sibirya'nın kuzeyinde temmuz ayı içinde beliren üç dev çukurun sırrını çözmek için birçok teori ortaya atılıyor. bilim insanlarının henüz içinden çıkamadığı çukurların oluşumu iklim olaylarıyla bağlı tutuluyor.

ilk olarak 'dünya'nın sonu' anlamına gelen yamal bölgesinde beliren 80 metre genişliğindeki çukurun ardından, taz bölgesinde 15 metre ve taymir yarımadası'nda da 60-100 metre genişliğinde üç çukur açılmıştı.

bazılarının ufo veya meteorlara bağladığı çukurları inceleyen alaska fairbanks üniversitesi'nden jeolog vladimir romanovski, 'çukurların bir tür obruk olduğunu düşündüklerini' söyledi.

romanovski, obruğun donmuş toprak veya buzdan kaynaklanan suyla oluştuğunu belirtse de, bir farklılık olduğuna dikkat çekti. helikopter görüntülerinde de görüldüğü üzere, sibirya'daki obruklar dışına toprak püskürmüş görüntüsü veriyor. oysa obruklar üzerindeki materyali içine çekiyor.

livescience internet sitesine açıklama yapan romanovski, 'ilk kez böyle bir şeyle karşılaştığımızı söyleyebilirim" yorumunda bulundu.

teoriler artıyor

avustralya'nın new south wales üniversitesi'nden kutup bilimcisi chris fogwill ise çukurların 'pingo' çökmesi sonucu oluştuğunu öne sürdü. pingo, arktik bölgelerde toprakla örtülü büyük buz yapıların çökmesiyle ortaya çıkıyor.

alaska fairbanks üniversitesi'nden çevre bilimci kenji yoşikawa da pingo ihtimalinin daha güçlü olduğu görüşünde. yoşikawa benzer yapıların alaska'da da görüldüğüne dikkat çekti.

romanovski ise oluşumu onlarca yıl süren pingo teorisini reddederek, sibirya'daki çukurların 'dışarı materyal püskürtmüş olduğuna' dikkat çekti. rus araştırmacılar, çukurların çevresindeki toprak kalınlığının 1 metreyi geçtiğini belirledi. romanovski, çukurun obruk benzeri bir süreçle oluşmaya başladığını ancak yeraltındaki metan gazının etkisiyle dışarı toprak püskürterek çöktüğünü savundu.

siberitan times gazetesine konuşan arktik-altı bilimsel araştırma merkezi'nden anna kurçatova da bu görüşü savundu. kurçatova'ya göre, yamal'daki çukurun etrafındaki bitkiler, çukurun yeni olmadığına da işaret ediyor olabilir.

araştırmacılar çukurların ne zaman belirdiğini belirlemek için uydu görüntülerine bakmaları gerektiğini ifade etti. aynı zamanda metan gazının sorumlu tutulması halinde, gazın nereden geldiğini, dahası çukurların nasıl muntazam bir daire şekli aldığının belirlenmesi gerektiğini ifade edildi.

romanovski çukurların oluşmaya devam etmesi halinde bu durumun küresel ısınmaya işaret edebileceğini söyledi.

kaynak: al jazeera