new york’ta 70. kez düzenlenen birleşmiş milletler genel kurulu sırasında ikili görüşme yapan abd başkanı obama ve rusya devlet başkanı putin, suriye ve ukrayna’yı konuştu. bir buçuk saat süren görüşmeden esed konusunda fikir ayrılığı çıktı.

iki liderin görüşmesinin ardından al jazeera’ye bilgi veren amerikalı bir diplomat, iki liderin suriye’de siyasi bir geçiş dönemi olması gerektiği konusunda uzlaştıkları, ancak bu süreçte esed’in rolünün ne olacağı konusundaki fikir ayrılığının devam ettiğini söyledi. geçiş sürecinden çıkacak sonuçla ilgili iki taraf farklı düşüncelere sahip.

ismini vermek istemeyen diplomata göre, putin görüşmede esed’in geçiş sürecinde olması gerektiği fikrini tekrarladı, ‘esed’in teröristlere karşı bir siper olabileceğini’ söyledi. amerika tarafı ise ‘esed’in suriye’deki ateşin yanmaya devam etmesine yol açan kişi’ olduğu görüşünü korudu.

rusya’nın suriye’deki askeri varlığını artırması konusu da görüşmede gündeme geldi. görüşmenin ardından amerikalı yetkililer şu yorumu yaptı:

“rusya askeri gücünü sadece işid’le savaşmak için kullanırsa sorun olmaz. ancak esed’in kendi halkıyla savaşında onu güçlendirmek için kullanırsa o zaman olumsuz sonuçları olur. amaçları bizim açımızdan açık. amaçları işid’in peşinden gitmek ve hükümeti desteklemek.”

putin de görüşmenin ardıdan rus basınına yaptığı açıkamada, “teröristlerle, işid’le sahada savaşan, mücadele edenleri desteklemek için gerçekte daha fazla ne yapacağımız üzerine kafa yoruyoruz.” dedi.

rusya kara birliklerini ‘ihtimal dışı’ tutmuyor

abd’li kaynakların verdiği bilgiye göre putin görüşmede işid’e karşı hava saldırılarına katılabileceklerini söyledi. karadan birlik göndermeyi ise şimdilik düşünmediklerini ancak hiçbir şeyi ihtimal dışı tutmadıklarını belirtti.

görüşmenin ardından rus basınına konuşan putin görüşmelerin ‘çok iyi, dürüst ve pratik’ olduğunu söyledi. abd dışişleri bakanı john kerry de görüşmelerin ‘yapıcı geçtiğini’ ifade etti.

rusya bir süredir esed’in de işid karşıtı koalisyona katılması gerektiğini söylerken, abd bunu reddediyor. obama, putin ile görüşmesi öncesi bm genel kurulu’na hitaben yaptığı konuşmada da “halkına bomba yağdıran tiran” olarak tanımladığı esed’in suriye yönetiminden gitmesi gerektiğini söylemişti. “esed’den uzak yeni bir liderliğe yönelik kontrollü bir geçiş süreci yaşanmalı." demişti.

rus lider ise yine görüşme öncesi genel kurula hitaben yaptığı konuşmada “suriye ordusu ile işbirliği yapmayı reddetmek hatadır. suriye’de esed hükümeti ve kürt milisler dışında kimse işid’le gerçek anlamda mücadele etmiyor.” dedi.

askeri alanda işbirliğine devam

abd’li yetkililerin verdiği bilgiye göre liderler, iki ülkenin ordusunun askerlerinin çatışmasına engel olmak için koordinasyona devam etmesi gerektiği konusunda uzlaştı.

rusya’nın suriye’de askeri varlığını artırmasının ve ülkedeki üslerini güçlendirmesinin ardından eylül başında obama, esed rejimine destek verdiği gerekçesiyle rusya’yı eleştirmişti. abd dışişleri bakanı kerry rus mevkidaşı lavrov’u arayarak bilgi istemiş, lavrov rus ve abd askerinin irtibat halinde olması gerektiğini belirtmişti.

18 eylül’de abd savunma bakanı carter, rus mevkidaşı sergey şoygu ile telefonda bir saatlik bir görüşme yaptı. iki bakan, ‘terörizmle mücadelede çok taraflı çabaların koordine edilmesine’ karar verdi. sahada askeri işbirliği için görüşmeye devam kararı alındığı belirtildi.

kaynak: al jazeera