iran cumhurbaşkanı hasan ruhani, bir günlük körfez turu kapsamında umman’ı ve kuveyt’i ziyaret etti. daha önce umman'a giden ruhani yönetime geldiği 2013’ten bu yana ilk kez kuveyt'i ziyaret etmiş oldu.

iranlı lider, umman’da sultan kâbus bin said ile bir araya geldi. suriye ve yemen’deki savaşlar ile iran-körfez diyalog süreci görüşülen konuların başında yer aldı. ruhani, sultan kâbus bin said ile tahran-washington hattındaki gerilimi ve iran’ın balistik füze denemesi de ele alındı.

ruhani körfez ziyareti öncesi basına yaptığı açıklamalarda, körfez ülkeleriyle iyi ilişkileri istediğini, yemen’deki durumu ve tahran-körfez diyalog meselesini gündeme getireceğini söylemişti.

ruhani, bu ülkelerdeki temaslarının ardından aynı gün iran'a döndü.

kuveyt dışişleri bakanı sabah halid el-hamad es-sabah, tahran yönetimiyle gergin ilişkilere sahip suudi arabistan'ın başını çektiği körfez işbirliği konseyinin (kik) "diyalog" mesajını iran'a iletmek üzere 25 ocak'ta başkent tahran'ı ziyaret ederek, cumhurbaşkanı ruhani ve dışişleri bakanı muhammed cevad zarif ile bir araya gelmişti.

iran-körfez gerginliği

iran ile suudi arabistan’ın başını çektiği körfez ülkeleri arasında ilişkilerde büyük sorunlar var. körfez ülkeleri işbirliği konseyi (kik) çatısı altında koordinasyon yürüten ülkelerdeki sünni iktidarlar, şii iran’ı ülkelerine en büyük ulusal güvenlik tehlikesi olarak görüyor.

kik, iran'ı arap ülkelerinin iç işlerine müdahale etmek ve orta doğu'da yayılmacı politika izlemekle suçlarken, tahran yönetimi suçlamaların gerçeği yansıtmadığını savunuyor. 

suriye ve iran’daki savaşlarda bu iki taraf arasında bir vekâlet savaşı yürütülüyor.

halkın çoğunluğunun şiilerden oluşan bahreyn’deki sünni iktidar arap baharı’ndan sonra ülkede yaşanan ayaklanmalardan iran’ı sorumlu tutuyor.

suudi arabistan’da bir şii din adamının idam edilmesi ve iran’daki suudi temsilciliklerinin saldırıya uğramasından sonra iki taraf arasındaki ilişkiler kopma noktasına gelmişti.

umman-iran ilişkileri

bu krizden sonra suudi arabistan ve bahreyn, ocak 2016’da iran ile diplomatik ilişkilerini kesmişti. körfez ülkeleri işbirliği konseyi’nin (kik) diğer üyeleri olan kuveyt, katar ve birleşik arap emirlikleri suudi arabistan ile dayanışmak amacıyla iran’daki temsilcilerini geri çağırmıştı. saldırıyı kınamakla yetinen umman ise iran’daki temsilcisini geri çekmeyen konseyin tek ülkesi oldu.

diğer kik üyesi umman ise körfez ülkelerinin aksine iran'a karşı daha "ılımlı" politikalarıyla biliniyor. sultan kabus liderliğindeki maskat yönetimi, iran ve abd arasında nükleer meselenin çözümü konusunda da ara buluculuk yapmıştı.

umman aynı zamanda suudi arabistan’ın 2015’te yemen’deki iran yanlısı husilere karşı başlattığı savaşa katılmamıştı.

hasan ruhani, mart 2014'te umman'ı ziyaret etmişti. umman sultanı kâbus ise tahran'a en son ağustos 2013'te gitmişti.

kaynak: al jazeera reuters ve aa