riyad'da 4 gündür toplantı hâlinde olan ve birleşmiş milletler 'hava saldırılarını, kuşatmaları ve insani yardımlara engelleri durdurmayı' garanti etmezse cenevre'ye katılmayacaklarını söyleyen suriyeli muhalifler, bm'nin kendilerine güvence verdiğini ve cenevre'deki suriye görüşmelerine katılacaklarını açıkladı.

ancak cenevre'ye gelecek olan heyet, pazarlık için değil, bm'nin insani yardım,bombardımanın durması gibi konularda ne yapacağını görüşmeye geleceğini söyledi. suriye yüksek müzâkere heyeti, suriye rejimi ile siyasi süreç görüşmelerinde ise yer almayacağını söyledi.

heyet sözcüsü munzer makus, "muhalefet duruşunu değiştirmedi. cenevre'ye gideceğiz fakat rejim bizim insani taleplerimizi karşılamayı kabul etmedikçe görüşmelere katılmayacağız. biz bu konuların ve siyasi geçiş sürecinin görüşmelerde konuşulacağına dair bugün garanti aldık. bu taleplerin sahada gerçekleştiğini görmeden hiçbir şeyi kabul etmeyeceğiz" dedi.

binaya dahi girmeyecekler

al jazeera'ye konuşan suriyeli muhaliflerin müzakere heyeti başkanı esat zubi, 17 kişilik heyetin tamamının cenevre'ye gideceğini açıkladı.

müzakere heyeti'nin genel koordinatörü riyad hicap, abd dışişleri bakanı john kerry ile konuştuklarını ve bm'nin 2254 sayılı kararının, bilhassa da 12 ve 13 sayılı maddelerin en kısa zamanda uygulanacağının garantisini aldıklarını söyledi.

12. madde tarafların her türlü insani yardım kuruluşuna, suriye'nin kuşatma altındaki yerleşim yerleri başta olmak üzere zor durumdaki insanlara ulaşmaları için geçiş izni verilmesini öngörüyor. 13. madde ise sivil veya silahlı savaşçı ayrımı gözetmeksizin yapılan saldırıların acilen durdurulmasını talep ediyor. 

hicap ayrıca bmgk'nın da insani konuların öncelikli olacağının altını çizdiğini aktardı. heyetin başkanlığını da hicap üstlenecek. heyet cumartesi günü cenevre'de olacak ancak rejimle pazarlık etmeyecek, birleşmiş milletler binasına dahi girmeyecek. 

de mistura: görüşme pazar olabilir

birleşmiş milletler suriye özel temsilcisi staffan de mistura, muhaliflerle pazar günü görüşme imkânı bulacağına inandığını söyledi.

bm'nin suriye’ye dair 2254 sayılı kararının 12. maddesi, suriye’ye insani yardım girişine tüm tarafların koşulsuz izni ve desteğini öngörüyor. erişilmesi zor, çatışma bölgelerindeki ve kuşatma altındaki yerlerde zor durumda bulunan, bilhassa kadın ve çocukların yardımlardan öncelikle faydalanması için gereken her şeyin yapılması bekleniyor.

13. maddeye göre ise, sivillere ve sivillerin hizmetindeki tüm sağlık birimlerine yönelik saldırıların durdurulması isteniyor. bu maddeye havan toplarıyla hedefsiz saldırılar ve hava saldırıları da dahil.

muhalifler, cenevre'de masaya oturmadan önce bazı konularda güvence istemişti: ihtiyaç hâlindeki bölgelere insani yardım ulaştırılması, yerleşim yerlerindeki kuşatma ve ambargoların kaldırılması ve sivil yerleşimlere hava saldırılarının durdurulması.

tek heyetle cenevre görüşmesi

riyad'daki muhalif grupların katılıp katılmama yönünde henüz son kararını açıklamadıkları cenevre'deki suriye görüşmeleri, bm'nin suriye rejimi heyetiyle görüşmesiyle resmen başladı. de mistura, cuma günü ilk olarak suriye'nin bm'deki daimi büyükelçisi beşar caferi ve beraberindeki 15 kişilik heyet ile bir araya geldi.

bm'den yapılan açıklamada, de mistura'nın diğer gruplarla da iletişim halinde olduğu belirtildi. bm açıklamasında "25 ocak'ta da belirtildiği gibi görüşmeler dolaylı olacak, yani de mistura, taraflarla ayrı ayrı görüşecek" denildi.

cenevre'deki al jazeera türk muhabiri ola karakurt, caferi'nin başkanlığındaki müzakere heyetinin basına kapalı odaya girdiğini ve toplantının ardından bir açıklama yapacağını söylediğini aktardı.

muhaliflerin şartları

riyad'da 4 gündür görüşmelerini sürdüren muhalifler, katılım için şartlar öne sürmüştü. muhalifler, bir ön heyet göndermeyi tasarlamış, eğer bu heyet cenevre’ye gelirse, bombardımanın durması, insani yardım ulaştırılması ve kuşatmaların kaldırılması için bm’nin ne yapacağını duymak istediklerini ifade etmişti. 

ateşkes öncelikli

görüşmeler başlasa bile, planlandığı gibi, suriye’de geçiş hükümeti kurulması üzerine değil, ateşkes sağlanmasına yoğunlaşması bekleniyor.

rusya dışişleri bakanlığı'nın ise riyad muhalefetindeki bazı gruplara itirazı var. bakanlıktan bugün yapılan açıklamada, ceyşül islam ve ahrar el şam grubunun cenevre'ye katılmasının 'kabul edilemez' olduğu belirtildi.

toplantılara pkk'nın suriye'deki kolu pyd davet edilmedi. ancak pyd'nin de içinde yer aldığı, suriye demokratik meclisi'nin diğer üyelerine davet gitti. 

kaynak: al jazeera, afp