insanlar, duygularını yüz ifadeleriyle açıkça ortaya koyabilen özellikleriyle birçok hayvandan ayrı bir yere sahip. yüzümüzle altı duyguyu yansıttığımız inanışı, ilk olarak dr. paul ekman tarafından ortaya atılmıştı. iskoçya'nın glasgow üniversitesi tarafından yapılan çalışmada ise farklı hislerin sinyallerini taşıyan ve araştırmacıların 'aksiyon birimleri' adını verdiği yüz kasları incelendi.

current biology dergisinde yayımlanan araştırmada, her bir 'aksiyon birimi'nin faaliyete geçtiği andaki zaman dilimi de değerlendirildi. üniversite tarafından geliştirilen 'generative face grammar' platformu üzerinde yapılan çalışma, yüz ifadelerine ait geçici dinamiklerin objektif olarak incelendiği ilk araştırma olarak öne çıkıyor.

üniversiteye bağlı sinirbilim ve psikoloji enstitüsü araştırmacıları, mutluluk ve üzüntü ifadelerine ait sinyallerin zaman içinde net bir şekilde farkılaştığını belirtirken, gözleri faltaşına çeviren korku ve şaşkınlığın ortak bir sinyal içerdiğine dikkat çekti. benzer olarak, öfke ve tiksinmede burnun kırışması gibi erken bir ortak sinyal içeriyor. sonraki safhalarda, yüz ifadeleri her bir hissi birbirinden ayıran sinyalleri iletiyor.

araştırma ekibinin başını çeken dr. rachael jack, "yüz ifadelerine bağlı sinyallerin hem biyolojik hem de evrimsel etkenlerle fonksiyonlarını optimize etmek için tasarlandığını gördük... ilk olarak, erken tehlike sinyalleri diğer insanlara en hızlı kaçış için avantaj sağlıyor. ikinci olarak, burnun kıvrılması zararlı olabilecek eylemlerin önüne geçerken, faltaşı gibi açık gözler daha fazla görsel bilginin alınmasını sağlıyor" dedi.

jack, "araştırmamız, yüz kaslarının eş zamanlı çalışmadığını, tersine sosyal-spesifik bilginin dışa vurulması için belli bir hiyerarşiye bağlı olarak geliştiğini gösterdi" ifadesini kullandı.

ifadeleri aksiyon birimleri belirliyor

profesör philippe schyns, dr. oliver garrod ve dr. hui yu tarafından geliştirilen generative face grammer platformunda kullanan ekip, kameralarla elde edilen 42 bağımsız yüz kasının ortaya çıkardığı yüz ifadelerinin 3d görüntülerini analiz etti. aksiyon birimleri'nin veya kas gruplarının rastgele ve spesifik hareketlerini analiz etmeyi sağlayan sistem aracılığıyla denekler üzerinde yapılan gözlemler, hangi kasların hangi hislerle bağlantılı olduğunu anlamak için kullanıldı.

sonuçlar, korku/şaşkınlık ve öfke/tiksinme hislerinin ilk aşamada belirsiz sinyaller oluşturduğunu, ardından aksiyon birimleri'yle belirgin hale geldiğini gösterdi. jack, elde ettikleri veriler ışığında aslında altı değil dört temel yüz ifadesi olduğunu, bu ifadelerin sosyal-spesifik fonksiyonu sunmak için zamanla değiştiğini söyledi.

araştırmacılar, sahip olunan dört temel ifadeyi mutluluk, üzüntü ve korku/şaşkınlık, öfke/tiksinme olarak grupladı.

jack, insanlar tarih boyunca göç ettikçe benimsedikleri kültürler altında yüz ifadelerinin değişim göstermiş ve sayılarında da değişim yaşanmış olabileceğini belirtti. araştırmacıların yeni hedefi, farklı coğrafi bölgelerde yüz ifadelerini analiz etmeye devam etmek.

kaynak: al jazeera