Bilim-Teknoloji
Karadelik yakınından geçen yıldızı parçaladı
NASA, 290 milyon ışık yılı ötedeki galakside yer alan karadeliğin bir yıldızı nasıl parçaladığına dair detaylı bilgi elde etti. Yıldızın parçalanması, üç uzay teleskobu tarafından gözlemlendi.
Konular:
Bilim-Teknoloji
nasa, pgc 043234 adı verilen galaksinin merkezindeki karadeliğin, kütlesi güneş'ten birkaç milyon kat daha fazla olan bir yıldızı nasıl parçaladığını gözlemledi. karadeliğin olağanüstü çekim gücüne karşı koyamayarak parçalanan ve karadelik tarafından yutulan yıldız, uzaya x-ray ışınları saçmaya başladı.
kozmik olayın ardından uzay boşluğun saçılan ışınlar, chandra x-ray gözlemevi, swift gamma-ray burst explorer ve xmm-newton teleskopları tarafından tespit edildi. asas-sn adı verilen ve kasım 2014'te yapılan çalışma, son 10 yılda bir yıldızın karadelik tarafından parçalandığı en yakın mesafeli gözlem olarak açıklandı.
araştırmada yer alan michigan üniversitesi'nden jon miller, 'karadeliğe yaklaşan bir yıldıza ne olduğuna dair en iyi gözlemlerden birini yaptıklarını' söyledi. yıldız yok olduktan sonra karadeliğin içine çektiği kalıntılar milyonlarca dereceye ısınıyor ve büyük miktarda x-ray ışını oluşturuyor. karadeliğin ışığın bile kaçamadığı 'olay ufkuna' düşen materyalin artmasıyla, yayılan ışık miktarı azalıyor.
elde edilen yeni bilgiler, karadeliğin çok yüksek kütleli yıldızı sindirmekte çok hızlı davranamadığını ve yıldız materyalinin bir kısmını dışarı çıkardığını gösterdi. işık saçan yıldız materyalinin karadeliğin var olabilecek tek sabit yörüngesi içindeki veya yakınında yer aldığı düşünülüyor.
bilgiler aynı zamanda karadelikten uzaklaşan bir rüzgarın oluştuğunu ancak karadeliğin çekim gücünden kaçamadığını gösterdi. bunun bir açıklaması olarak, yutulan yıldızdan saçılan gazların karadeliğin etrafında eliptik bir yörünge izlediği ve bulunabildiği en uzak mesafede en yavaş hızda hareket ettiği ifade edildi.
gökbilimciler, asassn-14li olarak adlandırılan kozmik olay sayesinde karadeliklerin çevrelerini nasıl etkilediği hakkında yeni modeller çıkarabileceklerini belirtti.
kaynak: nasa, al jazeera
Yorumlar