Kronoloji

Kronoloji: Afganistan Savaşı

Savaşın başlangıcından beri yaşanan önemli gelişmeler.

Taliban tabelası
NATO operasyonunun başlamasının ardından on yıl geçmişken Taliban ülkede hâlâ etkin. [Reuters]

afganistan’da abd liderliğinde taliban’a karşı başlatılan savaşın üzerinden on iki sene geçti. güvenlik halen tam olarak sağlanabilmiş değil ve önümüzdeki yıllarda abd askerlerinin çekilmesiyle beraber ülkeyi nasıl bir geleceğin beklediği belirsiz.

 
2014
 

17 ocak: taliban, başkent kabil'de çoğunlukla yabancıların gittiği bir restoranı hedef aldı. 13'ü yabancı 21 kişi hayatını kaybetti.

15 ocak: abd ordusunun pervan vilayetinde düzenlediği bombardımanda siviller hedef oldu. 7 çocuk ve 1 kadın olmak üzere toplam 8 kişi öldü.

 
2013
 

25 kasım: ülkenin siyasi kanaat önderleri ve aşiret liderlerinden oluşan loya jirga (büyük meclis), abd ile yapılan güvenlik anlaşmasını gört gün süren görüşmeler sonucu onayladı. anlaşma binlerce abd askerinin 2014'ten sonra afganistan'da kalmasını öngörüyor. loya jirga anlaşmanın bu sene sonunda imzalanması çağrısı yaptı, ancak hamid karzai nisan 2014'te gerçekleşecek seçimleri beklemek istediğini belirtti. abd bunun mümkün olamayacağı şeklinde karşılık verdi.

9 temmuz: taliban doha'daki ofisini abd ve afganistan hükümetiyle yaşanan anlaşmazlıklar sonucu bir ay sonra kapattı.

20 haziran: taliban’ın katar’da yeni siyasi ofisini kurması üzerine, afganistan ve abd arasındaki tansiyon yükseldi. washington'ın taliban'la masaya oturmasına karşı çıkan kabil yönetiminin tepkisi sonucu abd ilk randevusunu iptal etti.

18 haziran: afgan güçleri ülkenin tamamı için güvenliği sağlama görevini nato'dan resmen devraldı.

aynı gün taliban, katar'ın başkenti doha'da afganistan'la barış müzakerelerini yürütmek için bir ofis açtı. ofisin kapasında 'afganistan islam emirliği taliban ofisi' yazan bir levha bulunması ve taliban'ın bayrağının kullanılması abd ve afganistan'da tepkiyle karşılandı.

31 mart: hamid karzai, katar emiri el tani ile bir araya gelerek, örgütün bu ülkede temsilcilik açması konusunu tartıştı.

4 şubat: afganistan cumhurbaşkanı hamid karzai ve pakistan cumhurbaşkanı asıf ali zerdari arasında britanya'nın girişimiyle yapılan görüşme anlaşmayla sonuçlandı. iki ülke liderleri, afganistan'da altı ay içinde barışın sağlanması için birlikte çalışacaklarını açıkladı. 

12 ocak: hamid karzai ile bir araya gelen abd başkanı barack obama, 2013'ün ilkbaharından itibaren afganistan'daki nato güçlerinin misyonunun yoğun olarak eğitim, danışmanlık ve yardımlar yönüne kayacağını söyledi. obama, ülkedeki güvenliğin nato’dan afganistan’a devri sürecinin hızlanarak devam edeceğini söyledi.

 
2012
 

18 eylül: afgan askerlerinin arasına sızan taliban üyelerinin artan saldırıları nedeniyle, koalisyon güçleri devriye görevini askıya aldı.

10 eylül: abd, afganistan’ın en büyük hapishanesi olan bagram’ın kontrolünü resmen afgan yetkililere devretti. ancak abd mart 2013'e kadar 50 yabancı uyruklu mahkumun kontrolüne devam edeceğini söyledi.

