Başkanlık sistemi

Meclis'te kavgalı görüşme

Başkanlık sistemini öngören Anayasa değişiklik paketinin maddelerinin Meclis Genel Kurulu'nda görüşülmesinde ikinci gün kavgayla başladı, kavgayla bitti. 3. maddede gizli oylama nedeniyle kavga çıkarken, 5. maddede CHP'li milletvekilleri kürsüyü işgal etti. AK Partili vekiller CHP'li vekilleri kürsüden uzaklaştırmaya çalışırken yaşanan arbedede AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Fatih Şahin'in burnu kırıldı. Teklifin 3. maddesi 341, 4. ve 5. maddeleri ise 343 'evet' oyu ile kabul edildi.

anayasa'nın "yargı yetkisi, türk milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılır" maddesine "tarafsız" ibaresi de eklenmesini öngören ilk madde ve milletvekili sayısını 550'den 600'e çıkaran ikinci maddenin kabulünün ardından, 18 maddelik başkanlık sistemini öngören anayasa değişiklik paketinin seçilme yaşının 25’ten 18’e düşürülmesini öngören 3. maddesi, cumhurbaşkanlığı ve meclis seçiminin 5 yılda bir ve aynı günde yapılmasını öngören 4. maddesi ve tbmm'nin görev ve yetkilerini düzenleyen 5. maddesi görüşüldü. 3. madde 341, 4. ve 5. maddeleri ise 343 'evet' oyu ile kabul edildi.

teklifin 3. ve 5. maddeleri görüşülürken ak parti ve chp'li milletvekilleri yumruk yumruğa kavga etti.

3. maddeye 341 'evet', 139 'ret'

3. madde oylanacakken, gizli oylama tartışması kavgaya yol açtı. kavga üzerine üçüncü maddenin oylaması tekrar edildi. daha önce kullanılan oylar imha edildi. kavganın ardından tekrarlanan oylamada 3. maddeye 341 'evet' ve 139 'ret' oyunun yanısıra 3 boş, 2 de geçersiz oy çıktı. 133 sandalyesi olan chp'den iki milletvekili oylamaya katılmadı. hdp grubu bu maddede de oy kullanmadı. chp’li milletvekillerinin ‘evet’ oyu vermediği düşünülürse, ak parti-mhp ittifakından 7 ret oyu gelmiş görünüyor.  akp'den bir milletvekili oylamaya yetişemediği için 314 kişi oylamaya katıldı. 39 sandalyeli mhp grubu oylamaya 39 milletvekiliyle katıldı. ancak mhp'de ‘hayır’ vereceğini açıklayan 5 isim düşüldüğünde 348'e ulaşılması gerekiyordu.

4. maddeye 343 'evet', 139 'ret'

teklifin dördüncü maddesi 139 ret oyuna karşın 343 evet oyu ile kabul edildi. 486 milletvekilinin katıldığı oylamada 2 boş, 2 geçersiz oy çıktı. 4. madde cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerinin aynı anda ve beş yılda bir yapılmasını öngörüyor. 5. madde ise meclis'in görev ve yetkileriyle ilgili. bu madde ile bakanlar ve bakanlar kurulu'nu denetleme yetkisi meclis'in elinden alınıyor. ayrıca bakanlar kurulu'na kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi vermesi, yasamanın görev ve yetkileri arasından çıkarılıyor.

5. maddede chp'li vekillerden kürsü işgali

5. madde görüşmeleri sırasında ise chp grup başkanvekili özgür özel'in konuşmasının ardından chp milletvekilleri alkışlar eşliğinde kürsüye yürüdü ve kol kola girerek kürsüyü çembere aldı.

ak parti milletvekilleri kürsü ile başkanlık divanı arasına geçerek, chp'lileri kürsüden uzaklaştırmaya çalıştı. bu sırada iki partinin milletvekilleri arasında yumruklaşmaya varan kavga ve itiş kakış yaşandı, bazı milletvekillerinin yaralandığı görüldü. kavgaya karışan bazı milletvekilleri yere düştü. ak parti genel başkan yardımcısı fatih şahin'in burnu kırıldı. 

kavga sırasında milletvekillerinin konuşma yaptığı kürsü ve ses sistemi zarar görerek çalışamaz hale geldi. kürsünün yerinden çıktığı görüldü.

chp ilk kez oylamaya katılmadı

kavganın yatışmasının ardından oylamaya geçildi. daha önceki tüm oylamalara katılan chp, bu kez oylamaya katılmadı. 354 milletvekilinin katıldığı oylamada 343 kabul, 7 ret oyu kullanıldı, 3 boş, 1 geçersiz oy çıktı.

