iran petrol bakanı bican zengene, petrol fiyatlarının yükselmesi için opec üyeleri dışındaki petrol üreticilerine üretimi kısma çağrısı yaptı.

iran resmi haber ajansı irna'ya göre, zengene, petrol üreticileri arasında 'iyi bir işbirliği' olmadığını belirterek "opec dışındaki üreticilerin üretimi kısmaları için çaba göstermeliyiz" diye konuştu.

dünyada toplam 12 ülke petrol ihraç eden ülkeler örgütü'ne (opec) üye. bu ülkelerin yarısı ortadoğu'da bulunurken, dördü afrika'da, ikisi ise güney amerika'da yer alıyor. opec ülkeleri dünya petrol rezervinin üçte ikisini ellerinde bulunduruyor.

opec dışında ise rusya, abd, çin, meksika, ingiltere, azerbaycan, kanada ve brezilya gibi ülkeler de petrol üretimi gerçekleştiriyor. 

petrol fiyatlarından yoğun düşüşün ardından 13 ocak'ta konuşan iran cumhurbaşkanı ruhani, iran devlet televizyonunda yayınlanan konuşmasında, "(petrol) fiyatlarını düşürmeyi planlayanlar bu kararlarından dolayı pişman olacaklar. iran petrol fiyatlarındaki düşüşten dolayı zarar görüyorsa şu bilinmelidir ki, suudi arabistan ve kuveyt gibi petrol üreten ülkeler iran'dan daha büyük bedel ödeyecek" demişti.

petrol üretimi artmaya devam ediyor

uluslararası enerji ajansı'nın (iea) "aylık petrol piyasası raporu"na göre, küresel petrol arzı, şubatta bir önceki aya göre günlük 180 bin varil artışla 94 milyon varile çıktı. petrol fiyatlarındaki düşüşün en büyük nedenlerinden biri olan arz fazlasına en büyük katkı, abd, kanada ve suudi arabistan'dan geliyor.

petrol arzındaki yüksek seviye, bir önceki yıla göre ise günlük 1,3 milyon varil artarken, bu artışta abd dışında suudi arabistan, irak, iran ve bazı opec ülkelerinin petrol üretimlerini artırması da etkili oldu.

abd enerji enformasyon idaresi (eia) verilerine göre, 2013'te günlük ortalama 7.45 milyon varil olan abd'nin ham petrol üretimi, geçen yıl 8.7 milyon varile ulaşırken, bu rakamın 2015'te günlük ortalama 9.3 milyon varile yükseleceği tahmin ediliyor. ham petrol stok miktarı 9 hafta üst üste artarak 6 mart itibarıyla 448.9 milyon varile ulaşan abd'de, petrol üretiminin 2016'da günlük ortalama 9.5 milyon varile ulaşması ve ülkenin 1970'teki rekor üretim seviyesi olan günlük ortalama 9.6 milyon varile yaklaşacağı öngörülüyor.

suudilerin günlük üretimi 9,7 milyon varil

kanada ise ekim 2013'te günlük 2.52 milyon varil ham petrol üretirken, son 15 ayda üretimini 430 bin varil artırarak aralık 2014'te günlük 2.95 milyon varile ulaştı.

suudi arabistan'ın ham petrol üretimi ise bir önceki aya göre 50 bin varil artırarak şubatta günlük 9.74 milyon varile çıktı.

diğer opec ülkelerinden angola ve iran ise şubatta bir önceki aya göre 20 bin varil artışla günlük 1.79 milyon ve 2.84 milyon varil petrol üretiminde bulundu.

birleşik arap emirlikleri ise aralık ayına göre üretimini günlük 40 bin varil artırarak, şubatta günlük 2.84 milyon varil ham petrol üretti.

irak'ın üretimi ise daeş'in petrol üretimini, arzını ve ihracını olumsuz etkilemesiyle aralıktaki günlük 3.73 milyon varilden şubatta günlük 3.39 milyon varile kadar geriledi.

fiyat yüzde 60 geriledi

uzmanlar, petrol üretimindeki her aylık artışın piyasada arz fazlası yaratarak fiyatlar üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturduğunu ve küresel talebin artmaması durumunda düşük fiyatların devam edeceğini belirtiyor.

brent tipi ham petrolün varil başına fiyatı, piyasadaki arz fazlası ve düşük talep nedeniyle haziran 2014 ile ocak 2015 arasında yaklaşık yüzde 60 değer kaybederek 2008'den beri en hızlı düşüşü göstermişti. petrol fiyatları 13 ocak'ta son 5,5 yılın en düşük seviyesi olan 45 dolara kadar geriledikten sonra, asya'daki yüksek talep, libya'daki iç karışıklığın arz kesintileri yaratması ve dünyanın en büyük ham petrol üreticisi suudi arabistan'ın petrol bakanı ali al-naimi'nin şubat ayında küresel talebin arttığını açıklaması ile yaklaşık yüzde 30 yükselmişti.

petrol fiyatlarına dayalı yeni savaşta, abd ve suudi arabistan aynı cephede yer alıyor. suudi arabistan’ın öncelikli hedefi bölgesel rakibi iran’ı ekonomik olarak daha derin bir darboğaza sürüklemek. ancak abd, bir taraftan politik ve askeri olarak ukrayna ve ortadoğu’da baş edemediği rusya’nın canını ekonomik olarak acıtmaya, bir yandan da nükleer müzakereler yürüttüğü iran’ı “yeni yaptırımlar uygulamaksızın ödün vermeye zorlamaya” dayalı çift yönlü bir politika izliyor.

kaynak: al jazeera, aa ve reuters