eski kgb ajanı alexander litvinenko’nun ölümüyle ilgili soruşturmayı yürüten ingiltere'deki bağımsız komisyonun başkanı sir robert owen, konuyla ilgili raporu yayımladı. raporda, londra'da bir otelde iki eski rus arkadaşı dimitri kovtun ve andrei lugovoy ile çay içtikten sonra polonyum-210 maddesinden zehirlenerek 43 yaşında hayatını kaybeden litvinenko’nun, bu maddeyi kazara veya intihar amacıyla içmiş olma ihtimâlinin dikkatlice incelendiği kaydedildi.

ancak lugovoy’un eski bir kgb ajanı, kovtun’un da eski asker olduğuna dikkat çekilen raporda, litvinenko’nun sadece devlet imkânlarıyla üretilebilen polonyum-210 ile zehirlenmiş olduğuna işaret edildi. owen raporda, “litvinenko’nun başkaları tarafından zehirlendiğine eminim” ifadesini kullandı. 

putin rejimine muhalif bazı isimlerle yakın ilişkisi ile rusya devlet başkanı vladimir putin’e yönelik sözleri ve ingiliz istihbarat servisleri için çalışıyor olmasının litvinenko’yu hedef haline getirmiş olabileceği belirtilen raporda, “litvinenko’yu öldüren fsb operasyonu, muhtemelen fsb başkanı nikolay patrushev ve başkan putin tarafından onaylandı” ifadesine yer verdi.

“rus devletinin litvinenko’nun ölümünden önceki yıllarda putin’in rejimine muhalif bazı isimlerin öldürülmesine karıştığı yönünde deliller var” ifadesi kullanılan raporda, bu olayların bazılarında da radyoaktif zehirlerin kullanıldığı hatırlatıldı. raporda, litvinenko'nun zehirlenmesine karışan isimlerden lugovoy'un olaydan sonra putin’in himayesine girdiği ve "ana vatana hizmetlerinden” dolayı kendisine madalya verildiği hatırlatıldı.

raporda, “putin’in lugovoy’a muamelesi, lugovoy’un litvinenko’yu öldürürken rus devleti adına hareket ettiği hipotezini destekliyor” denildi.

ingiltere başbakanı davd cameron ise, litvinenko cinayetini "devlet desteğinde gerçekleştirilmiş bir eylem" suçlamasını getirdi. davos'ta konuyla ilgili soruları yanıtlayan ingiliz başbakan, "rapor bizim en başından beri inandıklarımızı doğruluyor. olanlar dehşet verici. bu tüyler ürpertici, devlet desteğiyle işlenmiş cinayet gerçeklşetirildiğinde işçi partisi hükümeti de aynı aynı şeyi düşünüyordu" diye konuştu. 

"what happened was absolutely appalling and this report confirms what we've always believed, and what the last labour government believed at the time of this dreadful murder, which is it was state-sponsored action," he said in a clip to british television from davos.

gazeteci ve insan hakları savunucusu nataşa estemirova ve insan hakları savunucusu anna politkovskaya'nın şüpheli ölümleriyle ilgili belgesel al jazeera türk'te yayınlanmıştı. o belgeselde, alexander litvinenko, anna politkovskaya'yı putin'in öldürdüğünü savunuyordu. belgeselde ayrıca, litvinenko'nun londra'da hayatına kaybetmesine giden süreçle ilgili de bazı bilgiler yer alıyor.

eşi ve oğlundan cameron'a çağrı

Alexander Litvinenko'nun eşi Marina Litvinenko

[[Fotoğraf: AP]]

londra'daki yüksek mahkeme önünde raporla ilgili açıklama yapan litvinenko'nun eşi marina litvinenko, "kocamın ölüm yatağında, ölümünden putin'i suçladığı ifadelerinin bir ingiliz mahkemesi tarafından ispatlanmış olması çok memnuniyet verici" dedi.

litvinenko, "rusya'nın londra büyükelçiği'nde görevli rus istihbaratı çalışanlarının birleşik krallık'tan bir an önce sınır dışı edilmesi" için ingiltere başbakanı david cameron'a çağrıda bulunarak, sözlerini şöyle sürdürdü:

"ayrıca, putin ve fsb eski başkanı patrushev de dâhil olmak üzere diğer belirli isimlere yönelik ekonomik yaptırım ile seyahat yasakları uygulanması çağrısında da bulunuyorum. dün gece içişleri bakanı'ndan bu konuda harekete geçileceği sözünü verdiği bir mektup aldım. sir robert owen'ın raporundaki ezici bulgular karşısında başbakan'ın hiçbir şey yapmayacak olması düşünülemez."

litvinenko'nun oğlu anatoly litvinenko da, "benim bir vazifem var. babam beni bu ülkeye getirebilmek ve güvende olduğumdan emin olmak için çok çalıştı. buna saygı duymalıyım ve anısını şereflendirmek için ne gerekiyorsa yapmalıyım. babam için adaleti, en çabuk şekilde gerçeği bularak ve ortaya çıkararak sağlayabiliriz" dedi.

ingiltere'deki liberal demokrat parti de litvinenko ailesinin bazı rus yetkililere yönelik seyahat yasağı ile mal varlığı dondurulması çağrılarına destek verdi.

"adli bir vaka siyasileştirildi, ikili ilişkilere gölge düşürüldü"

rusya dışişleri bakanlığı basın sözcüsü mariya zaharova, bağımsız soruşturma komisyonunun raporunun siyasi baskılarla hazırlandığını öne sürdü.

zaharova yazılı açıklamasında, "maalesef adli bir vaka siyasileştirildi ve ikili ilişkilere gölge düşürüldü" dedi.

eski kgb ajanı litvinenko, yazdığı kitaplarla rus istihbaratını ve devlet başkanı vladimir putin'i çok sayıda yasa dışı faaliyetlere karışmakla suçlamıştı. ülkesinden kaçarak ingiltere'den siyasi sığınma alan litvinenko, rusya'da üretilen polonyum-210 isimli radyoaktif bir madde ile zehirlenmiş ve 2006'da londra'da hayatını kaybetmişti.

Andrei Lugovoy

[[Fotoğraf: AP / Arşiv]]

kaynak: al jazeera, aa