abd’nin eski türkiye büyükelçileri morton abramowitz ve eric edelman’ın girişimleriyle abd başkanı barak obama’ya yazılan, başbakan recep tayyip erdoğan’ı otokrat ve ankara-washington ilişkilerine zarar vermekle itham eden mektubu imzalayanlar arasında neo-con düşünceleri savunan isimler ön plana çıkıyor.

obama’dan erdoğan’a karşı sesini çıkarmadığını iddia eden mektup, 84 abd’li eski büyükelçi, siyasetçi ve düşünce kuruluşu uzmanı tarafından imzalandı. mektup  obama’yı kamu önünde ve özel görüşmelerinde erdoğan’a karşı tavır almaya çağırıyor.

foreign policy initiative adlı düşünce kuruluşunun açıklamasına göre mektubun imzalanmasında partiler üstü politika üretmeye çalışan bipartisan policy center, liberal görüşleri savunan center for american progress ve freedom house adlı örgütler yer aldı.
ancak obama yönetimine yakınlığıyla bilinen center for american progress’in yönetim kurulu üyelerinden hiçbiri mektubu imzalamadı.

türk hükümetini yargıyı kontrolü altına almaya çalışarak, “güçler ayrılığı ve özgürlükler gibi demokrasinin temel yapı taşlarını ortadan kaldırdığını” öne süren mektupta şu görüşlere yer veriliyor:

“bu gelişmeler şimdiden türkiye'nin ekonomisini kötüleştirdi, toplumunu polarize etti ve siyasi istikrarını tehlikeye attı. bazıları, abd’nin türkiye ile birçok çıkarı olduğundan -suriye’deki şiddeti bitirmek ve suriye halkının acılarını dindirmek gibi- müttefiğini kırmamalıdır düşüncesindeler. bununla birlikte, eğer türkiye şu anki ortaya çıkan otoriter dürtülere yenik düşerse, bu durum beraber çalışma kabiliyetimizi çok derinden etkiler ve sonuçta en derin çıkarlarımızı etkilemiş olur.”

mektubu organize eden kuruluşlar ve türkiye hakkındaki görüşleri şöyle:

bipartisan policy center:

senato’daki cumhuriyetçi ve demokrat grup liderleri tarafından 2007 yılında kurulan bipartisan policy center, iç güvenlikten, mesken sorununa kadar bir çok alanla iligili, partiler üstü olduğunu öne sürdüğü politikalar öneriyor. strateji kuruluşunun ‘türkiye inisiyatifi’ adını verdiği bir çalışma grubu da var. grubun başkanlığını türkiye’de daha önce büyükelçilik yapmış iki isim morton abramowitz ve eric edelman yapıyor.

bipartisan policy center’ın ‘türkiye inisiyatifi’ grubunun diğer bir çok üyesinin de mektupta imzası var.

bu isimler şunlar:

john hannah: eski abd başkan yardımcısı dick cheney’in ulusal güvenlik danışmanı

gregory johnson: george bush zamanında 2001’den 2004’e kadar abd başkanı bush zamanında abd donanması komutanı, bu görevinden önce de abd 6. filosunun kumandanı

aaron lobel: neo-con olarak bilinen brooking enstitüsü eski çalışanı, amerika dışındaki medya adlı düşünce kuruluşunun başkanı.

michael makovsky: ulusal güvenlik için yahudi enstitüsü başkanı.

svante cornell: orta asya kafkasya enstitüsü ipek yolu çalışmaları programı müdürü

büyükelçi paula dobriansky: abd dışişleri bakanlığı küresel meseleler eski müsteşarı.

“türkiye’nin dış politikası mezhepçi”

bu grup 2013 ekim ayında hazırladığı 65 sayfalık türkiye raporunda da, akp’nin iktidara geldiğinde ‘sessiz bir devrim’ yaptığını ancak zaman ilerledikçe kendi kazanımlarını tehlikeye atmaya başladığını öne sürmüştü.  rapora göre,  türkiye kendisini sünni islam’ın baskın  olduğu ülkeleri için ‘ilham kaynağı’ olarak gösterdi, müslüman kardeşler ile yakın ilişkiler kurdu. özellikle suriye konusunda mezhepçi bir politika izlemeye başladı, israil ile ilişkileri geriletti, iran’ın nükleer güce sahip olmaması konusunda abd’yi yeteri kadar desteklemedi.

rapor, türkiye’nin son zamanlardaki tek dış politika başarısının irak kürt bölgesel yönetimi ile iyi ilişkiler kurmak olduğunu ancak bunun da merkezi bağdat hükümetini herşeye rağmen desteklemeye devam eden abd politikası ile örtüşmediğini iddia etti.

raporda erdoğan hükümetinin gittikçe otoriterleştiğine ve demokratikleşmede attığı adımlarından geri döndüğünü ve ekonomisinin de zora girdiği anlatıldı.
“güçlü ve işbirliği yapan bir türkiye, ortadoğu’nun yeniden şekillenmesinde önemli bir ortak olabilir. gerçekten de türkiye’nin bölgede oynayabileceği yapıcı rolü üstlenebilecek başka bir ülke yoktur ama şu anda gerçek farklı” görüşüne yer verilen raporda, abd hükümetine, türkiye’nin ab sürecini desteklemesi, iran konusunda diyaloğa girmesi, israil ve türkiye ilişkilerinin düzeltilmesi için çaba harcanması, suriyeli mülteciler konusunda daha fazla yardım yapılması ve düşünce özgürlüğü konusunda türkiye ile daha açık konuşulması tavsiyeleri yer aldı.

foreign policy initiative

abd’nin ve müttefiklerinin bir çok dış politika meydan okumasıyla karşı karşıya olduğunu, bunların çin ve rusya’nın yanısıra, terörü destekleyen ülkelerden ve el kaide’den  geldiğini savunan foreign policy initiative, abd’nin 21. yüzyılda karşı karşıya olduğu tehlikeleri bertaraf etmesi için güçlü bir orduya ve büyük bir savunma bütçesine ihtiyaç duyduğunu vurguluyor.

abd’nin afganistan’daki savaşını ve suriye’ye yönelik doğrudan askeri müdühelesini savunan foreign policy initiative, 2000 yılında amerika birleşik devletleri başkanlık seçimlerinde başkan yardımcı adayı olan senator joe lieberman’ın eski yasama danışmanı chris griffin tarafından yönetiliyor. lieberman, böyle bir göreve aday olan ilk yahudiydi.
hem griffin hem de lieberman, obama’ya yazılan türkiye mektubunu imzaladı.

mektubu imzalayan diğer foreign policy initiative’in çalışanları arasında şu isimler de var:

james kirchick, israil’de yayınlanan haaretz ve abd’de ‘yahudi hayatının yeni okuması’ sloganıyla çıkan tablet adlı dijital derginin de köşe yazarı.

william kristol: neo-conların ilk öncülerinden irving kristol’un oğlu. kendisi de neo-concu. abd eski başkanlarından george bush’un metin yazarı.