irak'ın kerkük kentindeki türkmenler, irak kürt bölgesel yönetimi (ikby) bayrağının tek taraflı onayla kentteki kamu binalarına asılması kararına tepki amacıyla gösteri düzenledi. türkmen sivil toplum örgütleri tarafından düzenlenen "ikby bayrağına tepki" gösterisine katılan yüzlerce kerküklü, ellerinde türkmen bayraklarıyla valilik binası önünde bir araya geldi. kerkük il meclisi tarafından sadece kürtlerin katıldığı oylamada alınan bayrak kararının kaldırılmasını isteyen türkmen göstericiler, "vali istifa", "kerkük türkmendir türkmen kalacak" ve "yasa dışı karar alındı" sloganları attı. 

gösteri sırasında valilik görevlisi olduğu belirtilen bir kişi, valilik binasına aracıyla girmek isterken iki göstericiyi yaraladı. söz konusu araç hızla olay yerinden uzaklaşırken, yaralı iki türkmen hastaneye kaldırıldı. 

türkmen göstericilerden lütfiye türmeli, "kerkük valisi'nin aldığı yanlış karar, kerkük'teki etnik gruplar arasında fitne çıkaracaktır. bu yüzden yasal olmayan tek taraflı bu karar gözden geçirilmediği takdirde bağdat'ta gösteri yapacağız" dedi. 

gösteriye katılan bir diğer türkmen almaz muhtar ise, "kerkük halkı yıllardır çekti çekeceğini. kentte bir kargaşa çıkması özellikle bölgeye yakın olan deaş'ın işine gelecektir. kerkük'te sıkıntı yaşanmaması için bu kararın gözden geçirilmesi gerekli" diye konuştu. 

türkmen ve arap üyelerin boykot ettiği, 26 kürt üyenin katılımıyla toplanan kerkük il meclisi'nde salı günü yapılan oylamada, kentteki kamu binalarına irak bayrağının yanında ikby bayrağının asılması kararı kabul edilmişti. 

ikby başkanlığı: yasal ve normal

irak kürt bölgesel yönetimi (ikby) başkanlığı, kerkük kentindeki resmi kurumlara ikby bayrağı asılmasının "yasal ve normal" olduğunu açıkladı.

ikby başkanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamada, "irak bayrağının kerkük'te dalgalandırılması nasıl yasal ve normal ise kürdistan bayrağının da kerkük'te dalgalandırılması yasal ve normal olup, yeni bir gelişme de değildir" denildi.

açıklamada şu ifadelere yer verildi:

"önceki rejimin (baas) 2003 yılında yıkılmasından ve özellikle deaş'ın ortaya çıkmasından sonra kürdistan bayrağı kerkük'te dalgalanıyordu. kerkük'ü terör saldırıları ve tehditlerinden de koruyan yine o bayrak olmuştur. bu yüzden meselenin büyütülmesine gerek olmadığı gibi bunun unsurlar arasında ayrışma ve çekişmeye yol açmaması gerekir."

açıklamada ayrıca, bayrak meselesinin siyasi partilerin özel amaçları için kullanılmaması gerektiğine işaret edildi.

"karar tansyonu yükseltmeye yönelik"

al jazeera’nin sorularını yanıtlayan kerük’ün arap milletvekili halid el muferci de kararı eleştirdi ve bunun tansiyonu yükselmeye yönelik bilinçli bir adım olduğunu savundu:

"kerkük, bölgesel kürt yönetimi’ne bağlı bir il değil. irak eyaletler kanununa göre ulusal irak bayrağı dışında hiçbir bayrak resmi dairelerde kullanılamaz. 21. madde bunu açıkça ortaya koyar. kerkük topraklarının yarısına yakını işid işgâli altındayken kürt partilerin attığı bu adım sokaklardaki tansiyonu artırmaktan başka bir işe yaramıyor. işid havice’de, hemen dibimizdeyken bizim tek vücut olmamız gerekiyor. bu tahrik edici adım türkmen ve arapları kızdırmaktan başka bir işe yaramıyor."

itc başkanı salihi: yargı yoluyla da itiraz ettik

kerkük’teki bayrak kriziyle ilgili al jazeera’nın sorularını yanıtlayan irak türkmen cephesi ve kerkük milletvekili erşad salihi ise, kerkük il meclisi'nin bayrak konusunda karar alma yetkisi olmadığını söyledi:

"tabii meclis'ten çıkan bu karar yasal değil, anayasaya aykırı. mahalli meclis'in bayrak konusunda bir yetkisi yok. şu anki kerkük il meclisi 2005 yılında seçilen meclis. kentin demografik yapısındaki değişiklikler ve haksız manüpilasyonlar nedeniyle kerkük’te yerel seçimler yenilenmedi. kerkük’ün özel durumuna binaen 2005 meclisi göreve devam ediyor. meclis'in görevi idaridir. yerel hizmetlere, projelere ve güvenlik işlerine bakar. ulusal bayrak, federal bayrak gibi konular hakkında karar alma yetkisi merkezi hükumete ait."

salihi, kerkük il meclisi’nden çıkan, bölgesel kürt yönetimi bayrağının kerkük’teki resmi binalarda resmi bayrakla birlikte kullanılması yönündeki karara yargı yoluyla itiraz ettiklerini de ifade etti:

"irak meclisi'nin 2008 yılında çıkardığı 21 numaralı kanuna göre kerkük kentiyle ilgili ilkesel kararlar bağdat yönetimi tarafından alınır. kerkük il meclisi’nde bulunan arap ve türkmen üyeler bu konudaki itirazlarını federal mahkemeye yaptı. federal mahkeme, kürt üyelerin oylarıyla alınan bu kararın yaslara uygun olup olmadığını ortaya koyacaktır."

kerkük'ün statüsü 

abd'nin 2003'te irak'ı işgâli sırasında kürt güçleri kerkük'ü fiilen ele geçirmiş, kente yoğun bir kürt göçü yaşanmıştı. 2005 yılında yazılan irak anayasasının 140. maddesine göre kerkük'ün statüsü, devrik lider saddam hüseyin döneminde kerkük'ten zorla göç ettirilenlerin dönmesi, ardından kerkük'te nüfus sayımı yapılması ve kentin statüsü hakkında bir referanduma gidilerek nihâi durumun belirlenmesi olarak öngörülüyordu. ancak çeşitli nedenler ve anlaşmazlıklar sebebiyle bu madde henüz uygulanamadı.

bağdat, kerkük'ün idari olarak merkezi yönetime bağlı olduğunu belirtirken, kürtler ve özellikle kentte hâkimiyeti süren kürdistan yurtseverler birliği (kyb), kerkük'ün ikby'ye ilhak edilmesini talep ediyor. türkmenler ise buna karşı çıkarak, kerkük'ün özel bir statüye sahip olmasını istiyor. kent nüfusu, büyük ölçüde türkmen, kürt ve araplardan oluşuyor. 

kaynak: aa ve al jazeera