1915 olayları

Vatikan Büyükelçisi Türkiye'de

Papa Francis'in, 1915 olaylarına ilişkin kullandığı 'soykırım' ifadesinin ardından istişareler için' Ankara'ya çağrılan Türkiye'nin Vatikan Büyükelçisi Türkiye'ye geldi. Dışişleri Papa'nın sözlerine "mutlaka yanıt verileceğini' açıkladı. Başbakan Davutoğlu da, "Papa'ya ve bulunduğu makama yakışmadı" dedi.

Papa Francis 1915 olaylarının 100. yıldönümü için Vatikan'da düzenlenen ayini yönetti. [Fotoğraf: Reuters]

vatikan'da aziz petrus bazilikası'nda 1915 olaylarının 100. yıldönümü için düzenlenen ve ermenistan'dan siyasi ve dini liderlerin katıldığı ayine önderlik eden papa francis, o dönemde meydana gelen ölümleri "soykırım" olarak niteledi. papa'nın sözlerinden sonra türk dışişleri bakanlığı önce vatikan'ın ankara büyükelçisi antonio lucibello'yu bakanlığa çağırdı. ardından yapılan açıklamada, türkiye'nin vatikan büyükelçisi'nin de istişareler için ankara'ya çağrıldığı belirtildi. türkiye'nin vatikan büyükelçisi mehmet paçacı, roma'dan kalkan türk hava yolları'nın tarifeli uçağıyla dün gece saat 22.55'te istanbul atatürk havalimanı'na indi. paçacı gece saatlerinde ankara'ya gitti.

Ankara'da çağrılan Türkiye'nin Vatikan Büyükelçisi Mehmet Paçacı tarifeli uçakla İstanbul'a geldi. [Fotoğraf-AA]

davutoğlu: papa'ya yakışmadı

başbakan davutoğlu ise papa'nın sözleri ile ilgili olarak şunları söyledi:

"eğer dış faktörler olmamış olsaydı muhtemelen 1915 yılında yaşanan acı olaylar yaşanmayacaktı. bu acıları tek taraflı olarak okumak, sadece insanoğlunun bir kısmının acılarına sahip çıkıp diğerinin acılarını örtmek, sayın papa'ya ve bulunduğu makama yakışmamıştır. acılar ve özellikle savaş dönemlerinde yaşanan acılar paylaşıldığı zaman, karşılıklı olarak bu acılar anlaşıldığı ve adil bir hafızayla bu acılara sahip çıkıldığı zaman barış ortamı doğar."

'mutlaka karşılık verilecek'

dışişleri'ne çağrılan vatikan'ın ankara büyükelçisi'ne papa'nın sözlerinin iki ülke ilişkilerinde 'güven sorunu' yarattığı bildirildi. dışişleri bakanlığı müsteşar yardımcısı levent murat burhan tarafından büyükelçi'ye papa'nın ifadeleri karşısında büyük hayal kırıklığı ve üzüntü duyulduğu iletildi.

'ilişkilerde güven kaybına yol açan bugünkü gelişmelere mutlaka karşılık verileceği' büyükelçi'ye bildirildi.

'sadece ermenilerin acılarından bahsedildi'

görüşmede, türkiye'nin, 'tarihi gerçeklerden uzak, tek taraflı anlatının esiri olmuş ifadeleri papa’nın bugünkü konuşma metninden okuyarak, acılar arasında hiyerarşi kurulduğu ve seçici davranıldığı ve bu yapılırken sadece hıristiyan ermenilerin acılarından bahsedilmesine, müslümanlara ve diğer inanç grubundan ölenlere hiç yer verilmemesine anlam veremediği' ifade edildi.

papa franciscus'un konuşmasında, ruanda ve bosna’da uluslararası mahkemelerce 'soykırım' olduğu teslim edilmiş insan kayıplarının 'kitle ölümleri' olarak zikredilirken, hiçbir uluslararası mahkeme tarafından soykırım olarak tanımlanmamış olan '1915 olaylarına' 'soykırım' diyebilmiş olmasına hayret edildiği belirtildi.