"değişiklik geçse bile erken seçim olabilir"

3. madde ile ilgili sırasıyla chp adına haluk koç, hdp adına mithat sancar, mhp adına zühal topcu, ak parti adına yalçın akdoğan konuştu. chp, "anayasaya aykırı olduğu" iddiasıyla, maddenin tekliften çıkarılması yönünde önerge verdi. önerge üzerinde konuşan chp aydın milletvekili bülent tezcan, bugün doların 3,93 lira, avronun ise 4,11 lira olduğunu ifade ederek, "döviz her geçen gün artıyor, doludizgin gidiyor" dedi. kulislerde bir söylenti olduğunu ifade eden tezcan, "deniliyor ki 'eğer bu anayasa değişikliği geçmez ise akp erken seçim yapar ve milletvekilliğiniz de biter.' ben milletvekillerinin buna imkan vereceğini tahmin etmiyorum. akp, bu değişiklik geçse dahi 6 ay içinde erken seçim kararı alabilir, milletvekilleri bunu bilsin" dedi. chp'nin önergesi, konuşmaların ardından kabul edilmedi. hdp'nin de "maddenin tekliften çıkarılmasına" ilişkin önergesi reddedildi.

[Fotoğraf: Zahidin Köşüş - Al Jazeera]

kavgadan fotoğraflar

[Fotoğraf: Zahidin Köşüş - Al Jazeera]

[Fotoğraf: Zahidin Köşüş - Al Jazeera]

ak parti’li mehmet akif yılmaz ve chp’li engin altay, oylamanın yeniden yapılmasına neden olan kavgadan dolayı birbirlerini suçlayan konuşmalar yaptı.

Kavgadan sonra Başbakan Yardımcısı Kurtulmuş ve AK Parti Grup Başkanvekili Elitaş, CHP lideri Kılıçdaroğlu ile konuştu.
[[Fotoğraf: Zahidin Köşüş - Al Jazeera]]

chp'li kadın vekilden fiziksel müdahale suçlaması

chp’li milletvekili fatma kaplan hürriyet boynundaki kızarıklıkları göstererek ak parti grup başkanvekili mustafa elitaş ve ak parti idare amiri ahmet gündoğdu’yu kendisine fiziksel müdahalede bulunmak ve telefonunu zorla almaya çalışmakla suçladı. meclis kürsüsüne çıkan elitaş ve gündoğdu, chp’li vekilin ısrarla videolarını çektiğini ve kendilerine tahrikte bulunduğunu ifade etti. daha sonra fatma kaplan hürriyet de kürsüye çıkarak elitaş ve gündoğdu'yu kınadı.

[Fotoğraf: Zahidin Köşüş - Al Jazeera]

[Fotoğraf: Zahidin Köşüş - Al Jazeera]

[Fotoğraf: Zahidin Köşüş - Al Jazeera]

tutanak gerilimi

meclis'te anayasa görüşmelerinin başlamasından hemen önce "tutanak" gerilimi yaşandı. kâtip üye ali haydar hakverdi'nin önceki gece yapılan oylama tutanağına "gizli oylama yapılmadığı" gerekçesiyle imza atmaması ve şerh koymak istemesi nedeniyle tartışma yaşandı.

chp’li hakverdi'nin şerh koymasına izin verilmemesine ilişkin eleştirileri ve başkanlık divanını eleştirmesi üzerine ak parti ile chp grupları arasında gerilim yaşandı. ak partili meclis başkanvekili ahmet aydın ise, hakverdi'nin kendisine "üzerimde grubun büyük baskısı var" dediğini belirtti. hakverdi ise bu ifadeleri kullanmadığını, gece geç saatlerde artık gerilimin yükselmesini gündeme getirdiğini söyledi. hakverdi, aydın'ın genel kurul'u ‘kapatıp kaçtığını’ da ifade etti. meclis başkan vekili aydın bu sözlere de sert tepki gösterdi.

