkeoloji dünyasında son dönemlerdeki büyük buluşlardan biri”

başbakan yardımcısı yalçın akdoğan, "kanuni sultan süleyman'ın iç organlarının bulunması manevi açıdan bizim için büyük önem taşıdığı gibi, osmanlı'nın bu bölgedeki eserlerinin bulunması açısından da bir o kadar önemlidir" dedi.
akdoğan, yaptığı yazılı açıklamada, kanuni sultan süleyman'ın iç organlarının bulunduğu kabir ile ilgili arama faaliyetlerinin 120 yıldır zigetvar çevresinde sürdüğünü anımsattı.

son 3 yıldır da tika'nın destekleriyle türk ve macar bilim adamlarının çok ciddi araştırmalar yürüttüğünü, yapılan kazı ve arşiv taramaları sonucunda yüzde 99 oranında sonuca ulaşıldığının açıkladığını belirten akdoğan, şunları kaydetti:

"arkeoloji dünyasında son dönemlerdeki büyük buluşlardan biri olarak görülebilecek bu çalışmanın sonuca varacak şekilde ilerlemesi konusunda da türkiye olarak her türlü desteği vermeyi sürdüreceğiz. kanuni sultan süleyman'ın iç organlarının bulunması manevi açıdan bizim için büyük önem taşıdığı gibi, osmanlı'nın bu bölgedeki eserlerinin bulunması açısından da bir o kadar önemlidir."

akdoğan, bilim adamlarının çalışmalarını desteklemeye ve yakından takip etmeye devam edeceklerini sözlerine ekledi.

kaynak: aa