şiddetli rüzgar nedeniye ateşlenmesi dün ertelenen orion uzay kapsülü, bugün tsi 14.05'te herhangi bir erteleme olmadan ateşlendi. nasa'nın ay, asteroidler ve mars gibi derin uzaydaki hedeflere ulaşmak için geliştirdiği orion'ın ilk denemesi olan eft-1 (keşif görevi-1), florida'daki cape canaveral uzay üssü'nden delta 4 heavy roketiyle uzaya gönderildi. 

4 saat 24 dakika süren görevin ardından, orion'un mürettebat modülü üç paraşütünü açarak california'nın 440 km açığına, pasifik okyanusu'na indi. dünya'nın etrafında iki tur atan ve van allen radyasyon kuşağından iki defa geçen orion'un tüm sistemlerinin sorunsuz çalıştığı ve ısı ile radyasyon kalkanının zarar görmediği belirtildi. uzay kapsülünün inişinin ardından abd donanmasına ait gemiler mürettebat modülü ve paraşütlerini çekmek için harekete geçti. 

nasa'nın mars'a uzanacak insanlı derin uzay görevleri için ilk basamak olarak kabul ediliyor. üzerinde 1200'den fazla kamera ve alıcı bulunan orion, nasa tv'den yapılan canlı yayın esnasında ses hızını aşarak atmosfer dışına çıktı. dünya'nın etrafındaki ikinci turunda yerden 5800 km uzaklığa erişen orion'ın elde ettiği veriler, nasa ve lockheed martin tarafından analiz edilecek. 

orion, yörüngedeki hareketini tamamladıktan sonra saatte 32 bin kilometre hızla dünya'nın atmosferine girdi. atmosfere girerken 2800 dereceye erişecek ısıya ısı kalkanıyla karşı koyan orion, ateşlemeden inişe kadar hiçbir sisteminde sorun yaşamadı.  

[[Fotoğraf: NASA]]

tarihi görevin süreci

nasa meteoroloji uzmanları, yağmur ve şiddetli fırtına çıkabileceği nedeniyle hava şartlarının ateşlemeye yüzde 40 uygun olduğunu belirtti. nasa, havanın şartlarının bozulma riskine karşı ateşlemeyi ertelemeden yaptı. ateşlemeden önce delta 4 heavy roketlerinin yakıt tankları ilk olarak -252 derecedeki sıvı hidrojen, ardından -183 derecedeki sıvı oksijen ile dolduruldu.

aşırı soğuk olan sıvı yakıt, ateşleme öncesinde delta 4'ten sürekli beyaz dumanlar çıkmasına neden oldu. ateşleme platformunun kenarındaki alevler, patlama riski doğurabilecek hidrojenin birikmesini önledi.

[[Fotoğraf: NASA]]

sabaha karşı yağmurun sona ermesiyle ateşleme için onay verildi. ateşlemeden sadece beş dakika sonra, delta 4 ateşleme öncesindeki ağırlığının yarısına indi. atmosferden ses hızını aşarak çıkan orion, ikinci kademe roketlerin ateşlenmesiyle hizmet modülündeki kaplamayı ve ateşleme iptal sistemi'ni gövdesinden attı.

ağırlıkların atılmasının ardından ikinci kademe roketler durdu ve orion 1 saat 37 dakika boyunca yükselmeye devam etti. orion, tsi 17.52'ye kadar ateşlemeden itibaren çekilen tüm videoları dünya'ya iletti ve kameralar yeniden dünya'nın görüntüsünü almaya başladı. tsi 18.03'te ikinci kademe roketler planlandığı gibi ateşlendi ve 4 dakika 40 saniye boyunca çalıştı. orion, bu andan sonra van allen radyasyon kuşağına girdi ve ısı kalkanını en zorlu teste soktu. ayrıca, uzay kapsülü dünya'dan en uzak mesafeye, 5800 km yüksekliğe erişti.

[[Fotoğraf: NASA TV]]

tsi 18.07'de inişe geçmeden önceki en yüksek irtifaya ulaşan orion, 5800 km'den alçalmaya başladı. apollo 17'den bu yana bir derin uzay kapsülünün eriştiği en uzak noktaya ulaşan orion, buna rağmen dünya'yı gözlemleyen sabit konumlu uyduların bulunduğu uzaklığın sadece 6'da 1'ine erişti.

orion mürettebat modülü, tsi 18.28'de hizmet modülünden ayrıldı ve itici takımıyla manevraya başladı. suya 180 derece dik inmesi gereken modülün altındaki şişme yataklar açıldı ve suya iniş gerçekleşti. atmosfere giriş esnasında 2200 derece ısısya direnen orion'un ısı kalkanında iki küçük delik oluştu.

mürettebat modülü insanlı görevlerde güneş paneliyle çalışacak olan orion, eft-1'de güneş panelleri olmayan bir model kullandı. kamera ve alıcılar batarya ile çalıştı.

[[Fotoğraf: NASA TV]]

apollo'dan daha büyük ve dayanıklı

isı ve radyasyona dayanıklılığı apollo'dan çok daha güçlü olan orion'ın elde ettiği başarı, 2020'lerde başlaması beklenen derin uzay görevleri için büyük önem taşıyor.

altı astronot taşıması için tasarlanan orion, 3.3 metre uzunluğunda ve 5 metre genişliğinde. 8.9 metreküp yaşanabilir alan sunan uzay kapsülü, 3.2 metre yükseklik ve 3.9 metre genişliğindeki apollo'ya kıyasla 2.7 metreküp daha fazla alana sahip. apollo'da kullanılan avcoat ısı kalkanının daha gelişmiş versiyonuna sahip olan orion, üç boyutlu yazıcılarda üretilen parçalara da sahip.

[[Fotoğraf: NASA]]

orion, nasa'nın geliştirdiği derin uzay roketi space launch system (sls) ile ilk kez 2017 veya 2018'de test edilecek. orion ile ilk insanlı uçuşun ise 2021'de yapılması planlanıyor. ilk olarak asteroitlere insan taşıması beklenen orion'ın hedefi, 2030'lu yıllarda mars olacak.

nasa orion görevi 2004'te başladı. uzay kapsülü ilk olarak abd'li astronotları uluslararası uzay istasyonu'na (uui) taşıma amacıyla geliştirilmeye başladı. bu alanda özel uzay-havacılık şirketleriyle geliştirdiği uzay kapsüllerini kullanmayı planlayan nasa, orion'ı insanlığın hiç adım atmadığı yerlere taşımak için kullanacak. 

[[Fotoğraf: NASA]]

kaynak: al jazeera