8 temmuz: japonya'nın başkenti tokyo'da düzenlenen afganistan ile ilgili buluşmaya katılan ülkeler, ülkeye dört yılda 16 milyar dolar mali yardım yapma kararı aldı. afganistan da yolsuzluklarla mücadele edeceği taahhüdünde bulundu.

6 haziran: ülkenin doğusundaki logar eyaletinde gerçekleştirilen nato hava saldırısında 17 sivil hayatını kaybetti. ittifakın afganistan komutanı john allen ölümlerden dolayı özür diledi.

25 mayıs: kabil'e sürpriz ziyaret yapan fransa cumhurbaşkanı françois hollande, 2012’nin sonuna kadar ülkedeki askeri misyonu tamamlayacağını ve askerlerini çekeceğini açıkladı.

22 mayıs: chicago’da düzenlenen nato zirvesinde muharip güçler, afganistan'da kontrolü 2014 yılının sonuna kadar tamamen afgan güçlerine bırakma kararı aldı.

15 nisan: taliban, kabil’de büyükelçilikler ve nato üssünün de bulunduğu intihar saldırısı düzenledi. örgütün 'bahar taarruzu' adı altında ülke genelinde düzenlediği saldırılarda 38 militan öldürüldü. afganistan saldırılardan hakkani örgütünü sorumlu tuttu.

12 mart: afganistan'da görevli nato askeri robert bales, kandahar’da rasgele ateş ederek dokuzu çocuk 16 kişiyi öldürmekle suçlandı. cumhurbaşkanı karzai, olayı 'terör' olarak tanımladı.

25 şubat: afganistan'daki amerikan üssünde nato askerlerinin kur'an-ı kerim’in nüshaları ve bazı dini dokumanları yaktıkları gerekçesiyle başlayan gösterilerde en az 30 kişi öldü. nato askeri üslerine düzenlenen saldırılarda iki abd askeri hayatını kaybetti.

21 şubat: abd ve nato, afganistan’daki bagram üssü’nde kur’an-ı kerim’in nüshalarının yakıldığı haberlerine gelen tepkiler üzerine özür diledi. nato birliklerinin komutanı general john allen soruşturma emri verdiklerini söyledi.

2 şubat: abd savunma bakanı leon panetta, afganistan’daki abd birliklerinin 2013 yılının ortalarında savaşmaya son vereceğini ve 'eğitim, tavsiye ve destek' rolü üstleneceğini söyledi.

4 ocak: taliban, abd ve afgan hükümeti ile barış müzakerelerini yürütebilmek için katar’ın başkenti doha’da siyasi büro açacaklarını açıkladı. hamid karzai de girişimi desteklediğini söyledi.

 
2011
 

6 aralık: şiileri hedef alan saldırılarda toplam 59 kişinin hayatını kaybetti. başkent kabil'de 55, mezar-ı şerif kentindeki bir şii camiinde de dört kişi öldü. 

5 aralık: ülkenin geleceğinin masaya yatırıldığı bonn’da gerçekleşen uluslararası konferansı en temel iki aktör, taliban ve pakistan boykot etti.

19 kasım: kabil'de toplanan ve ülkedeki büyük aşiretleri temsil eden loya jirga (büyük meclis), afganistan ile amerika birleşik devletleri (abd) arasında 10 yıllık bir stratejik ortaklığı ‘şartlı olarak’ prensipte kabul etti. anlaşmada abd askerlerinin 2014 sonrasında da ülkedeki askeri varlığını sürdürmesi kararlaştırıldı.

3 kasım: istanbul’da, abdullah gül’ün evsahipliğinde afganistan ve pakistan cumhurbaşkanlarının katıldığı bir konferans düzenlendi.

4 ekim: hamid karzai ve manmohan singh, afgan güvenlik güçlerinin hindistan tarafından eğitilmesini öngören stratejik anlaşmayı imzaladı.