'bir din adamına yakışmadı'

görüşmede, "papa'nın, konuşmanın geneline bakıldığında, esasen insanlığın en büyük ayıbı olan 'holokost'a dahi açıkça atıf yapmayıp 'nazilerin yaptıkları' diyerek bahsetmesinin, sadece ermeni iddialarını bu şekilde dillendirmesinin ve aynı dönemde anadolu’da hayatını kaybedenlere hiçbir atıf yapmamasının bir din adamına yakıştırılmadığı" dile getirildi.

görüşmede ayrıca papa'nın türkiye’ye geçen kasım ayında yaptığı ziyaret sırasında ve sonrasında verdiği barış, uzlaşı ve diyalog mesajlarıyla çeliştiği belirtildi. 

çavuşoğlu: tarihi ve hukuki gerçeklerden uzak

dışişleri bakanı mevlüt çavuşoğlu ise twitter hesabı üzerinden yaptığı açıklamada, "papa'nın tarihi ve hukuki gerçeklerden uzak beyanı kabul edilemez. dini makamlar mesnetsiz ithamlarla kin ve nefreti körükleme yeri değildir" ifadelerini kullandı.

bozkır: yok hükmündedir

avrupa birliği bakanı ve başmüzakereci volkan bozkır da açıklamanın “tarihi bir husumet olarak dünya tarihine geçeceğini” söyledi.

“türkiye bakımından kabul edilmesi mümkün olmayan, yok hükmünde bir açıklamadır” diyen bakan bozkır, ”papalık makamı, insanların dini inançlarını güçlendirmek, manevi dünyalarını zenginleştirmek, insanlar arasında her türlü ihtilafı ortadan kaldırmak ve dünyaya güzellikler katmak için çalışması gereken bir makamdır” diye konuştu.

papa özel ayini yönetti

papa francis yönettiği ayinde, "geçtiğimiz yüzyılda insanlığımız üç büyük ve eşi benzeri görülmemiş trajedi yaşadı. çoğunlukla ‘20. yüzyılın ilk soykırımı’ olarak kabul edilen ilk trajedi sizi, ermeni halkını vurdu” dedi. “diğer iki soykırımın da nazizm ve stalinizm tarafından gerçekleştirildiğini” söyledi.

papa francis’in bu sözlerle 2000 yılında papa ii. john paul ile ermeni apostolik kilisesi katolikosu ii. karekin’in imzaladığı ortak bildiriye atıfta bulundu. türkiye o dönemde bu açıklamaya sert tepki göstermişti.

1915 olaylarının 100. yıldönümünde gerçekleştirilen ayin öncesi papa francis’in olayları nasıl adlandıracağı tartışılan konular arasındaydı.

papa açıklamasının devamında “ve yakın zamanda da kamboçya’da, ruanda’da, burundi’de ve bosna’da olanlar gibi başka toplu katliamlar da oldu. görünen o ki insanlık masumların kanının dökülmesine bir son verme yetisine sahip değil” diye konuştu.

1915 olayları

ermenistan ve özellikle abd ve fransa’da etkili olan ermeni diasporası, 1915 ile 1917 arasında osmanlı devleti’nin topraklarındaki ermenileri sistematik olarak öldürdüğünü iddia ediyor.

türkiye bunu reddediyor ve konunun tarihçiler tarafından araştırılması gerektiği tezini savunuyor. 

geçen sene 23 nisan'da, o dönemde başbakan olan recep tayyip erdoğan, 1915 olayları hakkında aralarında ermenice'nin de bulunduğu 9 dilde bir taziye mesajı yayınlamıştı. böylece türkiye'den olaylar hakkında ilk kez böyle üst düzey bir mesaj verilmiş, erdoğan “ermenilerin acılarını anmalarını anlamak ve paylaşmak bir insanlık vazifesidir” ifadelerini kullanmıştı.

kaynak: afp, al jazeera

Yorumlar

Bu sitede yer alan içerikler sadece genel bilgilendirme amacı ile sunulmuştur. Yorumlarınızı kendi özgür iradeniz ile yayınlanmakta olup; bununla ilgili her türlü dolaylı ve doğrudan sorumluluğu tek başınıza üstlenmektesiniz. Böylelikle, Topluluk Kuralları ve Kullanım Koşulları'na uygun olarak, yorumlarınızı kullanmak, yeniden kullanmak, silmek veya yayınlamak üzere tarafımıza geri alınamaz, herhangi bir kısıtlamaya tabi olmayan (format, platform, süre sınırlaması da dahil, ancak bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) ve dünya genelinde geçerli olan ücretsiz bir lisans hakkı vermektesiniz.
;