kürt yönetimi, abd'ye yolladığı mektupta bağdat yönetiminin kürt yönetimine yönelik sorumluluklarını yerine getiremediğini belirterek, başbakan nuri maliki liderliğindeki merkezi hükümeti eleştirdi.

ikby doğal kaynaklar bakanı aşti havrami, ikby'nin internet sitesinden şu açıklamayı yaptı:

"merkezi hükümet bu meselenin kazananı olamaz. çünkü bizim ham petrolümüz irak anayasası'nda belirtildiği üzere tamamen yasal biçimde üretilmiş, gemiye yüklenmiş, ihraç edilmiş ve satılmıştır." 

gemiye el konulamıyor

abd'nin teksas eyaletindeki federal mahkeme, teksas açıklarına ulaşan kuzey irak petrolünün, irak merkezi hükümetinin izni olmadan satılamayacağı gerekçesiyle tankerdeki petrole el konulmasına karar vermişti.

ancak kararı veren federal hakim daha sonra, kuzey irak petrolünü taşıyan ve teksas açıklarına ulaşan tankerin, abd karasularının dışında ve sahilden 100 kilometre açıkta bulunması nedeniyle daha önce verdiği petrole el koyma kararının uygulanamayacağına hükmetti. 

federal hakim nancy k. johnson, anlaşmazlığın, bağdat hükümetiye kuzey irak yönetimi arasında irak'ta çözülmesi gerektiğini açıkladı. 

taner yıldız'dan açıklama

enerji bakanı taner yıldız ise konuyla ilgili olarak “ister teksas'ta isterse başka bir mecrada yasaklanması muhtemel olan petrol irak'ın petrolüdür. bununla alakalı kararı irak anayasası verecektir. irak'ın bağdat ile erbil arasındaki paylaşımı, türkiye'nin üçüncü taraf olduğu bir paylaşımdır” açıklamasını yaptı.

abd mahkemesinin kararının türkiye adına gelir kaybına yol açacağı iddialarıyla ilgili olarak yıldız, “abd'nin bu olası kararının, türkiye'nin 100 milyar dolarlık bir gelirden olduğu yönündeki haberlerin gerçeği yansıtmadığını söylemem lazım. ortada bu kadar bir gelir yok. erbil ve ankara arasındaki bütün hatlar koptu ve bunlar bozuldu diye zil takıp oynamak türkiye'nin menfaatleriyle çakışmamaktadır. bu, türkiye'nin menfaati aleyhine bir söylemdir” dedi.

"türkiye bölgesinde güçlenmeye çalışırken gayri safi yurtiçi hasılasını üç katına çıkartırken, 2023 hedeflerini ortaya koymuşken işid'den, irak'tan, el nusra cephesi suriye'den petrol aldığımızı iddia edenler oldu" diyen yıldız şunları kaydetti:

"bu iddia tamamen asılsız, hatta yalandır. bir iftiradır ve türkiye'nin itibarsızlaştırılmasıyla alakalı bir çıkıştır. bunlara kesinlikle tevessül etmeyeceğimizi türkiye cumhuriyeti hukuk devleti olarak herkes bilir. bununla alakalı bizim terör örgütünün içindeymişiz gibi propaganda yapılmasını kesinlikle doğru bulmuyoruz. o yüzden kesin ve net bir dille bunları yalanlarken, türkiye'nin kendi içinde de zayıflatılmasıyla alakalı çalışmaların olduğunu hep birlikte biliyoruz."

liman açıklarında boşaltılmayı bekliyordu

texas eyaletinin galveston bay limanı'na geçen cumartesi günü ulaşan kuzey irak petrolüyle yüklü united kalavrvta adlı tanker, yaklaşık 100 milyon dolar değerindeki 1 milyon varillik petrolle birlikte liman açıklarına demirlemiş ve boşaltılmayı bekliyordu.

johnson salı teksas açıklarına ulaşan kuzey irak petrolünün irak merkezi hükümetinin izni olmadan satılamayacağı gerekçesiyle tankerdeki petrole el konulmasına karar vermişti. hakim nancy johnson, bağdat yönetiminin lehine karar vererek, halen tankerde bekleyen 100 milyon dolar değerindeki 1 milyon varil ham petrole el konulmasına hükmetmişti.

abd dışişleri bakanlığı sözcüsü marie harf, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, abd hükümetinin kuzey irak petrolüne ilişkin tutumunun değişmediğini, ancak şirketler arasındaki ticari faaliyetlere müdahale etmeyeceklerini ifade etmişti. ancak abd dışişleri bakanlığı sözcüsü harf, abd şirketlerini kuzey irak petrolü satın almaları durumunda ortaya çıkabilecek hukuki ihtilaflara karşı uyarmıştı.

bağdat - erbil arasında petrol gerilimi

kuzey irak’tan çıkarılan petrol yasal statü olarak irak petrolü sayılıyor. irak anayasası’na göre kürtlerin irak içindeki nüfus oranı göz önünde bulundurularak irak topraklarında çıkarılan petrol gelirlerinin ancak yüzde 17’si kürt yönetimine veriliyor. fakat erbil - bağdat arasında kürt petrolünün bağdat’ın onayı olmaksızın dışarıya satılması ile ilgili ortaya çıkan gerginlikten sonra maliki hükümeti, irak petrollerinden kürtlere verilmesi gereken yüzde 17’lik payı kesti. 

işid’in 10 haziran’da irak’ın en büyük ikinci kenti musul’u alması ve bağdat’a 60 km yakındaki bölgelere kadar birçok yeri ele geçirmesi sonrasında merkezi yönetimin sünni bölgelerde denetimi kaybetmesi sonrasında erbil - bağdat gerginliği daha da derinleşti. kürt yönetimine bağlı peşmergeler kerkük’teki petrol kuyularının bulunduğu alanlarda tam kontrolü sağlarken, kürt yetkililer bu alanlardan artık çekilmeyeceklerini ilan etti. bağdat ise kürtleri petrol bölgelerini yasal olmayan yollarla ele geçirmekle suçluyor.

kaynak: al jazeera, reuters ve anadolu ajansı