13 eylül: abd, beş afgan polisi ve 11 sivilin öldürüldüğü saldırıdan, taliban’la bağlantısı bulunan hakkani örgütünü sorumlu tuttu.

12 temmuz: taliban, hamid karzai’nin ülkede önemli nüfuzu bulunan üvey kardeşi ahmed veli karzai’ye suikast düzenledi. veli karzai, aynı zamanda afganistan’ın en büyük ikinci şehri kandahar’ın yönetim konseyi başkanı’ydı.

2 mayıs: el kaide lideri usame bin ladin pakistan’ın başkenti islamabad’ın 60 kilometre kuzeyinde bulunan abbottabad’da, abd’nin düzenlediği operasyonla öldürüldü.

 
2010
 

20 kasım: obama, abd’nin afganistan’daki askerlerini 2014 itibari ile tamamen geri çekme kararını açıkladı. abd başkanı, bu tarihe kadar ülkedeki asker sayısının aşamalı olarak önemli ölçüde azaltılacağını duyurdu.

20 temmuz: afganistan’da düzenlenen toplantıda, uluslararası toplum ve afganistan yönetimi, 2014 itibari ile ülkedeki güvenliğin afgan güçlerine tam devri konusunda anlaşmaya vardı.

2 haziran: karzai’nin, taliban bünyesindeki ılımlı çevrelerle barış müzakereleri yapmaya başlama önerisi, afgan aşiretleri tarafından büyük konsey toplantısında kabul edildi.

 
2009
 

1 aralık: obama, afganistan’daki asker sayısını 30 bin artırarak 100 bin düzeyine yükseltme kararı aldı.

19 kasım: karzai, cumhurbaşkanlığı yemin töreninde yolsuzlukla mücadele sözü verdi ve büyük konsey’i toplayacağını açıkladı.

5 kasım: bm, ülkedeki güvenlik zaafı nedeniyle yüzlere çalışanını geçici olarak ülkeden çekeceğini duyurdu. bu karar, ülkede güvenliği sağlamak için yoğun çaba harcayan batı ülkelerinde hayal kırıklığı yarattı.

1 kasım: cumhurbaşkanı adayı abdullah, bağımsız seçim komisyonu ve hükümetin, seçimlerde görev yapan üst düzey kamu görevlilerini görevden almamak da dahil olmak üzere birçok talebini karşılamadıklarını açıklayarak, adaylıktan çekildi. karzai, bir sonraki gün yeniden cumhurbaşkanı ilan edildi.

28 ekim: ülkede görev yapan beş bm çalışanı saldırılar sonucunda öldürüldü. cumhurbaşkanlığı binasına atılan roket bir otele isabet etti.

DOSYA: İŞGAL SONRASI AFGANİSTAN

20 ekim: afganistan’daki bağımsız seçim komisyonu, karzai’nin ikinci turdaki rakibinin abdullah abdullah olacağını duyurdu.

19 ekim: abd’li seçim gözlemcileri, bm tarafından seçimlere ilişkin olarak düzenlenen soruşturma sonucunda, karzai’nin oy oranının yüzde 50’nin altına düştüğünü ve bu yüzden ikinci tur seçimlerin yapılması gerektiğini açıkladı.

20 ağustos: cumhurbaşkanlığı seçimleri yapıldı.

27 mart: obama, güvenlik güçlerini eğitmek amacıyla 4 bin abd askerinin daha afganistan’da görevlendirileceğini açıkladı. abd başkanı, ülkedeki temel hizmetlerin sağlanabilmesi için sivil personelin de ülkeye gönderileceğini belirtti.

17 şubat: karzai, 21 mayıs’ta görev süresinin bitmesi sonrasında, ağustos ayında düzenlenecek seçimlere kadar cumhurbaşkanlığı görevini sürdüreceğini duyurdu. karzai, daha sonra seçimlerde aday olduğunu açıkladı.

yeni abd başkanı barack obama, artan şiddet nedeniyle afganistan’a ek 17 bin asker gönderme kararı aldı.