[Fotoğraf: Zahidin Köşüş - Al Jazeera]

tbmm başkanvekili ahmet aydın, içtüzüğün, "kâtip üyelerin görevleri" başlıklı 16. maddesini okudu. teklifin maddelerine geçilmesi, birinci ve ikinci maddesinin oylamasının tasnifi ve sayımının tüm kâtip üyelerce birlikte yapıldığını ifade eden aydın, şöyle devam etti:

“dünkü birleşimde divanda okuma yapılan taraftaki üye özcan purçu iken, yerine ali haydar hakverdi oturmuştur. hakverdi ise oy tasnifine katılmasına, tasnife ve sonuca bir itirazı olmamasına rağmen, oylamanın sonucuna ilişkin tutanağa şerh koymak isteyerek, bu tutanağı imzadan imtina etmiştir. bunun üzerine sayım ve tasnif işlemine katılan başka bir kâtip üye tutanağı imzalamıştır. dolayısıyla tutumumda bir değişiklik yoktur.”

Kâtip üye Ali Haydar Hakverdi
[[Fotoğraf: Zahidin Köşüş - Al Jazeera]]

hakverdi, yaptığı yazılı açıklamada da “tbmm genel kurulunda anayasa değişikliğinin ikinci maddesinin oylandığı esnada görevli katip üye olarak ahmet aydın’ın başkanlık ettiği divanda olmama rağmen oylama sonuç tutanağı benim yerime ve benden habersiz olarak divanda oturmayan mhp’li divan katip üyesine imzalattırılmıştır. bu şekilde açıktan oylama yapıldığına dair tutanağa şerh düşmem hile ile engellenmiştir” ifadelerini kullandı.

ilk iki maddede kaç oy çıktı?

ilk maddenin gizli oylamasında ak parti'den 314, mhp'den 38, chp'den 132 kişi katılmış, 347 kişi "evet", 132 kişi "ret", 2 kişi çekimser, 2 kişi boş, 1 kişi de geçersiz oy kullanmıştı.

teklifin, milletvekili sayısını 550'den 600'e çıkaran ikinci maddesi için yapılan oylamada ise 343 'evet' oyu çıkmıştı.

gizli oylama

her maddenin görüşmesi tamamlandıktan sonra, o madde için gizli oylama yapılıyor. bu, birinci tur oylama. bu oylama bir anlamda meclis genel kurulu’nun nabzının tutulması anlamına geliyor.

bu aşamada tüm maddelerin alacağı oy dikkatle izleniyor. zira teklifin yürütme, yürürlük maddelerinin dahi 330 sınırını aşması önemli. tüm maddeler üzerinde görüşmeler tamamlanıp her biri oylandıktan sonra, anayasa görüşmelerinde ilk tur tamamlanmış olacak.

bu aşamaya birinci hafta sonunda gelinmesi bekleniyor. daha sonra görüşmelere 48 saat ara verilip ikinci tura geçilecek. zira, anayasa değişikliklerinin iki tur oylamayla yapılması gerekiyor.

ikinci turda da maddeler en az 330 kabul şartı gözetilerek oylanacak. bu turda sadece 1. turda önerge verilmiş bir madde varsa, yine o madde üzerinde başka bir önerge verilebilecek. üzerinde önerge verilmeyen maddeler için ise direk oylamaya gidilecek. ikinci turda 330’u geçemeyen madde, tekliften düşmüş olacak. teklifin tümünün oylanacağı 2. turun sonundaki oylamada da en az 330 oy gerekecek. bu yüzden ikinci turda alınacak oylar çok önemli. anayasa değişikliğinin kaderi de bu aşamada belirlenecek.

kaynak: al jazeera, aa

Yorumlar

Bu sitede yer alan içerikler sadece genel bilgilendirme amacı ile sunulmuştur. Yorumlarınızı kendi özgür iradeniz ile yayınlanmakta olup; bununla ilgili her türlü dolaylı ve doğrudan sorumluluğu tek başınıza üstlenmektesiniz. Böylelikle, Topluluk Kuralları ve Kullanım Koşulları'na uygun olarak, yorumlarınızı kullanmak, yeniden kullanmak, silmek veya yayınlamak üzere tarafımıza geri alınamaz, herhangi bir kısıtlamaya tabi olmayan (format, platform, süre sınırlaması da dahil, ancak bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) ve dünya genelinde geçerli olan ücretsiz bir lisans hakkı vermektesiniz.
;