bilim dünyası, higgs bozonu'nun keşfedilmesinin ardından en önemli gelişmeye tanık oldu. harvard-smithsonian astrofizik merkezi'nden profesör john kovac'ın başını çektiği araştırma ekibi, antarktika'daki bicep2 teleskobunu kullanarak 'evren'in oluşumunda ortaya çıkan yankıları tespit etti.

büyük patlama'nın ardından gelen 'evren'in ilk genişleme sürecine ait olan dalgalara ait yankılanmalar, einstein'ın teorilerini de doğruladı. bilgisayar modelleri, 'evren'in göz açıp kapayıncaya kadar 100 trilyon trilyon kat (.0000000000000000000000000000000001) genişlediğini ortaya koymuştu.

einstein'ın yaklaşık 100 yıl önce öne sürdüğü genel görelilik kuramı'nda, yerçekimsel dalgaların büyük patlama'da ortaya çıktığı ve 'evren'in genişlemesiyle güçlendikleri savunulmuştu. bugüne kadar birçok kez sorgulanan görelilik kuramını doğrulayan en büyük bulgu, yıllar sonra güney kutbu'nda elde edildi.

25 milyon dolarlık bicep2 teleskobuyla ulaşılan 13.8 milyar yıllık yankılar, aynı zamanda 'evren'in en eski 'radyasyon fosillerini' temsil ediyor. araştırmada yer alan minnesota üniversitesi'nden clem pryke, "samanlıkta iğne bulmaya çalışırken bir levye bulduk" ifadesini kullandı. pryke, "evren'in genişleyerek büyüdüğüne ait en büyük delili bulduk. bulgular, büyük patlama'da bir araya gelen temel kuvvetlerin, cern'deki büyük hadron çarpıştırıcısı'nda yapılan deneylerde ortaya çıkan enerjinin 10 trilyonlarca katını temsil ettiğini gösteriyor" bilgisini verdi.

işın parçacıklarını okudu

bilim insanları, bicep2 ile elde edilen bulgunun öncesinde, ‘uzayın kumaşını’ ışıktan bile hızlı yırtarak 'evren'i şiddetle sarsan patlamanın milyarlarca ışık yılı uzunluğunda yerçekimsel dalgalar oluşturduğunu düşünüyordu. 'evren'in genişlemesiyle ortaya çıkan olağanüstü güç, tıpkı depremlerde okyanusların yüzeyinde suların titremesi gibi uzay-zamanı sarsmaya başladı. bicep2, elde ettiği izlerle, görelilik kuramına ait en önemli delili buldu.

yerçekimsel dalgaları doğrudan göremeyen teleskop, evren’in henüz 400 bin yaşında ve sadece sıcak bir plazma topu halinde olduğu dönemden dünya’ya ulaşan ışınlardaki fotonları taradı. uzay boşluğunda ilerledikleri süre içinde yerçekimsel dalgaların etkisiyle sıkışan ve belli yönlerde kutuplaşan ışınların ortaya koyduğu kozmik izler, 13.8 milyar yıl öncesinin fosillerine ulaşılmasını sağladı.

büyük patlama'dan gelen telegraf

johns hopkins üniversitesi'nden fizikçi marc kamionkowski, araştırma ekibiyle basına yaptığı açıklamada, "kozmolojideki eksik halkayı bulduk... varlığından çok emin değildik ama 20 yıl süren araştırmalar sonuç verdi" ifadesini kullandı.

yerçekimsel dalgalar, uzayda ilerledikçe sıkıştıkları için arkalarında mikrodalga boyutunda iz bırakıyor. işın dalgaları gibi kutuplanmaları, bilim insanlarına kutuplanma sinyallerini tespit etmelerini de sağlıyor.

bulguları çok titiz bir şekilde değerlendireceklerini belirten kamionkowski, "sonuçlar birbirlerini tutarsa, büyük patlama'nın bize yerçekimsel dalgalar olarak işlenmiş, gökte ise mikrodalga izi olarak yansıyan telegrafına ulaşacağız. gelecek yıllarda bu mesajın bize neler anlattığını daha iyi anlayacağız" dedi.

kaynak: nature