27 ocak: binlerce abd askeri, görevi bırakmaya hazırlanan abd’deki bush yönetiminin kararı çerçevesinde doğu afganistan’daki önemli şehirlere kaydırıldı.

 
2008
 

5 aralık: karzai ile pakistan’ın yeni cumhurbaşkanı asıf ali zerdari, “işbirliğini arttırma kararı” aldı. taraflar bu çerçevede, “el kaide ve sınırlarında faaliyet gösteren diğer örgütlerle mücadelede ortak strateji uygulayacaklarını” duyurdu.

7 temmuz: hindistan’ın kabil büyükelçiliği’ne düzenlenen intihar saldırısında 58 kişi öldü, 141 kişi yaralandı.

12 haziran: paris’te düzenlenen toplantıda uluslararası toplum, afganistan’a 20 milyar dolar bağış yapma kararı alırken, aynı zamanda kabil’e yolsuzlukla mücadele için daha fazla çaba harcama çağrısında bulundu.

 
2007 ve öncesi
 

23 temmuz 2007: 1933 ile 1973 yılları arasında afganistan kralı olan muhammed zahir şah öldü. ülke, bu dönemde tarihinin en huzurlu dönemlerinden birini yaşamıştı.

5 ekim 2006: nato’nun uluslararası güvenlik destek gücü (isaf), ülke çapında güvenliği sağlama görevini üstlendi.

30 temmuz 2006: nato güçleri güney bölgelerinin kontrolünü ele geçirdi. ittifak askerleri, daha güvenli olan kabil ile kuzey ve batı bölgelerinden buralara kaydırıldı.

31 ocak 2006: uluslararası toplum, yoksulluk ve uyuşturucu kaçakçılığı ile mücadele etmek için, afganistan’a 10,5 milyar dolar mali yardım yapmayı kararlaştırdı.

9 ekim 2004: afganistan’da düzenlenen başkanlık seçimlerini hamid karzai kazandı. karzai, 7 aralık günü yemin ederek görevine başladı.

11 haziran 2002: peşto dilinde loya jirga adıyla anılan ve afgan aşiretleri bir araya getiren büyük konsey toplantısı başkent kabil’de yapıldı. toplantıda, hamid karzai 18 ay boyunca görev yapmak üzere geçici hükümetin başkanı olarak seçildi.

20 aralık 2001: bm güvenlik konseyi, uluslararası güvenlik destek gücü’nün (isaf) kurulması ve afganistan’da görevlendirilmesi kararını aldı. savaşın yasal zemini, savaş başladıktan iki ayı aşkın bir süre geçtikten sonra sağlanmış oldu.

5 aralık 2001: afgan gruplar, alman şehri bonn’da imzaladıkları anlaşmayla geçici hükümet kurdu. hükümetin başına peştun aşireti lideri hamid karzai getirildi.

13 kasım 2001: abd’ye destek veren koalisyon güçleri, birleşmiş milletler tarafından alınan karar çerçevesinde afganistan topraklarına girdi.

7 ekim 2001: abd, el kaide’yi barındıran taliban yönetimindeki afganistan’a saldırdı.

kaynak: al jazeera

Yorumlar

Bu sitede yer alan içerikler sadece genel bilgilendirme amacı ile sunulmuştur. Yorumlarınızı kendi özgür iradeniz ile yayınlanmakta olup; bununla ilgili her türlü dolaylı ve doğrudan sorumluluğu tek başınıza üstlenmektesiniz. Böylelikle, Topluluk Kuralları ve Kullanım Koşulları'na uygun olarak, yorumlarınızı kullanmak, yeniden kullanmak, silmek veya yayınlamak üzere tarafımıza geri alınamaz, herhangi bir kısıtlamaya tabi olmayan (format, platform, süre sınırlaması da dahil, ancak bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) ve dünya genelinde geçerli olan ücretsiz bir lisans hakkı vermektesiniz.
;